REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Urlop wychowawczy 2023 – co warto wiedzieć
Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

REKLAMA

REKLAMA

Rodzice czy opiekunowie, którzy zdecydują się korzystać w 2023 r. z urlopu wychowawczego powinni pamiętać o kilku ważnych zasadach. W praktyce pojawia się wiele wątpliwości jak rozumieć przepisy. Poniżej najważniejsze wątpliwości pracowników.
rozwiń >

Czy okres urlopu wychowawczego zalicza się do okresu zatrudnienia?

Generalnie tak, okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą różne uprawnienia pracownicze, jednak ma to miejsce dopiero w dniu zakończenia urlopu wychowawczego. Wliczeniu podlegają tylko okresy zakończonego urlopu wychowawczego, a więc wliczenie nie może nastąpić w czasie trwania urlopu. Takie wliczenie może mieć np. wpływ na staż ogólny a w jego zakresie na prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar czy też na wysokość odprawy pieniężnej przysługującej w związku ze zwolnieniami grupowymi, której wysokość jest uzależniona od okres zatrudnienia.

REKLAMA

Czy zamiast urlopu wychowawczego można mieć niższy wymiar etatu?

REKLAMA

Tak, pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego (czyli zatrudniony co najmniej 6 miesięcy) może zamiast urlopu wychowawczego wystąpić do pracodawcy o obniżenie wymiaru czasu pracy. Wymiar czasu pracy pracownika nie może być jednak niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Nie może to być mniej niż ½ etatu, czyli np. niedopuszczalny jest wymiar ¼ etatu. Jednak może to być już np. 2/3, 3/4 lub 3/5 etatu. Pracodawca zobowiązany jest zmniejszyć wymiar czasu, bowiem uwzględnienie wniosku jest obligatoryjne. Taka instytucja daje rodzicom czy opiekunom prawo do godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Przepisy nie ograniczają liczby wniosków w sprawie obniżenia wymiaru czasu pracy. „W literaturze dominują wypowiedzi, że dopuszczalne jest wykorzystywanie tego prawa w częściach, jak również przerywanie urlopu wychowawczego pracą w obniżonym wymiarze. Poszczególne wnioski mogą przy tym wskazywać różny wymiar czasu pracy” (zob. A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2020).

Wniosek składa się do pracodawcy na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Obniżenie wymiaru czasu pracy zwykle powoduje proporcjonalne zmniejszenie przysługującego pracownikowi wynagrodzenia, chyba, że wewnętrzne regulacje w zakładzie pracy stanowią inaczej.

Czy pracownik może zrezygnować z obniżonego wymiaru czasu pracy przed upływem okresu wskazanego we wniosku?

Tak, jest to możliwe, jednak musi to nastąpić w porozumieniu z pracodawcą.

Czy pracownica może najpierw wykorzystać 24 miesiące urlopu wychowawczego, a następnie pracownik-ojciec dziecka złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na okres 12 miesięcy?

Tak, jest to możliwe. Po wykorzystaniu przez matkę dziecka 24 miesięcy urlopu wychowawczego, przez pozostały okres ojciec ma prawo do urlopu wychowawczego a jego ramach do wnioskowania o świadczenie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. W trakcie kiedy przysługuje prawo urlopu wychowawczego, tylko jedno z rodziców ma prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jaka jest ochrona stosunku pracy w trakcie urlopu wychowawczego?

Często pracownicy „wykorzystują” instytucję urlopu wychowawczego, w tym obniżonego wymiaru czasu pracy po to, aby ich stosunek pracy był chroniony i aby utrzymać pracę. W tym okresie pracodawca nie może bowiem wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.

Uszczegóławiając, stosunek pracy musi trwać, w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

1) udzielenie urlopu wychowawczego - do dnia zakończenia tego urlopu;

2) obniżenie wymiaru czasu pracy - do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.

REKLAMA

Jeżeli jednak pracodawca wyprzedzi pracownika i złoży mu wypowiedzenia, a pracownik dopiero potem złoży wniosek o urlop wychowawczy czy obniżony wymiar czasu pracy, dojdzie do rozwiązania umowy i pracownikowi ochrona nie będzie przysługiwała.

Wyjątki ! Możliwość rozwiązania umowy w ww. sytuacjach istnieje, gdy dochodzi do ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop?

Wiele kobiet zastanawia się, czy urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przerywa ten urlop? Nie, nie przerywa. Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie urlopu wychowawczego nie nabywa prawa do urlopu macierzyńskiego, lecz kontynuuje urlop wychowawczy na pierwsze dziecko. Czy przez ten czas nie ma prawa do świadczeń pieniężnych? Ma, w tym czasie przysługuje jej prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Czy za czas urlopu wychowawczego pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy?

Jeżeli zastanawiasz się, czy w 2023 r. udać się na urlop wychowawczy, zrób to najwcześniej 2 stycznia 2023 r., a nie 1 stycznia 2023 r. Dlaczego? Ponieważ, jeżeli urlop wychowawczy rozpoczyna się po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku to wówczas pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy.

Przykład: Joanna K. z 15-letnim stażem pracy, zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, przebywa na urlopie wychowawczym od 2 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Za rok 2022 będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy po urlopie wychowawczym w pełnym wymiarze, czyli 26 dni. Jednak już za 2023 r. nie będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy, gdyż 1 stycznia 2023 r. będzie przebywała na urlopie wychowawczym, a więc nie nabyła za 2023 r. prawa do urlopu wypoczynkowego oraz nie przepracuje w 2023 r. żadnego dnia.

Warto więc brać urlop w częściach, tak aby wracać do pracy 1 stycznia danego roku, nabywać prawo do urlopu wypoczynkowego i ponownie iść na urlop wychowawczy.

Bliźniaki a urlop wychowawczy – jeden czy dwa?

Z urodzeniem bliźniąt nie powstaje prawo do dwóch urlopów wychowawczych. Jak wynika z wyroku SN z 28.11.2002 r.,II UK 94/02, OSNP 2004/6, poz. 106, w razie urodzenia podczas jednego porodu dwojga lub więcej dzieci pracownica (pracownik) ma prawo do urlopu wychowawczego na takich samych warunkach jak w sytuacji, w której podczas jednego porodu urodziło się jedno dziecko. Sąd wskazuje, że: urlop wychowawczy w związku z urodzeniem podczas porodu więcej niż jednego dziecka przysługuje w wymiarze nieprzekraczającym 3 lat, nie dłużej niż do ukończenia 4 roku życia przez dziecko urodzone jako pierwsze.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców w 2025 roku [Przewodnik i zmiany krok po kroku]

W dobie globalizacji coraz więcej polskich firm sięga po talenty spoza kraju. Od 1 czerwca 2025 r. proces zatrudniania cudzoziemców zostanie zmodernizowany i w pełni zdigitalizowany dzięki nowej ustawie z 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Choć formalności nadal wymagają precyzji, są prostsze, szybsze i dostępne online.

Dobre samopoczucie w miejscu pracy, to kluczowe oczekiwanie najmłodszych pracowników czyli Zetek

Dla Zetek pracowników w pracy ważna jest równowaga między życiem zawodowym i prywatnym. Otwarta komunikacja z przełożonym, równowaga między życiem zawodowym i prywatnym oraz stabilność zawodowa - to wartości, którymi najczęściej kierują się przedstawiciele pokolenia Z przy wyborze pracodawcy.

Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

REKLAMA

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

REKLAMA

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA