REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadgodziny – konsekwencją zmiany czasu na zimowy

Anna Czajkowska

REKLAMA

W nocy 31 października nastąpi zmiana czasu letniego na zimowy. Dla wykonujących pracę tej nocy oznacza to wydłużenie czasu pracy.

Praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy jest pracą w godzinach nadliczbowych. Zasadą jest, że pracodawca nie może planować pracy w nadgodzinach.

REKLAMA

Autopromocja

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie (art. 151 k.p.):

  • konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  • szczególnych potrzeb pracodawcy.

Przejścia z czasu letniego na zimowy nie można przyporządkować do żadnego z tych przypadków. Należy jednak przyjąć, że zmiana czasu stanowi wyjątek od zakazu planowania pracy nadliczbowej z tego względu, że pracodawca nie ma żadnego wpływu na jej zaistnienie.

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w razie rozpoczęcia pracy w trakcie miesiąca >>

Zmiana czasu w systemie podstawowym

W podstawowym systemie czasu pracy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 k.p.). Zatrudniony w tym systemie, który z powodu zmiany czasu na zimowy będzie wykonywać pracę przez 9 zamiast 8 godzin, przekroczy dobowy wymiar czasu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadwymiarowy czas pracy powinien zostać zrekompensowany pracownikowi przez:

  • wypłatę wynagrodzenia wraz z odpowiednim dodatkiem (art. 1511 § 1 pkt 1 k.p.),
  • udzielenie czasu wolnego w wymiarze równym czasowi przepracowanemu na wniosek pracownika (art. 1512 § 1 k.p.) albo w wymiarze o połowę wyższym niż czas przepracowany przy braku wniosku (art. 1512 § 2 k.p.).

Zmiana czasu przy innych systemach

Pracą w godzinach nadliczbowych jest nie tylko praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, ale także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (art. 151 k.p.). Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy występuje w systemie równoważnego czasu pracy, pracy w ruchu ciągłym, skróconym tygodniu pracy i pracy weekendowej. Uprawnienia pracownika z tytułu pracy nadliczbowej w tych systemach są takie same jak w systemie podstawowym.

System równoważnego czasu pracy wyróżnia się tym, że w jego ramach dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin. Gdyby w konkretnym przypadku pracownik zatrudniony w tym systemie zobowiązany był świadczyć pracę o godzinę dłużej niż wynikałoby to z jego przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy (np. 13 zamiast 12 godzin), wówczas mielibyśmy do czynienia z pracą w godzinach nadliczbowych. Ponadto przedłużony dobowy wymiar czasu pracy powinien być równoważony dniami wolnymi lub krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach. Może więc zaistnieć sytuacja, w której – w związku z koniecznością zrównoważenia pracy w dniu o przedłużonym wymiarze czasu pracy – pracownikowi przypadnie do przepracowania w innym dniu 8 lub odpowiednio mniej godzin.

Jeśli dojdzie do tego 31 października, dodatkowa godzina pracy będzie godziną nadliczbową i jako taka powinna być odpowiednio wynagrodzona albo zrekompensowana czasem wolnym.

Wzór wniosku o udzielenie czasu wolnego >>

Podobne reguły związane z dodatkową godziną pracy dotyczą pozostałych dwóch wariantów równoważnego czasu pracy zastrzeżonego dla pracy przy dozorze urządzeń i w pogotowiu do pracy (art. 136 k.p.) oraz przy pilnowaniu i ochronie, w zakładowych strażach pożarnych i służbach ratowniczych (art. 137 k.p.). W pierwszym przypadku dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy nie więcej niż do 16 godzin, w drugim – do 24 godzin. Przekroczenie ustalonych pułapów z powodu zmiany czasu na zimowy będzie kwalifikowane jako praca w godzinach nadliczbowych.


W systemie czasu pracy w ruchu ciągłym także może zaistnieć praca w godzinach nadliczbowych w związku z przekroczeniem norm wynikających z ustalonego rozkładu czasu pracy. Stanie się tak, jeśli w danym dniu dobowy wymiar czasu pracy zostanie przedłużony (nie więcej niż do 12 godzin), a pracownik będzie świadczyć pracę ponad ten przedłużony wymiar.

Udzielanie wolnego za pracę w soboty, niedziele, święta oraz w godzinach nadliczbowych >>

Także w systemie skróconego tygodnia pracy wykonywanie pracy odbywa się w ramach przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy. Jeśli wykonywanie pracy przypadnie w porze nocnej w ostatnim dniu października, przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do granicy 12 godzin zwiększy się o kolejną godzinę. Podobny efekt da praca w systemie pracy weekendowej (art. 144 k.p.), gdyż zmiana czasu następuje tradycyjnie w nocy z soboty na niedzielę.

Nietypowe skutki zmiany czasu pracy

W systemie przerywanego czasu pracy przy zmianie czasu z letniego na zimowy może dojść do przekroczenia limitu godzin pracy. Czas pracy powinien być tak rozplanowany, aby łączny wymiar czasu pracy wynosił maksymalnie 8 godzin, a przerwa niewliczana do czasu pracy – 5 godzin. Praca świadczona ponad limit w dniu zmiany czasu w tym systemie jest pracą nadliczbową.

WAŻNE!

Poza przypadkami przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy, na potrzeby zmiany czasu, dopuszczalne jest także skrócenie czasu pracy poniżej norm określonych w art. 129 k.p.

W szczególnej sytuacji znajdują się pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy. Dodatkowa godzina pracy nie będzie w każdym przypadku uprawniać pracownika do żądania wypłaty dodatku do wynagrodzenia. Godziny nadliczbowe nie wiążą się z przekroczeniem indywidualnego dziennego wymiaru czasu pracy pracownika, lecz normy dobowej. Prawo do dodatku będzie wymagalne dopiero, jeśli przekroczony zostanie wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę.

Dodatkowa godzina w harmonogramie i ewidencji czasu pracy

Zmiana czasu nie powinna być pomijana w harmonogramach pracy, a tym bardziej w ewidencji czasu pracy. Rozplanowanie czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym z uwzględnieniem dodatkowej godziny pracy w nocy 31 października jest dozwolone na zasadzie wyjątku. Dzięki temu pracodawca ma pewien margines decyzyjny. Może chociażby uzgodnić z pracownikami sposób i termin „odbioru” przepracowanej godziny.

Jak prawidłowo prowadzić ewidencję czasu pracy >>

Ewidencja czasu pracy jest podstawą do rozliczania czasu pracy, dlatego też koniecznie musi uwzględniać czas rzeczywiście przepracowany. Informacja o dłuższej pracy z powodu odwołania czasu letniego musi być uwidoczniona w ewidencji, bez względu na to czy była przewidziana w harmonogramie. Należy również zaznaczyć, jak zostanie zrekompensowana.

Podstawa prawna:

  • art. 129, 135–149, 151–1513 Kodeksu pracy,
  • ustawa z 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 16, poz. 144),
  • rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2009–2011 (DzU nr 236, poz. 1627).
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Umowa o pracę bez formy pisemnej, uproszczone zatrudnianie cudzoziemców – jaką deregulację postulują przedsiębiorcy?

Konfederacja Lewiatan od lat przedstawia propozycje zmian, które mają zmniejszyć liczbę skomplikowanych regulacji. Odejście od obowiązku stosowania umowy pisemnej w przepisach prawa pracy czy też skrócenie czasu trwania procedur legalizujących pobyt i pracę cudzoziemców oraz uproszczenie wymogów przy zmianie warunków ich zatrudnienia – to tylko niektóre z postulatów deregulacyjnych.

Komunikat ZUS: Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe 2025/2026

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że wysłał płatnikom zawiadomienia o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy 2025/2026.

Wolne 2 maja i 10 listopada 2025 r. dla wybranych pracowników. Jest zarządzenie premiera

Prezes Rady Ministrów wydał zarządzenie w sprawie czasu pracy i dni wolnych. Wiadomo już kto zgodnie z nowymi przepisami ma wolne 2 maja i 10 listopada 2025 r. Dwa dodatkowe dni wolne są jednak tylko dla niektórych pracowników.

Pierwsze trzynaste emerytury ZUS wypłaci 1 kwietnia. Jaka będzie wysokość dodatkowej emerytury?

1 kwietnia pierwsze trzynastki wpłyną na konta emerytów i rencistów. Nie każdy dostanie dodatkową trzynastą emeryturę w takiej samej kwocie. Kwota, która wpłynie na konta seniorów jest uzależniona od tego jak wysoka jest ich comiesięczna wypłata z ZUS, ponieważ trzynastka będzie opodatkowana i oskładkowana.

REKLAMA

BHP: Komu przysługuje obuwie ochronne?

Obuwie ochronne BHP – kto powinien je stosować i dlaczego jest niezbędne? Odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w miejscu pracy. W wielu branżach stanowi podstawowy środek ochrony indywidualnej, zabezpieczając pracowników przed poważnymi urazami. Dobrze dobrane buty nie tylko chronią stopy przed uderzeniami, przecięciami czy przebiciami, ale także zapewniają stabilność, wygodę i odporność na czynniki środowiskowe. W jakich zawodach obuwie ochronne jest konieczne i jakie zagrożenia może ograniczyć?

Czy dodatek motywacyjny będzie dla wszystkich pracowników? Obecne rozwiązania są krzywdzące

Związek Miast Polskich przyjął stanowisko w sprawie dofinansowania wynagrodzeń pracowników pomocy społecznej. Zdaniem samorządowców włączenie wszystkich pracowników realizujących zadania z zakresu szeroko rozumianej pomocy społecznej do programu dodatku motywacyjnego przełoży się na jakość świadczonych usług.

Obowiązkowe odpisy i dobrowolne zwiększenia na ZFŚS w 2025 r. Ile wynoszą i w jakim terminie je wpłacić?

Do 31 maja 2025 r. pracodawca tworzący zakładowy fundusz świadczeń socjalnych musi wpłacić na rachunek funduszu kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości dokonanych odpisów. Pozostałą kwotę dokonanych odpisów i zwiększeń należy przekazać na rachunek bankowy ZFŚS w terminie do 30 września 2025 r. Jaka jest wysokość odpisów i zwiększeń na ZFŚS w 2025 r.?

Komu przysługuje renta wdowia i w jakiej wysokości? ZUS zaprasza na dyżur telefoniczny

Od 1 lipca 2025 r. osoby owdowiałe będą mogły pobierać swoją emeryturę oraz powiększyć ją o część renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Alternatywnie będą mogły pobierać rentę rodzinną wraz z częścią swojej emerytury. Jak starać się o rentę wdowią odpowiedzą eksperci ZUS podczas dyżuru telefonicznego.

REKLAMA

Komunikat ZUS: Wdrożenie nowej metryki programu Płatnik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o planowanym wdrożeniu nowej metryki 307 dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.

Polacy żyją coraz dłużej - GUS opublikował tablicę średniego dalszego trwania życia. Czy ZUS przeliczy emerytury?

Nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wskazuje, że Polacy żyją coraz dłużej. Czy warto składać wnioski o ponowne przeliczenie już otrzymywanej emerytury?

REKLAMA