REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

REKLAMA

REKLAMA

Rodzice czy opiekunowie, którzy zdecydują się korzystać w 2023 r. z urlopu wychowawczego powinni pamiętać o kilku ważnych zasadach. W praktyce pojawia się wiele wątpliwości jak rozumieć przepisy. Poniżej najważniejsze wątpliwości pracowników.
rozwiń >

Czy okres urlopu wychowawczego zalicza się do okresu zatrudnienia?

Generalnie tak, okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą różne uprawnienia pracownicze, jednak ma to miejsce dopiero w dniu zakończenia urlopu wychowawczego. Wliczeniu podlegają tylko okresy zakończonego urlopu wychowawczego, a więc wliczenie nie może nastąpić w czasie trwania urlopu. Takie wliczenie może mieć np. wpływ na staż ogólny a w jego zakresie na prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar czy też na wysokość odprawy pieniężnej przysługującej w związku ze zwolnieniami grupowymi, której wysokość jest uzależniona od okres zatrudnienia.

REKLAMA

Czy zamiast urlopu wychowawczego można mieć niższy wymiar etatu?

REKLAMA

Tak, pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego (czyli zatrudniony co najmniej 6 miesięcy) może zamiast urlopu wychowawczego wystąpić do pracodawcy o obniżenie wymiaru czasu pracy. Wymiar czasu pracy pracownika nie może być jednak niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Nie może to być mniej niż ½ etatu, czyli np. niedopuszczalny jest wymiar ¼ etatu. Jednak może to być już np. 2/3, 3/4 lub 3/5 etatu. Pracodawca zobowiązany jest zmniejszyć wymiar czasu, bowiem uwzględnienie wniosku jest obligatoryjne. Taka instytucja daje rodzicom czy opiekunom prawo do godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Przepisy nie ograniczają liczby wniosków w sprawie obniżenia wymiaru czasu pracy. „W literaturze dominują wypowiedzi, że dopuszczalne jest wykorzystywanie tego prawa w częściach, jak również przerywanie urlopu wychowawczego pracą w obniżonym wymiarze. Poszczególne wnioski mogą przy tym wskazywać różny wymiar czasu pracy” (zob. A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2020).

Wniosek składa się do pracodawcy na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Obniżenie wymiaru czasu pracy zwykle powoduje proporcjonalne zmniejszenie przysługującego pracownikowi wynagrodzenia, chyba, że wewnętrzne regulacje w zakładzie pracy stanowią inaczej.

Czy pracownik może zrezygnować z obniżonego wymiaru czasu pracy przed upływem okresu wskazanego we wniosku?

Tak, jest to możliwe, jednak musi to nastąpić w porozumieniu z pracodawcą.

Czy pracownica może najpierw wykorzystać 24 miesiące urlopu wychowawczego, a następnie pracownik-ojciec dziecka złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na okres 12 miesięcy?

Tak, jest to możliwe. Po wykorzystaniu przez matkę dziecka 24 miesięcy urlopu wychowawczego, przez pozostały okres ojciec ma prawo do urlopu wychowawczego a jego ramach do wnioskowania o świadczenie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. W trakcie kiedy przysługuje prawo urlopu wychowawczego, tylko jedno z rodziców ma prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jaka jest ochrona stosunku pracy w trakcie urlopu wychowawczego?

Często pracownicy „wykorzystują” instytucję urlopu wychowawczego, w tym obniżonego wymiaru czasu pracy po to, aby ich stosunek pracy był chroniony i aby utrzymać pracę. W tym okresie pracodawca nie może bowiem wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.

Uszczegóławiając, stosunek pracy musi trwać, w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

1) udzielenie urlopu wychowawczego - do dnia zakończenia tego urlopu;

2) obniżenie wymiaru czasu pracy - do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.

REKLAMA

Jeżeli jednak pracodawca wyprzedzi pracownika i złoży mu wypowiedzenia, a pracownik dopiero potem złoży wniosek o urlop wychowawczy czy obniżony wymiar czasu pracy, dojdzie do rozwiązania umowy i pracownikowi ochrona nie będzie przysługiwała.

Wyjątki ! Możliwość rozwiązania umowy w ww. sytuacjach istnieje, gdy dochodzi do ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop?

Wiele kobiet zastanawia się, czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop? Nie, nie przerywa. Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie urlopu wychowawczego nie nabywa prawa do urlopu macierzyńskiego, lecz kontynuuje urlop wychowawczy na pierwsze dziecko. Czy przez ten czas nie ma prawa do świadczeń pieniężnych? Ma, w tym czasie przysługuje jej prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Czy za czas urlopu wychowawczego pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy?

Jeżeli zastanawiasz się, czy w 2023 r. udać się na urlop wychowawczy, zrób to najwcześniej 2 stycznia 2023 r., a nie 1 stycznia 2023 r. Dlaczego? Ponieważ, jeżeli urlop wychowawczy rozpoczyna się po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku to wówczas pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy.

Przykład: Joanna K. z 15-letnim stażem pracy, zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, przebywa na urlopie wychowawczym od 2 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Za rok 2022 będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy po urlopie wychowawczym w pełnym wymiarze, czyli 26 dni. Jednak już za 2023 r. nie będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy, gdyż 1 stycznia 2023 r. będzie przebywała na urlopie wychowawczym, a więc nie nabyła za 2023 r. prawa do urlopu wypoczynkowego oraz nie przepracuje w 2023 r. żadnego dnia.

Warto więc brać urlop w częściach, tak aby wracać do pracy 1 stycznia danego roku, nabywać prawo do urlopu wypoczynkowego i ponownie iść na urlop wychowawczy.

Bliźniaki a urlop wychowawczy – jeden czy dwa?

Z urodzeniem bliźniąt nie powstaje prawo do dwóch urlopów wychowawczych. Jak wynika z wyroku SN z 28.11.2002 r.,II UK 94/02, OSNP 2004/6, poz. 106, w razie urodzenia podczas jednego porodu dwojga lub więcej dzieci pracownica (pracownik) ma prawo do urlopu wychowawczego na takich samych warunkach jak w sytuacji, w której podczas jednego porodu urodziło się jedno dziecko. Sąd wskazuje, że: urlop wychowawczy w związku z urodzeniem podczas porodu więcej niż jednego dziecka przysługuje w wymiarze nieprzekraczającym 3 lat, nie dłużej niż do ukończenia 4 roku życia przez dziecko urodzone jako pierwsze.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

REKLAMA

ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

REKLAMA

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia przez GUS wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

Ekspertka BCC: Jawność wynagrodzeń nie jest przykrym obowiązkiem, tylko nowym rozdziałem w celu likwidacji nierówności czy świadomego zarządzania swoją karierą zawodową

W piątek, 9 maja 2025 r. posłowie przegłosowali w Sejmie nowelę Kodeksu pracy wprowadzającą nowy obowiązek dla pracodawców. Zgodnie z przegłosowaną dziś w Sejmie nowelizacją Kodeksu pracy, każdy pracodawca publikujący ogłoszenie o naborze na określone stanowisko będzie zobowiązany do podania przedziału wynagrodzenia – z jasno określoną kwotą minimalną i maksymalną.

REKLAMA