Urlop macierzyński 2024

• Urlop macierzyński 2024 – Kodeks pracy (podstawa prawna)
• Ile trwa urlop macierzyński w Polsce?
• Urlop macierzyński przed porodem
• Urlop macierzyński i rodzicielski - ile trwa?
• Ile płatny jest urlop macierzyński? - ZUS
• Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski - wzór
• Urlop macierzyński w przypadku zgonu dziecka
• Urlop macierzyński po angielsku

Urlop macierzyński 2024 – Kodeks pracy (podstawa prawna)

Podstawa prawna dla urlopu macierzyńskiego znajduje się w Kodeksie pracy w części poświęconej uprawnieniom pracownika związanymi z rodzicielstwem, a dokładnie w art. 180 ustawy kodeksowej. W 2024 roku urlop macierzyński obowiązuje na tych samych zasadach jak w poprzednim roku. 

Urlop macierzyński to prawo matki będącej pracownicą, przedsiębiorcą albo nawet zleceniobiorcą przysługujące z tytułu urodzenia dziecka. Podstawowym warunkiem skorzystania z urlopu macierzyńskiego jest opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe. Przepisy prawa pracy nakazują wykorzystanie 14 tygodni urlopu matce dziecka. Pozostała część urlopu może zostać przypisana ojcu, opiekunowi prawnemu lub innemu członkowi najbliższej rodziny. Podczas urlopu macierzyńskiego nie otrzymuje się wynagrodzenia. ZUS wypłaca wówczas zasiłek macierzyński. 

Ile trwa urlop macierzyński w Polsce?

Urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Od kiedy liczy się urlop? Pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu. 

Urlop macierzyński może być dłuższy niż 20 tygodni, jeśli przy jednym porodzie urodzi się więcej niż jedno dziecko. Zgodnie z art. 180 § 1 wymiar urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia większej liczby dzieci wynosi odpowiednio:

• 31 tygodni – w przypadku urodzenia 2 dzieci przy jednym porodzie;
• 33 tygodnie – w przypadku urodzenia 3 dzieci przy jednym porodzie;
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia 4 dzieci przy jednym porodzie;
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia 5 i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urodzenie bliźniaków zwiększa wymiar urlopu macierzyńskiego do 31 tygodni. Trojaczki dają prawo do 33 tygodni wolnego od pracy, czworaczki – 35 tygodni, a pięcioraczki i większa liczba dzieci do 37 tygodni. 37 tygodni urlopu macierzyńskiego to maksymalny wymiar. Urodzenie większej liczby dzieci nie powoduje kolejnego wydłużenia urlopu.

Co w przypadku śmierci jednego z dzieci z ciąży mnogiej? Czy wpływa na wymiar urlopu macierzyńskiego? Tak, w świetle obowiązujących przepisów matce należy się urlop w wymiarze adekwatnym dla liczby dzieci pozostałych przy życiu.

Urlop macierzyński przed porodem

Czy urlop macierzyński można rozpocząć wcześniej, jeszcze przed porodem? Tak, istnieje taka możliwość. Przewiduje ją art. 180 § 2 KP - przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Wówczas po porodzie pozostanie jej 14 tygodni do wykorzystania. Aby skorzystać z tego uprawnienia, należy złożyć stosowny wniosek.

Urlop macierzyński i rodzicielski - ile trwa?

20 tygodni urlopu macierzyńskiego to tylko 140 dni. Dlaczego mówi się więc o rocznym urlopie macierzyńskim? Polski Kodeks pracy oprócz 20-tygodniowego urlopu macierzyńskiego przyznaje rodzicom prawo do urlopu rodzicielskiego, który trwa kolejne 41 tygodni. Zgodnie z nowymi przepisami jedno z rodziców może wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie z tego urlopu. 9 tygodni to wyłączne uprawnienie drugiego z rodziców, którego nie może przenieść na inną osobę. 

32 tygodnie to dodatkowe 224 dni urlopu po urodzeniu dziecka. 20 tygodni plus 32 tygodnie daje wynik 52 tygodni, a to z kolei 364 dni czyli prawie rok (365 dni, co cztery lata mamy rok przestępny czyli 366 dni). Stąd wzięła się potoczna nazwa rocznego urlopu macierzyńskiego. De facto jest to urlop macierzyński i urlop rodzicielski wykorzystywane jeden po drugim bez powrotu do pracy.

Urlop rodzicielski wydłuża się także w przypadku porodów mnogich, ale inaczej niż przy urlopie macierzyńskim, nie ma tutaj znaczenia liczba urodzonych dzieci. Każdy poród mnogi, poczynając już od bliźniaków daje prawo do 43 tygodni urlopu rodzicielskiego. Tutaj również 9 tygodni należy się wyłącznie drugiemu z rodziców. Zakładając więc, że urlop macierzyński i rodzicielski wykorzystywany jest od dnia porodu przez matkę dziecka, będzie ona mogła skorzystać maksymalnie z 34 tygodni tego drugiego urlopu. 

Licząc od urodzenia dzieci z ciąży mnogiej, maksymalny łączny wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługujący matce wynosi:

• 65 tygodni (455 dni) – bliźniaki,
• 67 tygodni (469 dni) – trojaczki,
• 69 tygodni (483 dni) – czworaczki,
• 71 tygodni (497 dni) – pięcioraczki, sześcioraczki i więcej dzieci.

Ile płatny jest urlop macierzyński? - ZUS

Jak już zostało wspomniane za czas urlopu macierzyńskiego nie przysługuje wynagrodzenie jak za pracę. Jest to okres, za który ZUS wypłaca zasiłek macierzyński. Ile płatny jest urlop macierzyński? Wysokość zasiłku macierzyńskiego jest ściśle powiązana z wynagrodzeniem za pracę pracownicy/pracownika albo wysokością składki chorobowej opłacanej przez przedsiębiorcę. Jak liczyć zasiłek macierzyński?

Ile procent podstawy wymiaru zasiłku przysługuje za czas urlopu macierzyńskiego? Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy zasiłkowej jest to 100%. Podstawa wymiaru zasiłku to średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy. Przy stałej kwocie wynagrodzenia za pracę zasiłek macierzyński wypłacany co miesiąc równa się pensji pracownika.

Jeśli rodzic zdecyduje się na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego, wówczas zasiłek macierzyński będzie już niższy – wyniesie 70% podstawy wymiaru. Istnieje jednak możliwość wypłacania zasiłku w wysokości uśrednionej czyli 81,5% przez cały czas trwania „rocznego urlopu macierzyńskiego” czyli urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego wykorzystywanego bezpośrednio po macierzyńskim. 

Jeśli uprawniona podejmuje decyzję o wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (nie licząc 9 tygodni przysługujących wyłącznie drugiemu rodzicowi) bezpośrednio po urlopie macierzyńskim i chce otrzymywać uśredniony zasiłek przez cały ten okres, powinna złożyć w tym celu wniosek w ciągu 21 dni po porodzie (art. 32a ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski - wzór

Przed porodem przebywają zazwyczaj na zwolnieniu lekarskim. Z dniem porodu z mocy prawa rozpoczyna się urlop macierzyński. Prawo pracy przewiduje dwie możliwości. Można złożyć od razu wniosek o dwa urlopy wykorzystywane bezpośrednio po sobie albo złożyć wniosek o urlop rodzicielski nie później niż 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia urlopu. Matki najczęściej decydują się na korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego po porodzie w pełnym wymiarze. Jak napisać taki wniosek? Udostępniamy wzór wniosku.

Pobierz wzór wniosku o urlop macierzyński i rodzicielski 2024: doc., pdf

Urlop macierzyński w przypadku zgonu dziecka

Czy urlop macierzyński przysługuje w przypadku zgonu dziecka? Czy urodzenie martwego dziecka lub zgon po krótkim czasie od porodu uzasadnia skorzystanie z urlopu? Prawo pracy reguluje takie sytuacje w art. 180¹ § 1 i 2 KP. Jeśli dojdzie do martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownica ma prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Jeżeli jest to ciąża mnoga, kobiecie przysługuje urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

Natomiast w sytuacji zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, urlop macierzyński wynosi tylko 7 dni od dnia zgonu dziecka. W tym przypadku również urodzenie większej liczby dzieci przy jednym porodzie uzasadnia prawo do urlopu w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu. Zawsze jednak nie może być to okres krótszy niż 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Urlop macierzyński po angielsku

Urlop macierzyński po angielsku to maternity leave.