Umowa zlecenie - zasiłek chorobowy w pierwszym miesiącu

Zasiłek dla zleceniobiorcy - choroba w pierwszym miesiącu ubezpieczenia chorobowego

Zleceniobiorca, który ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, otrzyma ten zasiłek w wysokości uzależnionej od sposobu ustalenia w umowie odpłatności za realizację zlecenia (np. stawka miesięczna, godzinowa, akordowa). Jeżeli stanie się niezdolny do pracy w pierwszym miesiącu objęcia ubezpieczeniem chorobowym, podstawa wymiaru zasiłku podlega uzupełnieniu - z uwzględnieniem przychodu osiągniętego przez zleceniobiorcę albo innych zleceniobiorców wykonujących takie same lub podobne umowy, jeżeli chory zleceniobiorca nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.

Autopromocja

Przedstawione w niniejszym opracowaniu zasady uzupełniania przychodu do celów zasiłkowych dotyczą największej grupy zleceniobiorców, czyli wynagradzanych kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Prawo do zasiłku chorobowego

Zleceniobiorcy nabywają prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli zawnioskowali do płatnika składek o objęcie tym ubezpieczeniem. Ubezpieczenie chorobowe z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia (a także innej umowy, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) ma bowiem charakter dobrowolny i może zaistnieć w sytuacji, gdy zleceniobiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu zatrudnienia. Następstwem nieprzystąpienia do ubezpieczenia chorobowego jest brak prawa do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy i macierzyństwa. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby chęć przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego zleceniobiorca zgłosił w trakcie trwania zatrudnienia i po upływie 7 dni od daty zatrudnienia (jest to ustawowy termin na zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz zdrowotnego). Wówczas zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego nastąpi nie wcześniej niż z dniem złożenia płatnikowi składek oświadczenia o przystąpieniu do tego ubezpieczenia.

Do nieprzerwanego okresu ubezpieczenia chorobowego (90 dni) wliczane są poprzednie okresy tego ubezpieczenia, jeżeli przerwa między nimi:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• nie przekroczyła 30 dni lub
• była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego (art. 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Przepisy ustawy zasiłkowej wyodrębniają też grupę ubezpieczonych, którzy mogą korzystać ze świadczeń chorobowych od pierwszego dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym. Nie dotyczy ich tzw. okres wyczekiwania na świadczenie chorobowe.

Do tej grupy należą m.in.:

1. absolwenci szkół lub uczelni albo osoby, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej i zostały objęte ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej,
2. ubezpieczeni, których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy albo w pracy,
3. posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (a także opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego) ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

Autopromocja

Zapłata zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne – skutki podatkowe i składkowe

Sprawdź

Kolejne nieprzerwane okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu (np. kolejne umowy zlecenia zawarte z tym samym zleceniodawcą) oraz okresy, między którymi wystąpiła przerwa przypadająca na niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy, również uważane są za okresy nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego osób podlegających dobrowolnie temu ubezpieczeniu. Należy pamiętać, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego jest dla tych ubezpieczonych ograniczona w skali miesiąca - nie może przekroczyć 250% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia, tj. 13 147,50 zł, które należy pomniejszyć o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.

Choroba w pierwszym miesiącu ubezpieczenia

Zasadniczo podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Natomiast jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Jeżeli jednak zleceniobiorca zachorował wcześniej - przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego - i nabył prawo do zasiłku z FUS, podstawę jego wymiaru należy ustalić z uwzględnieniem tego, czy przerwa w ubezpieczeniu z innego tytułu, z którego podlegał ubezpieczeniu chorobowemu, nie przekroczyła 30 dni czy była dłuższa niż 30 dni.

Okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczęty po okresie nie dłuższym niż 30 dni od ustania tego ubezpieczenia z innego tytułu

W sytuacji gdy:

• niezdolność do pracy zleceniobiorcy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego oraz
• okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po okresie nie dłuższym niż 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu,
• przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przychód ubezpieczonego podlega uzupełnieniu.

Przychód ubezpieczonego należy uzupełnić do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczony podlegał temu ubezpieczeniu przez pełny miesiąc kalendarzowy. Przychód należy uzupełnić również za okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczonemu przysługuje zasiłek, przypadającej w miesiącu kalendarzowym, w którym powstała ta niezdolność. Należy przy tym pamiętać o ograniczeniu miesięcznym tego przychodu do 250% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Przykład

Ze zleceniobiorcą zawarto umowę na okres od 12 lipca do 30 września 2021 r. Osoba ta podlega ubezpieczeniu chorobowemu od 12 lipca 2021 r. i jest uprawniona do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia. Zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie akordowe. W lipcu 2021 r. przepracował 10 dni, a gdyby był zatrudniony od pierwszego dnia miesiąca, pracę powinien wykonywać przez 22 dni. Przychód za ten okres wyniósł 2500 zł. Przez 5 dni zleceniobiorca przebywał na zwolnieniu lekarskim. W tym przypadku, aby ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, przychód należy uzupełnić do pełnej miesięcznej kwoty, tj.:

• 2500 zł - 342,75 zł (2500 zł x 13,71%) = 2157,25 zł,
• 2157,25 zł : 10 dni x 22 dni = 4745,95 zł (przychód stanowiący podstawę wymiaru zasiłku chorobowego).

Okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczęty po okresie dłuższym niż 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu lub brak wcześniejszego okresu podlegania temu ubezpieczeniu

W przypadku gdy przerwa w ubezpieczeniu chorobowym jest dłuższa niż 30 dni albo zleceniobiorca nie miał poprzednio żadnych okresów ubezpieczenia chorobowego, okresem, z którego przyjmowany jest przychód do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, jest miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku. Podstawę tę stanowi:

1. dla zleceniobiorców, dla których odpłatność za wykonywanie umowy określono kwotowo - kwota przychodu określona w umowie przypadająca na miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71%;

Przykład

Zleceniobiorca ma określone w umowie zawartej od 1 lipca 2021 r. wynagrodzenie w stałej miesięcznej kwocie wynoszącej 3000 zł brutto. W tym samym miesiącu był niezdolny do pracy z powodu choroby przez 3 dni. Osoba ta ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia choroby (w wysokości 80% podstawy wymiaru). Nie ma wcześniejszego okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, ale podjęła pracę po ukończeniu studiów w ciągu 90 dni od dnia ich ukończenia. Podstawą wymiaru zasiłku będzie kwota 2588,70 zł (3000 zł - 13,71%). Za 3 dni niezdolności do pracy zleceniobiorca otrzyma zasiłek chorobowy w wysokości 207,09 zł, tj.:

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

• 2588,70 zł : 30 = 86,29 zł (100% stawka dzienna zasiłku),
• 86,29 zł x 80% = 69,03 zł (80% stawka dzienna zasiłku),
• 69,03 zł x 3 dni = 207,09 zł (zasiłek chorobowy).

2. dla zleceniobiorców, dla których odpłatność za wykonywanie umowy określono w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie - kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy, z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku, jeżeli ubezpieczony nie osiągnął żadnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71%.

Przykład

Zleceniobiorca zatrudniony od 5 lipca 2021 r. tego samego dnia otrzymał zwolnienie lekarskie na 4 tygodnie i za ten okres ma prawo do zasiłku chorobowego (w wysokości 80% podstawy wymiaru). Jego wynagrodzenie jest określone stawką godzinową. W lipcu br. nie osiągnął żadnego wynagrodzenia. Zleceniodawca przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnił wynagrodzenia za lipiec 2021 r. 3 innych zleceniobiorców wykonujących taką samą pracę jak chory zleceniobiorca. Przychody tych osób za cały lipiec wyniosły:

• zleceniobiorcy A: 2750 zł,
• zleceniobiorcy B: 3100 zł,
• zleceniobiorcy C: 2980 zł.

Średni przychód wynosi 2943,33 zł (8830 zł : 3), a po pomniejszeniu o kwotę składek, tj. 13,71% - 2539,80 zł. Za 4 tygodnie zwolnienia lekarskiego zleceniobiorca otrzyma 1896,44 zł, tj.:

• 2539,80 zł : 30 = 84,66 zł (100% stawka dzienna zasiłku),
• 84,66 zł x 80% = 67,73 zł (80% stawka dzienna zasiłku),
• 67,73 zł x 28 dni (4 tygodnie x 7 dni) = 1896,44 zł (zasiłek chorobowy).

Podstawa prawna:

art. 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42-43, art. 46, art. 48-50 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133

art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 619