Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze - definicja

Prace w szczególnych warunkach to prace związa­ne z czynnikami ryzyka, które z wiekiem pracow­nika mogą z dużym prawdopodobieństwem spo­wodować u niego trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środo­wiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zasto­sowania środków profilaktyki technicznej, organi­zacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwo­ści, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychcza­sowym stanowisku.

Praca w szczególnych warunkach lub o szczegól­nym charakterze jest różnie kwalifikowana w zależ­ności od okresu, kiedy pracownicy wykonywali pracę. Do 31 grudnia 2008 r. pracą zaliczaną do pracy w szczególnych warunkach lub o szcze­gólnym charakterze była praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązują­cym na danym stanowisku pracy (§ 2 rozporzą­dzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowni­ków zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze).

Redakcja poleca produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis

Wskazane rozporzą­dzenie zawierało również wykaz takich prac. Pojęcie wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oznacza, że do pracy w szczególnym warunkach lub o szczególnym charakterze:

• nie zalicza się okresów zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, czyli np. na 3/4 etatu,
• zalicza się okresy, w których ta praca była wyko­nywana stale, co oznacza, że pracownik wyko­nywał ją normalnie każdego swojego dnia pracy.

Inaczej okresy pracy w szczególnych warun­kach zostały uregulowane przez ustawę o eme­ryturach pomostowych, która obowiązuje od stycznia 2009 r. i reguluje te kwestie oraz zawiera wykazy pracy w szczególnych warun­kach i o szczególnym charakterze. W przypad­ku kwalifikacji prac w szczególnych warunkach za okresy zatrudnienia przypadające od 1 stycznia 2009 r. należy uznać wszystkie okresy zatrudnie­nia na stanowisku zaliczonym do stanowisk pracy w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik był zatrudniony na tym stanowisku w pełnym wymia­rze czasu pracy.

W wynagrodzeniach

Za pracę w szczególnych warunkach lub o szcze­gólnym charakterze pracodawca może ustalić nie­obligatoryjną gratyfikację (nie dotyczy pragmatyk służbowych).

W emeryturach i rentach

Praca w warunkach szkodliwych lub o szczególnym charakterze uprawnia do wcześniejszej emerytury.

Praca w szczególnych warunkach jest związana z czyn­nikami ryzyka. Mogą one wraz z wiekiem pracownika spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Szczególne warunki pracy są determinowane siłami natury lub pro­cesami technologicznymi. Praca o szczególnym cha­rakterze wymaga szczególnej odpowiedzialności oraz odpowiedniej sprawności psychofizycznej. Wykaz prac wykonywanych w szczególnych warun­kach, a także lista prac o szczególnym charakte­rze znajdują się w załącznikach do rozporządze­nia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nie jest pracą w szczególnych warunkach wyko­nywanie umowy zlecenia lub prowadzenie działal­ności gospodarczej, choćby nawet przedmiot tej umowy lub działalności odpowiadał rodzajowi pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym cha­rakterze uprawniającemu do uzyskania emerytury. Nie jest możliwe zaliczenie do stażu pracy w szcze­gólnych warunkach lub o szczególnym charakte­rze m.in. okresu:

• w którym praca ta była wykonywana w niepełnym wymiarze czasu pracy,
• niezdolności do pracy, za który zostało wypłaco­ne wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świad­czenie rehabilitacyjne,
• za który pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy lub macierzyński,
• usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który w okresie od 15 listopada 1991 r. do 24 lipca 1992 r. wypłacono nauczycielowi wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego nauczycielowi w czasie urlopu macierzyńskiego - za okres od 15 listopada 1991 r. do 31 lipca 1992 r. - urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, przebywania na urlopie na dalsze kształcenie, pozostawania w stanie nieczynnym.

Dołącz do nas na Facebooku

Zadaj pytanie na FORUM

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu