800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: zmieniają się zasady dla wybranych grup na terytorium RP [USTAWA W MOCY]

• 800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: zmieniają się zasady dla wybranych grup na terytorium RP [USTAWA W MOCY]
• Zakres zmian i cele nowelizacji
• 800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r. Kogo dotyczą zmiany — zakres podmiotowy i czasowy?
• 800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: powiązanie świadczeń z aktywnością zawodową i ubezpieczeniem zdrowotnym
• Zmiany dotyczące pomocy dla obywateli Ukrainy. Przedłużenie ochrony czasowej do 4 marca 2026 r.
• Zmiany w dostępie do świadczeń, opiece zdrowotnej, edukacji i zakwaterowaniu

800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: zmieniają się zasady dla wybranych grup na terytorium RP [USTAWA W MOCY]

Ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2025 poz. 1301, dalej jako: ustawa) wniosła istotne modyfikacje w sposobie przyznawania świadczeń społecznych, dostępie do opieki i edukacji oraz w procedurach legalizacji pobytu dla wybranych grup cudzoziemców przebywających w Polsce. Większość przepisów weszła w życie natychmiast po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, a część rozwiązań ma odroczone terminy wejścia w życie, z kluczowymi datami 4 marca 2026 r. oraz 1 czerwca 2026 r. Niniejszy artykuł wyjaśnia, co konkretnie się zmienia, kogo dotyczą nowe reguły, jakie obowiązki nakładają organy publiczne oraz jakie praktyczne skutki będą miały w codziennym funkcjonowaniu rodzin, pracodawców i instytucji pomocowych.

Zakres zmian i cele nowelizacji

Nowelizacja przepisów ma trzy główne cele:

• Uszczelnienie systemu świadczeń rodzinnych poprzez powiązanie prawa do świadczeń z realnym statusem pobytowym, aktywnością zawodową lub podleganiem ubezpieczeniu zdrowotnemu.
• Ujednolicenie i cyfryzację rejestrów publicznych oraz intensyfikację wymiany danych między instytucjami (m.in. ZUS, Ministerstwo Cyfryzacji, Straż Graniczna), by eliminować wielokrotne lub nienależne wypłaty.
• Przeorganizowanie systemu pomocy dla obywateli Ukrainy — przejście od natychmiastowych działań kryzysowych do bardziej uporządkowanej, długofalowej i prawnie potwierdzonej fazy wsparcia.

800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r. Kogo dotyczą zmiany — zakres podmiotowy i czasowy?

Nowe przepisy przede wszystkim dotyczą cudzoziemców przebywających na terytorium RP, ze szczególnym uwzględnieniem obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z konfliktem zbrojnym od 24 lutego 2022 r. Przepisy obejmują także cudzoziemców przebywających na innych podstawach pobytowych, jeśli ich status wygasł lub wygasał w okresie objętym regulacjami.

Przedłużenie okresu ochrony czasowej oraz zawieszenie biegu terminów nie oznacza zaprzestania procedowania spraw — organy nadal przyjmują i rozpatrują wnioski, natomiast regulacje dają czas na wdrożenie mechanizmów weryfikacyjnych i systemów informatycznych.

800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: powiązanie świadczeń z aktywnością zawodową i ubezpieczeniem zdrowotnym

Będzie obowiązywało powiązanie świadczeń z aktywnością zawodową i ubezpieczeniem zdrowotnym. Prawo do świadczeń rodzinnych będzie uzależnione od faktycznej aktywności zawodowej cudzoziemca lub zakresem objęcia go obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

Będzie istniała możliwość wstrzymania wypłaty świadczeń przez ZUS. W sytuacjach wątpliwych co do miejsca zamieszkania lub statusu beneficjenta, ZUS będzie mógł wstrzymać wypłaty do czasu wyjaśnienia sytuacji.

Kolejna ważna sprawa, to osobista rejestracja PESEL i meldunków. Osoby spoza UE, EOG i Szwajcarii będą zobowiązane do osobistego stawiennictwa przy nadawaniu numeru PESEL oraz przy meldunku, z wyjątkami przewidzianymi m.in. dla nowo narodzonych dzieci. Ministerstwo Cyfryzacji ma przekazywać dane z rejestru PESEL do rejestru prowadzonego przez Komendanta Głównego Straży Granicznej. Przewidziana jest też ścisła wymiana i synchronizacja danych między ZUS, Ministerstwem Cyfryzacji, Strażą Graniczną i innymi podmiotami publicznymi. Celem tych działań jest ograniczenie zjawisk takich jak wielokrotne pobieranie świadczeń na jedno dziecko czy wyłudzenia dokumentów tożsamości.

Zmiany dotyczące pomocy dla obywateli Ukrainy. Przedłużenie ochrony czasowej do 4 marca 2026 r.

Obywatele Ukrainy, którzy legalnie wjechali do Polski w okresie od 24 lutego 2022 r. do daty określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów i zadeklarowali chęć pozostania, mają status legalnego pobytu do 4 marca 2026 r. Analogiczne przedłużenie stosuje się do osób mających inne tytuły pobytowe, których okres ważności upłynął lub upływał po 24 lutego 2022 r. — ich pobyt również uznawany jest za legalny do wskazanej daty.

Wprowadzono mechanizmy pozyskiwania fotografii z rejestru PESEL przez Straż Graniczną i porównywania ich z innymi bazami w celu potwierdzania tożsamości. Przewidziano także możliwość zmiany statusu pobytowego w przypadku wątpliwości co do danych osoby.

Zmiany w dostępie do świadczeń, opiece zdrowotnej, edukacji i zakwaterowaniu

Tak więc jeżeli chodzi o świadczenia wychowawcze to będą obowiązywały nowe zasady dotyczące weryfikacji uprawnień do świadczeń wychowawczych. Przepisy zaczną być stosowane od 1 czerwca 2026 r. ZUS otrzyma kompetencje do czasowego wstrzymania wypłat, gdy pojawią się wątpliwości co do prawa do świadczeń.

Istotne są też zmiany w opiece zdrowotnej. Katalog świadczeń zdrowotnych dla obywateli Ukrainy został doprecyzowany z zachowaniem szczególnych uprawnień dla dzieci do 18. roku życia. System ma udzielać pomocy i koncentrować się na najbardziej potrzebujących, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości opieki medycznej dla beneficjentów ochrony czasowej. Co istotne, dzieci objęte ochroną czasową zachowują prawo do edukacji w polskich szkołach, co pozostaje jednym z filarów integracji i długofalowego planowania wsparcia. Należy również zwrócić uwagę na aspekt zakwaterowania zbiorowego. Od 1 listopada 2025 r. zakwaterowanie socjalne w formie zbiorowej będzie udzielane priorytetowo osobom w grupach tego wymagających (w szczególnych sytuacjach) wprowadzono możliwość partycypacji w kosztach oraz zasadę natychmiastowego wykwaterowania w przypadku naruszeń regulaminu obiektu. Te regulacje równoważą ochronę socjalną z wymogiem efektywnego i odpowiedzialnego gospodarowania środkami publicznymi.