Rozliczanie przychodu emeryta z kilku zleceń na rzecz tego samego podmiotu

Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Obowiązkowe dla tej grupy osób jest również ubezpieczenie zdrowotne. Dodatkowo mogą oni dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ale pod warunkiem, że z umowy zlecenia istnieje obowiązek objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

Emeryci zatrudnieni w ramach umowy zlecenia podlegają ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak pozostali zleceniobiorcy. Tak jest zarówno wtedy, gdy wykonują pracę wyłącznie na podstawie umowy zlecenia, jak i w przypadku, kiedy umowa zlecenia zawarta jest z podmiotem, w którym są pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy.

Zobacz również: Podjęcie pracy zarobkowej przez emeryta

Jeśli jednak emeryt wykonujący zlecenie u jednego zleceniodawcy jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie, wówczas z tytułu wykonywanej umowy zlecenia może podlegać dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym. Wysokość uzyskiwanego ze stosunku pracy przychodu podlegającego oskładkowaniu nie ma wówczas znaczenia.

UWAGA!

Od przychodów z umowy zlecenia zawartej z emerytem, który jest pracownikiem innej firmy, nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Inaczej jest ze składką na ubezpieczenie zdrowotne. Musi być ona bowiem opłacana z każdego tytułu (art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

W razie uzyskiwania przez zleceniobiorcę przychodów z więcej niż jednego tytułu stanowiącego podstawę do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń, np. w przypadku wykonywania równocześnie kilku umów zlecenia.

Kilka zleceń – zbieg tytułów do ubezpieczeń

Osoba spełniająca warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu wykonywania kilku umów zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tego tytułu, który powstał najwcześniej, natomiast składka zdrowotna należna jest od każdej umowy. Zatem zleceniobiorca, który zawarł kilka umów zlecenia (bez względu na to, kto jest zleceniodawcą) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pierwszej umowy, natomiast z tytułu każdej kolejnej podlega im dobrowolnie (chyba że wybierze do obowiązkowych ubezpieczeń inną umowę niż pierwsza). Przy wyborze umowy objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie jest istotna wysokość przychodu podlegającego oskładkowaniu.

Zasada ta znajduje także zastosowanie w przypadku wykonywania jednocześnie więcej niż jednego zlecenia na rzecz tego samego podmiotu zatrudniającego. Należy jednak pamiętać, aby charakter czynności wykonywanych w ramach poszczególnych zleceń różnił się od siebie. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że zleceniodawca będzie posądzony o próbę obejścia przepisów, ponieważ zleceniobiorca wykonywałby tę samą pracę w ramach kilku zleceń, a podlegałby ubezpieczeniom społecznym tylko z jednej wybranej umowy.

Polecamy serwis: Emerytury i renty

---

Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP

Rozliczając składki od przychodów z umowy zlecenia trzeba pamiętać o składkach na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) oraz na Fundusz Pracy (FP). Składki na te fundusze musi opłacać zleceniodawca z własnych środków. Opłaca je za te osoby, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Mimo trwania obowiązkowych ubezpieczeń społecznych składki na FP nie trzeba opłacać w sytuacji, kiedy przychód podlegający oskładkowaniu w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższy od minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2013 r. od kwoty 1600 zł (lub – w stosunku do pracowników w pierwszym roku ich pracy zawodowej – od kwoty 1280 zł). Za osoby uprawnione do emerytury zwykle jednak nie należy opłacać składek na obydwa te fundusze. Istnieje bowiem zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP za kobiety, które ukończyły 55 lat i za mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat (bez względu na to, czy mają prawo do emerytury).

Jeżeli osiągnięcie tego wieku następuje w trakcie miesiąca kalendarzowego, zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP następuje od następnego miesiąca. Tylko w sytuacji osób, które wiek 55 lat lub 60 lat ukończą pierwszego dnia danego miesiąca, omawiane zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca.

Zobacz koniecznie: Jak zwiększyć wynagrodzenie netto dla pracownika bez dodatkowych kosztów dla pracodawcy?

Przykład:

Maria T. 25 maja 2013 r. kończy 55 lat. Składek na FP i FGŚP od jej wynagrodzenia nie należy opłacać począwszy od rozliczenia za czerwiec 2013 r.

Opodatkowanie zlecenia

Przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej zaliczamy do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 updof).

Zleceniodawca dokonujący wypłat osobom podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu z tytułu działalności wykonywanej osobiście, jest co do zasady zobowiązany jako płatnik do poboru zaliczki na podatek dochodowy (art. 41 ust. 1 updof).

W celu obliczenia podstawy opodatkowania przychód z umowy zlecenia powinien pomniejszyć o:

• składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe potrącone ze środków zleceniobiorcy w danym miesiącu oraz
• koszty uzyskania przychodu.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Zasadniczo od przychodów wynikających z umów zlecenia pobiera się zaliczkę na podatek w wysokości 18%. Wyjątkowo płatnik może pobierać zaliczkę w wysokości 32%, jeśli podatnik (np. zleceniobiorca) zwróci się do niego z takim wnioskiem. Obliczoną zaliczkę należy pomniejszać o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, ale nie więcej niż o 7,75% podstawy jej wymiaru.

Jeśli kwota należności określona w umowie zlecenia zawartej z osobą niebędącą pracownikiem zleceniodawcy nie przekroczy 200 zł, od przychodu z tej umowy należy naliczyć zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu. Podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania oraz o potrącone ze środków podatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne. Nie można go również obniżać o składkę zdrowotną.

O konieczności pobrania zryczałtowanego podatku decyduje kwota wynagrodzenia zapisana w każdej odrębnej umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika.

Zobacz serwis: Ochrona wynagrodzenia

Przykład:

Beata S. w maju 2013 r. zawarła dwie umowy zlecenia z firmą, która nie jest jej pracodawcą. Wartość tych umów wynosiła odpowiednio 160 zł i 195 zł. Od przychodów z każdej z tych umów firma musi odprowadzić 18% zryczałtowany podatek, który wynosi:

• 29 zł przy umowie o wartości 160 zł,
• 35 zł przy umowie o wartości 195 zł.

Gdy umowa lub umowy zawarte z osobą niebędącą pracownikiem płatnika określają wynagrodzenie w wysokości wyższej niż 200 zł lub nie określają wprost kwoty należności, a wyłącznie sposób jej wyliczenia (np. jako iloczyn stawki godzinowej i czasu pracy), nie ma wówczas zastosowania zryczałtowana forma opodatkowania.

Od należności z takich umów (niezależnie od ich wysokości) należy pobierać zaliczkę na podatek.

---

Przykład:

Piotr W. będący emerytem wykonuje jednocześnie dwie umowy zlecenia na rzecz tego samego zleceniodawcy. Wynagrodzenie w pierwszej umowie zostało określone w kwocie 1200 zł, natomiast w drugiej – w wysokości 1500 zł. Z tytułu pierwszej umowy obowiązkowe są składki na ubezpieczenia społeczne, a z drugiej – wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Wynagrodzenie z obu umów zostało wypłacone 30 kwietnia i rozliczone w następujący sposób:

Krok 1. Obliczenie kwoty należnych składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych ze środków zleceniobiorcy (Piotr W. przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego):

• podstawa obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne: 1200 zł
• składka na ubezpieczenie emerytalne: 1200 zł x 9,76% = 117,12 zł
• składka na ubezpieczenia rentowe: 1200 zł x 1,5% = 18 zł
• składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: 1200 zł x 2,45% = 29,40 zł
• łączna kwota składek na ubezpieczenia społeczne: 164,52 zł.

Zobacz również: Odwołanie od prawomocnej decyzji ZUS dotyczącej wysokości emerytury

Krok 2. Obliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

• podstawa obliczenia składki: 1200 zł (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne) – 164,52 zł (składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniobiorcę) + 1500 zł (przychód z tytułu drugiej umowy) = 2535,48 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (9%): 2535,48 zł x 9% = 228,19 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (7,75%): 2535,48 zł x 7,75% = 196,50 zł.

Krok 3. Ustalenie podstawy opodatkowania

• przychód za kwiecień: 2700 zł
• koszty uzyskania przychodów: (2700 zł – 164,52 zł składki na ubezpieczenia społeczne) x 20% = 507,10 zł
• podstawa opodatkowania: 2700 zł – 164,52 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) – 507,10 zł (kup) = 2028,38 zł; 2028 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).

Krok 4. Obliczenie należnego podatku

• podatek: 2028 zł x 18% = 365,04 zł
• zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego: 365,04 zł – 196,50 zł (składka zdrowotna w wysokości 7,75% podstawy wymiaru) = 168,54 zł; 169 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).

Krok 5. Obliczenie wynagrodzenia do wypłaty

2700 zł (wynagrodzenie należne w kwietniu) – 164,52 zł (składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków zleceniobiorcy) – 228,19 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy jej wymiaru) – 169 zł (zaliczka na podatek dochodowy) = 2138,29 zł.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1548
• art. 81 – art. 82 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 154
• art. 13, art. 22 ust. 9, art. 30 ust. 1 pkt 5a, art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 21
• art. 104b ust. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1548