Kwalifikacje i uprawnienia pracownika

Kodeks pracy nie wyjaśnia pojęć kwalifikacje zawodowe i uprawnienia posiadane przez pracownika, choć posługuje się nimi dosyć często. Pojęciom tym (szczególnie kwalifikacjom zawodowym) można przypisać wiele znaczeń.

Złożone pojęcie kwalifikacji

W pojęciu kwalifikacje zawodowe (będącym elementem szerszego pojęcia kwalifikacji danej osoby) mieszczą się cechy osobowości pracownika, jego wykształcenie, doświadczenie zawodowe związane ze stażem pracy. Elementy te mogą wskazywać na praktyczne umiejętności pracownika niezbędne do prawidłowego wykonywania danej pracy.

Kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku mogą być ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych (np. układzie zbiorowym pracy) lub w przepisach szczególnych.

Podnoszenie kwalifikacji – obowiązek czy dobra wola pracodawcy

Cechą charakterystyczną pojęcia kwalifikacje zawodowe jest obowiązek pracodawcy ułatwiania pracownikowi ich podnoszenia (art. 17 i art. 94 pkt 6 k.p.). Jest to istotna powinność pracodawcy, która została podniesiona do rangi podstawowej zasady prawa pracy. Nie znaczy to jednak, że pracodawca jest zobowiązany do samodzielnego szkolenia pracownika, a jedynie ułatwiania podnoszenia kwalifikacji.

Zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych >>

Obowiązek ten nie oznacza jednak, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia, np. komputerowego (wyrok SN z 25 maja 2000 r., I PKN 657/99).

Sąd Najwyższy wskazał, że do pracodawcy należy „ułatwianie” podnoszenia kwalifikacji, przez co należy rozumieć nieodmawianie bez uzasadnionych przyczyn zgody na korzystanie z wybranej przez pracownika formy kształcenia oraz tworzenie pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników (uzasadnienie uchwały z 10 marca 2005 r., II PZP 2/05).