Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze - definicja

Prace w szczególnych warunkach to prace związa­ne z czynnikami ryzyka, które z wiekiem pracow­nika mogą z dużym prawdopodobieństwem spo­wodować u niego trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środo­wiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zasto­sowania środków profilaktyki technicznej, organi­zacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwo­ści, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychcza­sowym stanowisku.

Praca w szczególnych warunkach lub o szczegól­nym charakterze jest różnie kwalifikowana w zależ­ności od okresu, kiedy pracownicy wykonywali pracę. Do 31 grudnia 2008 r. pracą zaliczaną do pracy w szczególnych warunkach lub o szcze­gólnym charakterze była praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązują­cym na danym stanowisku pracy (§ 2 rozporzą­dzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowni­ków zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze).

Redakcja poleca produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis

Wskazane rozporzą­dzenie zawierało również wykaz takich prac. Pojęcie wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oznacza, że do pracy w szczególnym warunkach lub o szczególnym charakterze:

• nie zalicza się okresów zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, czyli np. na 3/4 etatu,
• zalicza się okresy, w których ta praca była wyko­nywana stale, co oznacza, że pracownik wyko­nywał ją normalnie każdego swojego dnia pracy.

Inaczej okresy pracy w szczególnych warun­kach zostały uregulowane przez ustawę o eme­ryturach pomostowych, która obowiązuje od stycznia 2009 r. i reguluje te kwestie oraz zawiera wykazy pracy w szczególnych warun­kach i o szczególnym charakterze. W przypad­ku kwalifikacji prac w szczególnych warunkach za okresy zatrudnienia przypadające od 1 stycznia 2009 r. należy uznać wszystkie okresy zatrudnie­nia na stanowisku zaliczonym do stanowisk pracy w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik był zatrudniony na tym stanowisku w pełnym wymia­rze czasu pracy.

W wynagrodzeniach

Za pracę w szczególnych warunkach lub o szcze­gólnym charakterze pracodawca może ustalić nie­obligatoryjną gratyfikację (nie dotyczy pragmatyk służbowych).

W emeryturach i rentach

Praca w warunkach szkodliwych lub o szczególnym charakterze uprawnia do wcześniejszej emerytury.