Zgłoszenie przedsiębiorcy do ubezpieczeń w ZUS - nowe zasady od 19 maja 2017 r.

Nowe zasady dotyczą osób, które z tytułu działalności opłacają składki wyłącznie za siebie (nie zatrudniają innych osób), oraz członków ich rodzin. Osoby te już na etapie wpisu do CEIDG mogą zgłosić się do ubezpieczeń ZUS. Możliwe jest również  zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego uprawnionych członków rodziny.

Osoba fizyczna rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej ma obowiązek zgłosić jej rozpoczęcie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W tym celu składa wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej na formularzu CEIDG-1, który stanowi jednocześnie zgłoszenie firmy do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Procedura ta dotyczy zarówno przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jednoosobowo, na własny rachunek, jak i działających jako wspólnicy spółek cywilnych.

Wniosek CEIDG-1, razem z kopią wpisu do ewidencji, jest następnie przekazywany m.in. do ZUS. ZUS sporządza wówczas z urzędu dokument zgłoszenia płatnika - ZUS ZFA. Jego sporządzenie skutkuje założeniem w ZUS konta płatnika składek, na którym będą następnie zapisywane wszelkie dane dotyczące zatrudnionych osób, z zakresu ubezpieczeń społecznych, m.in.:

• dane identyfikacyjne oraz ewidencyjne płatnika i ubezpieczonych, a takżeich aktualizacje,
• zgłoszenia do ubezpieczeń wraz ze schematami podlegania tym ubezpieczeniom,
• zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego uprawnionych członków rodzin osób ubezpieczonych,
• podstawy wymiaru składek oraz kwoty składek - opłaconych, zaległych, nadpłaconych,
• wypłacane przez płatnika i rozliczone w ciężar składek zasiłki i świadczenia z ubezpieczeń społecznych.

Polecamy książkę: E-składka. Jedno konto ZUS od 2018 r.

Na podstawie wniosku o wpis do ewidencji na koncie płatnika można również (jeżeli pozwalana na to zakres danych) sporządzić i zapisać informację o numerach rachunków bankowych płatnika składek (ZUS ZBA), a także formularz dotyczący adresów prowadzenia przez niego działalności gospodarczej (ZUS ZAA).

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą występuje przed ZUS niejako w dwóch rolach - jako płatnik składek (zobowiązany do rozliczeń z ZUS za osoby ubezpieczone) i jako ubezpieczony (za którego należy rozliczać i opłacać należne składki). W stanie prawnym obowiązującym do 18 maja 2017 r. dokument założycielski w ZUS dotyczył tylko tej pierwszej roli - płatnika składek. Przedsiębiorca rozpoczynający działalność musiał jednak samodzielnie zgłosić się w ZUS do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, składając odpowiednie formularze (ZUS ZUA lub ZUS ZZA), ponieważ ZUS nie dokonywał za niego tych czynności. Przedsiębiorca miał obowiązek zgłosić siebie do ubezpieczeń w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Od 19 maja 2017 r. zostało wprowadzone ułatwienie dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność i niezatrudniających innych osób. Przedsiębiorcę będącego płatnikiem składek wyłącznie na własne ubezpieczenia ZUS może zgłosić do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Dzięki temu osoba prowadząca działalność nie będzie musiała dokonywać tej czynności samodzielnie, bezpośrednio w ZUS. Przedsiębiorca może też zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny. Na podstawie danych przekazanych z CEIDG ZUS sporządzi:

• zgłoszenie przedsiębiorcy do ubezpieczeń społecznych - na formularzu ZUS ZUA, lub
• zgłoszenie przedsiębiorcy do ubezpieczenia zdrowotnego - na formularzu ZUS ZZA,
• zgłoszenie członków rodziny przedsiębiorcy do ubezpieczenia zdrowotnego - na formularzu ZUS ZCNA, o ile członkowie rodziny spełniają warunki określone w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

---

Omawiane zmiany zostały wprowadzone na podstawie art. 11 oraz art. 37 ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1893). Mimo że wskazane przepisy obowiązują od 19 maja 2016 r., jednak na podstawie art. 75 ww. ustawy zgłoszeń w nowym trybie można dokonywać po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian. A zatem w praktyce zgłoszeń w nowym trybie można dokonywać dopiero od 19 maja 2017 r.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność pozarolniczą i opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenia od 19 maja 2017 r. może dokonać w ZUS zgłoszenia siebie, jako osoby ubezpieczonej, już na etapie wpisu do CEIDG.

Załóżmy, że Rafał T. od 1 czerwca 2017 r. rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej. W celu jej zarejestrowania złożył we właściwym urzędzie gminy wniosek o wpis do CEIDG. Rafał T. zamierza rozliczać składki za siebie na tzw. preferencyjnych warunkach (od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę). Nie chce zatrudniać w tym roku żadnej osoby. Ma żonę, która jest zatrudniona na podstawie umowy o dzieło, oraz dwoje dzieci w wieku szkolnym, uczęszczających do szkoły podstawowej oraz do gimnazjum. Rafał T. złożył wniosek CEIDG-1, który jest zarazem zgłoszeniem przedsiębiorcy do ZUS, GUS oraz do urzędu skarbowego. Jeśli wniosek został wypełniony prawidłowo i zostały wskazane wszystkie niezbędne dane, ZUS z urzędu sporządzi dla Rafała T.:

• dokument ZUS ZFA stanowiący zgłoszenie w ZUS Rafała T. jako płatnika składek i zakładający w systemie informatycznym ZUS indywidualne konto płatnika,

• dokument ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 xx (osoba prowadząca działalność gospodarczą, rozliczająca składki na zasadach preferencyjnych), stanowiący zgłoszenie Rafała T. do jego własnych ubezpieczeń,

• dokumenty ZUS ZCNA za małoletnie dzieci przedsiębiorcy oraz jego żonę (jako wykonawca dzieła nie podlega ona ubezpieczeniu zdrowotnemu), zapewniające rodzinie przedsiębiorcy prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ.

Na tym etapie płatnik nie będzie miał innych obowiązków zgłoszeniowych względem ZUS. Pierwszym dokumentem, który będzie musiał samodzielnie wypełnić, będzie deklaracja ZUS DRA, w której rozliczy za siebie składki. Pierwsza deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za czerwiec 2017 r. musi zostać wysłana do ZUS w terminie do 10 lipca 2017 r.

Rodzaje dokumentów tworzonych przez ZUS na podstawie wniosku o wpis do CEIDG

ZUS ZFA - zgłoszenie/zmiana danych płatnika składek - osoby fizycznej

ZUS ZUA - zgłoszenie przedsiębiorcy do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (dla osób, które podlegają tym ubezpieczeniom)

ZUS ZZA - zgłoszenie przedsiębiorcy do ubezpieczenia zdrowotnego (dla osób, które podlegają tylko temu ubezpieczeniu)

ZUS ZCNA - zgłoszenie uprawnionych członków rodziny przedsiębiorcy do ubezpieczenia zdrowotnego

ZUS ZAA - adresy prowadzenia działalności gospodarczej przez płatnika składek - na podstawie danych części CEIDG-MW wniosku o wpis ("Dodatkowe miejsca wykonywania działalności gospodarczej")

ZUS ZBA - informacja o numerach rachunków bankowych płatnika składek (na podstawie części CEIDG-RB wniosku o wpis ("Informacja o rachunkach bankowych")

Podstawa prawna:

• art. 36b, art. 47 ust. 1 i ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
• art. 74 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1793; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
• art. 11, art. 37, art. 75 ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r. poz. 1893
• § 1 ust. 1 pkt 1, pkt 2, pkt 3, pkt 10-11, pkt 15 oraz załączniki nr 1, 2, 3, 10-11, 15 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 222

Zobacz serwis: Ubezpieczenia społeczne