REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

REKLAMA

REKLAMA

Rodzice czy opiekunowie, którzy zdecydują się korzystać w 2023 r. z urlopu wychowawczego powinni pamiętać o kilku ważnych zasadach. W praktyce pojawia się wiele wątpliwości jak rozumieć przepisy. Poniżej najważniejsze wątpliwości pracowników.
rozwiń >

Czy okres urlopu wychowawczego zalicza się do okresu zatrudnienia?

Generalnie tak, okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą różne uprawnienia pracownicze, jednak ma to miejsce dopiero w dniu zakończenia urlopu wychowawczego. Wliczeniu podlegają tylko okresy zakończonego urlopu wychowawczego, a więc wliczenie nie może nastąpić w czasie trwania urlopu. Takie wliczenie może mieć np. wpływ na staż ogólny a w jego zakresie na prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar czy też na wysokość odprawy pieniężnej przysługującej w związku ze zwolnieniami grupowymi, której wysokość jest uzależniona od okres zatrudnienia.

REKLAMA

Czy zamiast urlopu wychowawczego można mieć niższy wymiar etatu?

REKLAMA

Tak, pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego (czyli zatrudniony co najmniej 6 miesięcy) może zamiast urlopu wychowawczego wystąpić do pracodawcy o obniżenie wymiaru czasu pracy. Wymiar czasu pracy pracownika nie może być jednak niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Nie może to być mniej niż ½ etatu, czyli np. niedopuszczalny jest wymiar ¼ etatu. Jednak może to być już np. 2/3, 3/4 lub 3/5 etatu. Pracodawca zobowiązany jest zmniejszyć wymiar czasu, bowiem uwzględnienie wniosku jest obligatoryjne. Taka instytucja daje rodzicom czy opiekunom prawo do godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Przepisy nie ograniczają liczby wniosków w sprawie obniżenia wymiaru czasu pracy. „W literaturze dominują wypowiedzi, że dopuszczalne jest wykorzystywanie tego prawa w częściach, jak również przerywanie urlopu wychowawczego pracą w obniżonym wymiarze. Poszczególne wnioski mogą przy tym wskazywać różny wymiar czasu pracy” (zob. A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2020).

Wniosek składa się do pracodawcy na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Obniżenie wymiaru czasu pracy zwykle powoduje proporcjonalne zmniejszenie przysługującego pracownikowi wynagrodzenia, chyba, że wewnętrzne regulacje w zakładzie pracy stanowią inaczej.

Czy pracownik może zrezygnować z obniżonego wymiaru czasu pracy przed upływem okresu wskazanego we wniosku?

Tak, jest to możliwe, jednak musi to nastąpić w porozumieniu z pracodawcą.

Czy pracownica może najpierw wykorzystać 24 miesiące urlopu wychowawczego, a następnie pracownik-ojciec dziecka złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na okres 12 miesięcy?

Tak, jest to możliwe. Po wykorzystaniu przez matkę dziecka 24 miesięcy urlopu wychowawczego, przez pozostały okres ojciec ma prawo do urlopu wychowawczego a jego ramach do wnioskowania o świadczenie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. W trakcie kiedy przysługuje prawo urlopu wychowawczego, tylko jedno z rodziców ma prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jaka jest ochrona stosunku pracy w trakcie urlopu wychowawczego?

Często pracownicy „wykorzystują” instytucję urlopu wychowawczego, w tym obniżonego wymiaru czasu pracy po to, aby ich stosunek pracy był chroniony i aby utrzymać pracę. W tym okresie pracodawca nie może bowiem wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.

Uszczegóławiając, stosunek pracy musi trwać, w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

1) udzielenie urlopu wychowawczego - do dnia zakończenia tego urlopu;

2) obniżenie wymiaru czasu pracy - do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.

REKLAMA

Jeżeli jednak pracodawca wyprzedzi pracownika i złoży mu wypowiedzenia, a pracownik dopiero potem złoży wniosek o urlop wychowawczy czy obniżony wymiar czasu pracy, dojdzie do rozwiązania umowy i pracownikowi ochrona nie będzie przysługiwała.

Wyjątki ! Możliwość rozwiązania umowy w ww. sytuacjach istnieje, gdy dochodzi do ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop?

Wiele kobiet zastanawia się, czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop? Nie, nie przerywa. Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie urlopu wychowawczego nie nabywa prawa do urlopu macierzyńskiego, lecz kontynuuje urlop wychowawczy na pierwsze dziecko. Czy przez ten czas nie ma prawa do świadczeń pieniężnych? Ma, w tym czasie przysługuje jej prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Czy za czas urlopu wychowawczego pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy?

Jeżeli zastanawiasz się, czy w 2023 r. udać się na urlop wychowawczy, zrób to najwcześniej 2 stycznia 2023 r., a nie 1 stycznia 2023 r. Dlaczego? Ponieważ, jeżeli urlop wychowawczy rozpoczyna się po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku to wówczas pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy.

Przykład: Joanna K. z 15-letnim stażem pracy, zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, przebywa na urlopie wychowawczym od 2 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Za rok 2022 będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy po urlopie wychowawczym w pełnym wymiarze, czyli 26 dni. Jednak już za 2023 r. nie będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy, gdyż 1 stycznia 2023 r. będzie przebywała na urlopie wychowawczym, a więc nie nabyła za 2023 r. prawa do urlopu wypoczynkowego oraz nie przepracuje w 2023 r. żadnego dnia.

Warto więc brać urlop w częściach, tak aby wracać do pracy 1 stycznia danego roku, nabywać prawo do urlopu wypoczynkowego i ponownie iść na urlop wychowawczy.

Bliźniaki a urlop wychowawczy – jeden czy dwa?

Z urodzeniem bliźniąt nie powstaje prawo do dwóch urlopów wychowawczych. Jak wynika z wyroku SN z 28.11.2002 r.,II UK 94/02, OSNP 2004/6, poz. 106, w razie urodzenia podczas jednego porodu dwojga lub więcej dzieci pracownica (pracownik) ma prawo do urlopu wychowawczego na takich samych warunkach jak w sytuacji, w której podczas jednego porodu urodziło się jedno dziecko. Sąd wskazuje, że: urlop wychowawczy w związku z urodzeniem podczas porodu więcej niż jednego dziecka przysługuje w wymiarze nieprzekraczającym 3 lat, nie dłużej niż do ukończenia 4 roku życia przez dziecko urodzone jako pierwsze.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

REKLAMA