Urlop wychowawczy 2024 [WNIOSEK]

• Urlop wychowawczy 2024 – podstawa prawna (KP) 
• Ile trwa urlop wychowawczy?
• Urlop wychowawczy – ile części?
• Czy urlop wychowawczy można przedłużyć?
• Urlop wychowawczy 2024 – do kiedy?
• Urlop wychowawczy 2024 - ile płatny?
• Urlop wychowawczy – zasiłek wychowawczy
• Wniosek o urlop wychowawczy 2024
• Dokumenty do wniosku o urlop wychowawczy
• Skrócenie urlopu wychowawczego
• Urlop wychowawczy a praca
• Urlop wychowawczy – kiedy pracodawca może rozwiązać umowę?
• Powrót do pracy po urlopie wychowawczym

Urlop wychowawczy 2024 – podstawa prawna (KP) 

Urlop wychowawczy w 2024 roku przyznaje się na niezmiennych zasadach. Podstawa prawna dla urlopu wychowawczego to Kodeks pracy (art. 186 §1 KP) . Istotą tego rodzaju urlopu jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka. 

Z urlopu wychowawczego może skorzystać pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, przy czym do tego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia czyli wcześniejsze umowy, a także pracę u wcześniejszych pracodawców. Warto podkreślić, że czas urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze. Istotny jest również fakt, że w trakcie trwania urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Okres ochrony przed obowiązuje od momentu złożenia wniosku o urlop do zakończenia jego trwania. 

Ile trwa urlop wychowawczy?

Ile wynosi urlop wychowawczy? Maksymalny wymiar urlopu wychowawczego to 36 miesięcy (3 lata). Jest to uprawnienie pracownika, a nie obowiązek i to pracownik decyduje, ile wolnego na opiekę nad dzieckiem chce wykorzystać.

Wspomniany limit 36 miesięcy przysługuje łącznie obojgu rodzicom. Jedno z rodziców nie może jednak wykorzystać pełnego wymiaru urlopu wychowawczego. Maksymalny wymiar urlopu jaki przysługuje jednemu z rodziców wynosi 35 miesięcy. Zawsze jeden miesiąc należy się drugiemu z rodziców. Jeśli matka skorzystała z 35 miesięcy urlopu wychowawczego, a ojciec nie zdecyduje się na 1 miesiąc urlopu, uprawnienie to przepada. Nie ma możliwości przeniesienia prawa do tego 1 miesiąca.

Co istotne, prawo pracy przepisuje jednoczesne korzystanie z urlopu wychowawczego przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka. Okres urlopu wykorzystywanego przez rodziców w tym samym czasie mnoży się razy dwa. Maksymalnie może to trwać 18 miesięcy. Wówczas dochodzi do wyczerpania limitu 36 miesięcy urlopu wychowawczego.

Kodeks pracy wylicza 4 sytuacje, kiedy jeden rodzic ma prawo do pełnego wymiaru urlopu (36 miesięcy). Należą do nich następujące przypadki:

• drugi rodzic dziecka nie żyje,
• drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
• drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu,
• dziecko pozostaje pod opieką jednego opiekuna.

Urlop wychowawczy – ile części?

Nie ma obowiązku skorzystania z pełnego wymiaru (35 miesięcy dla jednego z rodziców) urlopu wychowawczego. Można wykorzystywać go w częściach. Kodeks pracy reguluje limit 5 części (art. 186 § 8 KP). Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Nie muszą one następować bezpośrednio po sobie. Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, którą otrzymaliśmy 8 października 2024 r., jeden rodzic może wykorzystać przysługujący mu wymiar 35 miesięcy w 5 częściach, jeśli drugi rodzic nie korzysta w ogóle z 1 miesiąca.

Czy urlop wychowawczy można przedłużyć?

Wszystko zależy od tego, ile miesięcy urlopu zostało już wykorzystanych i ile wniosków zostało złożonych do pracodawcy w tej sprawie. Należy pamiętać, że jedna osoba może skorzystać maksymalnie z 35 miesięcy, składając w tym celu maksymalnie 4 wnioski. Pozostały 1 miesiąc urlopu wychowawczego dla drugiego rodzica to piąta część.

Odpowiadając na pytanie o przedłużenie urlopu wychowawczego, należy potwierdzić taką możliwość. Nie może być jednak wykorzystany jeszcze pełen wymiar urlopu oraz limit części urlopu.

Urlop wychowawczy 2024 – do kiedy?

Przepisy określają termin skorzystania z urlopu wiekiem dziecka. Do którego roku życia dziecka można skorzystać z urlopu wychowawczego? Do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. 

Szczególną sytuacją jest możliwość wykorzystania urlopu do końca roku, w którym dziecko kończy 18 lat. Jest to przypadek stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka wymagającego osobistej opieki pracownika (i to niezależnie od urlopu wychowawczego wykorzystanego do 6 lat dziecka). Rodzice mają wówczas prawo do kolejnych 36 miesięcy urlopu wychowawczego.

Urlop wychowawczy 2024 - ile płatny?

Czy urlop wychowawczy jest płatny? Jedną z głównych cech urlopu wychowawczego jest jego nieodpłatność. To urlop związany z rodzicielstwem, za który nie przysługuje zasiłek macierzyński (inaczej niż w przypadku urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu ojcowskiego). Urlop wychowawczy to bowiem urlop bezpłatny. Podjęcie decyzji o przejściu na urlop wychowawczy nie należy więc do najłatwiejszych.

Urlop wychowawczy – zasiłek wychowawczy

Jedną z możliwości otrzymania pewnego rodzaju wynagrodzenia za czas urlopu wychowawczego jest tzw. zasiłek z mops lub zasiłek wychowawczy. Formalnie stanowi on dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego. Zasiłek wychowawczy to 400 zł miesięcznie. Przysługuje osobom z ustalonym prawem do zasiłku rodzinnego. Kryterium dochodowe dla zasiłku rodzinnego w dalszym ciągu wynosi 674 zł netto na członka rodziny (lub 764,00 zł netto, jeżeli w rodzinie jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności).

Wniosek o urlop wychowawczy 2024

Kiedy złożyć wniosek o urlop wychowawczy? Urlopu wychowawczego pracodawca udziela na wniosek pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika (art. 186 §7 zd.3 Kodeksu pracy). 

Jeśli jednak wniosek zostanie złożony później niż na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu, pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku. Oznacza to, że urlop może rozpocząć się nieco później niż pracownik planował. Tylko od dobrej woli pracodawcy zależy, czy zezwoli na skorzystanie z urlopu od daty wskazanej we wniosku, czy od upływu 21 dni od dnia złożenia dokumentu. Termin ten ustawodawca gwarantuje pracodawcy na przygotowanie zastępstwa podczas nieobecności pracownika, a także przeorganizowanie pracy.

Wniosek o udzielenie pracownikowi urlopu wychowawczego albo jego części zawiera:

1. imię i nazwisko pracownika;
2. imię i nazwisko dziecka, na które ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część;
3. wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część na dane dziecko;
4. wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko;
5. określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko.

Pobierz wzór wniosku:

Wniosek o urlop wychowawczy 2024 pdf

Wniosek o urlop wychowawczy 2024 doc

Co ciekawe, pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu, składając pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie w tej sprawie.

Dokumenty do wniosku o urlop wychowawczy

Dokumenty niezbędne do wniosku o urlop wychowawczy wymienia § 18 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Do wniosku dołącza się:

1. oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania przez drugiego rodzica albo opiekuna dziecka z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi rodzic albo opiekun dziecka zamierza korzystać z urlopu wychowawczego w okresie objętym wnioskiem; oświadczenie nie jest wymagane w razie ograniczenia drugiemu rodzicowi albo pozbawienia drugiego rodzica władzy rodzicielskiej albo ograniczenia albo zwolnienia z opieki drugiego opiekuna dziecka;
2. w przypadku, o którym mowa w pkt 1 - kopię prawomocnego orzeczenia sądu o ograniczeniu albo pozbawieniu drugiego rodzica władzy rodzicielskiej albo o ograniczeniu albo zwolnieniu z opieki drugiego opiekuna dziecka albo dokumenty lub oświadczenie pracownika, że zachodzą niedające się usunąć przeszkody do uzyskania informacji od drugiego rodzica lub opiekuna dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi rodzic lub opiekun dziecka zamierza korzystać z urlopu wychowawczego w okresie objętym wnioskiem;
3. kopię prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, na które ma być udzielony urlop wychowawczy, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 3 Kodeksu pracy;
4. w przypadku wnioskowania o udzielenie urlopu wychowawczego w wymiarze 36 miesięcy albo o udzielenie części urlopu wychowawczego, której wymiar łącznie z dotychczas wykorzystanym wymiarem urlopu wychowawczego wyniesie 36 miesięcy:

a) odpis skrócony aktu zgonu drugiego rodzica dziecka, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 9 pkt 1 Kodeksu pracy, albo

b) kopię prawomocnego orzeczenia sądu o ubezwłasnowolnieniu drugiego rodzica dziecka albo dokument potwierdzający niepełnoletność drugiego rodzica dziecka, gdy rodzice nie są małżeństwem, albo kopię prawomocnego orzeczenia sądu o ustaleniu ojcostwa, w którym sąd nie przyznał ojcu władzy rodzicielskiej, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 9 pkt 2 Kodeksu pracy, albo

c) kopię prawomocnego orzeczenia sądu o pozbawieniu drugiego rodzica władzy rodzicielskiej albo o jej ograniczeniu lub zawieszeniu, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 9 pkt 3 Kodeksu pracy, albo

d) kopię prawomocnego orzeczenia sądu o przyznaniu opieki nad dzieckiem jednemu opiekunowi albo zwolnieniu drugiego opiekuna z opieki, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 10 zdanie pierwsze Kodeksu pracy.

Skrócenie urlopu wychowawczego

Pracownik ma możliwość przerwania, a tym samym skrócenia urlopu wychowawczego. Można to zrobić:

• w każdym czasie – za zgodą pracodawcy;
• po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Urlop wychowawczy a praca

Czy można pracować podczas urlopu wychowawczego? Przepisy zezwalają na pracę u dotychczasowego, a nawet u innego pracodawcy. Ważne, aby praca zarobkowa nie uniemożliwiała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

W przeciwnym wypadku, gdy dojdzie do trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca może wezwać pracownika do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania (art. 186² § 2 KP).

Urlop wychowawczy – kiedy pracodawca może rozwiązać umowę?

Pomimo okresu ochronnego w trakcie trwania urlopu wychowawczego, pracodawca może w określonych przypadkach rozwiązać stosunek pracy. Wyjątki dotyczą:

• ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
• zajścia przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Powrót do pracy po urlopie wychowawczym

Obowiązkiem pracodawcy jest dopuszczenie pracownika po urlopie wychowawczym do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie ma takiej możliwości, chociażby z powodu likwidacji stanowiska pracy, pracodawca wyznacza takiej osobie pracę na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem korzystania z urlopu lub na innym stanowisku odpowiednim według jej kwalifikacji. Nowe warunki pracy nie powinny być mniej korzystne od tych, które obowiązywałyby, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu. Jest to ważne także w kontekście wynagrodzenia za pracę.