Szkolenia inne niż bhp a czas pracy

W przeciwieństwie do szkoleń bhp, w stosunku do których przepisy wprost zaliczają czas ich trwania do czasu pracy pracownika, uczestnictwo w pozostałych szkoleniach nie zostało uregulowane (art. 237³ § 3 Kodeksu pracy). Dotyczy to przede wszystkim szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe pracowników, zwiększające ich umiejętności zawodowe i przydatność do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Mimo wielu różnych interpretacji tego zagadnienia pojawiających się w piśmiennictwie z zakresu prawa pracy, problem wydaje się niezbyt skomplikowany.

Autopromocja

Całość rozważań na temat zaliczania szkolenia pracownika do czasu pracy powinna zostać oparta na odpowiedzi na dwa podstawowe pytania:

• kto kieruje pracownika na szkolenie,
• czy udział pracownika w szkoleniu jest dla niego obowiązkowy.

Przykład

Pracodawca skierował pracowników na szkolenie z zakresu obsługi tokarki numerycznej, które odbywało się w sobotę poza normalnymi godzinami pracy tych pracowników. Udział w szkoleniu pracodawca uznał za obowiązkowy dla skierowanych i wydał odpowiednim pracownikom polecenie uczestnictwa w szkoleniu. W takim przypadku nie ulega wątpliwości, że czas szkolenia pracownika w sobotę należy w całości zaliczyć do jego czasu pracy.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Kodeks pracy, mimo że nie reguluje kwestii takich szkoleń, stanowi wprost, że czasem pracy pracownika jest pozostawanie w dyspozycji pracodawcy. W powyższym przykładzie to pracodawca dysponował czasem wolnym pracownika w sobotę i nakazał mu uczestnictwo w szkoleniu. Takie szkolenie należy zatem wliczyć do czasu pracy. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 4 października 2007 r. (I PK 110/07). Nie ma przy tym znaczenia, jak twierdzą niektórzy komentatorzy, że szkolenie finansuje pracodawca. Fakt, że pracodawca finansuje jakieś szkolenia, nie jest bowiem w żadnej mierze rozstrzygający w przypadku, gdy uczestnictwo w szkoleniu jest dla pracownika obowiązkowe na skutek polecenia pracodawcy w tym zakresie.

Czy pracownik powinien odpracować prywatne wyjścia w godzinach pracy >>

Przykład

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Pracodawca prowadzący sklep meblowy zorganizował szkolenie dla pracowników z zakresu znajomości produktów będących w sprzedaży oraz komunikacji z klientem. Szkolenie zostało zorganizowane od poniedziałku do piątku po godzinach pracy pracowników, tj. w godz. od 16.00 do 20.00 i sfinansowane przez pracodawcę. Udział w szkoleniu był dla pracowników dobrowolny. W takiej sytuacji nie ma wątpliwości, że czas szkolenia pracowników nie będzie zaliczony do ich czasu pracy. Dysponentem czasu pracowników po zakończeniu przez nich pracy są bowiem oni sami i swobodnie decydują o tym, czy wziąć udział w szkoleniu. Uczestnictwo w szkoleniu nie będzie zatem ich godzinami nadliczbowymi i w żaden sposób nie musi znaleźć odzwierciedlenia w prowadzonej przez pracodawcę ewidencji czasu pracy. Nie ma oczywiście przeszkód prawnych, aby pracodawca również takie szkolenie zaliczył do czasu pracy pracownika i następnie zrekompensował udział w nim pracownika zgodnie z regułami kodeksowymi.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przykład

Pracownik zatrudniony w dziale kadr zapisał się na szkolenie o zmianach w Kodeksie pracy w 2011 r. Szkolenie jest zorganizowane w godz. od 12.00 do 18.00, które w części pokrywają się z godzinami pracy pracownika (od 8.00 do 16.00). Pracownik zwrócił się do pracodawcy z prośbą o zwolnienie go z części dnia pracy, aby uczestniczyć w szkoleniu oraz o refundację części opłaty za szkolenie. Pracodawca wyraził zgodę zaliczając czas trwania szkolenia pokrywający się z godzinami pracy pracownika do jego czasu pracy oraz w całości sfinansował koszty szkolenia pracownika. W przedstawionej sytuacji pracodawca nie miał obowiązku zwalniania pracownika z pracy, jak również finansowania kosztów szkolenia, które pracownik odbywał z własnej inicjatywy. Równie dobrze pracodawca mógł nie wyrazić zgody na udzielenie pracownikowi zwolnienia z pracy na czas uczestnictwa w szkoleniu. Wówczas pracownik byłby zobowiązany do korzystania w tym dniu np. z urlopu wypoczynkowego. Nie ma przy tym znaczenia, czy pracodawca pokrył koszty tego szkolenia.

WAŻNE!

Czas szkolenia pracownika poza godzinami jego pracy będzie zaliczany do czasu pracy, jeśli uczestnictwo w szkoleniu będzie dla pracownika obowiązkowe w związku z poleceniem pracodawcy w tym zakresie.

Wyjazdy integracyjne a czas pracy

Podobnie jak w przypadku dodatkowych szkoleń pracowników wygląda sytuacja szeroko rozumianych wyjazdów integracyjnych. Mogą się do nich zaliczać wyjazdy typowo wypoczynkowe, zawody sportowe, narady wyjazdowe, wycieczki pracownicze itp. Każdorazowo obowiązek zaliczenia czasu tych wyjazdów do czasu pracy pracownika będzie uzależniony od swobody decyzji w zakresie wyjazdu i dysponowania czasem przez pracownika. Jeżeli bowiem każdego rodzaju wyjazd integracyjny jest dla pracowników dobrowolny, to nie ma obowiązku zaliczania czasu jego trwania do czasu pracy.

Dojazd do pracy a czas pracy >>

WAŻNE!

Jeżeli wyjazd integracyjny jest dla pracownika obowiązkowy, należy go zaliczyć do czasu pracy.

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Jednak w każdym przypadku, gdy o konieczności uczestnictwa w wyjeździe decyduje pracodawca, pracownik przestaje niejako swobodnie dysponować swoim czasem, którego dysponentem staje się pracodawca. Kodeksowa definicja czasu pracy zostaje wówczas spełniona i pracownik znajduje się w dyspozycji pracodawcy, a zatem w czasie pracy.

Przykład

Pracodawca przewidział w obowiązującym w zakładzie regulaminie pracy, że 2 razy w roku odbywają się wyjazdy integracyjne, w których wszyscy wskazani przez pracodawcę pracownicy są zobowiązani wziąć udział. Wyjazd został zorganizowany w piątek (dzień pracy) i w sobotę (dzień wolny). W takim przypadku pracodawca będzie zobowiązany do wykazania w prowadzonej ewidencji czas pracy pracownika również w sobotę, kiedy obowiązkowo uczestniczył on w zjeździe integracyjnym.

Podstawa prawna:

• art. 237³ § 3 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 4 października 2007 r. (I PK 110/07, OSNP 2008/21-22/310).