Czy należy oskładkować umowę zlecenia zawartą z osobą, która ukończyła studia I stopnia

• PROBLEM
• RADA
• UZASADNIENIE

PROBLEM

Zatrudniamy w naszej firmie na umowę zlecenia 23-letniego studenta, który 9 czerwca 2023 r. zdał egzamin licencjacki, a od 1 października 2023 r. rozpoczyna studia drugiego stopnia (magisterskie). Czy w okresie wakacji wspomniany zleceniobiorca w dalszym ciągu nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu?

RADA

Od wynagrodzenia za zlecenie wykonywane przez studenta w okresie po ukończeniu studiów licencjackich (pierwszego stopnia), a przed rozpoczęciem studiów magisterskich (drugiego stopnia), trzeba odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Na takim stanowisku stoi ZUS. Z tego powodu w rozstrzyganym przypadku należność z tytułu umowy zlecenia przysługująca za dni od 10 czerwca do 30 września br. będzie oskładkowana. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Umowa zlecenia ze studentem w wieku do 26 lat

Zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia studenci, którzy nie ukończyli 26 lat, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym, ani ubezpieczeniu zdrowotnemu, bez względu na obywatelstwo oraz kraj, w którym studiują. 

Wyjątkiem są sytuacje, kiedy zlecenie jest wykonywane na rzecz podmiotu, z którym została zawarta równolegle umowa o pracę (z pracodawcą) albo gdy umowa zlecenia zostanie bezpośrednio zawarta z pracodawcą. W takich okolicznościach student podlega ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu zarówno ze stosunku pracy, jak i z tytułu wykonywanej umowy zlecenia, na zasadach dotyczących pracowników.

W kontekście ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego osoby studiującej należy wziąć pod uwagę, że:

- status studenta posiadają studenci studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, do czasu ukończenia 26 lat;

- utrata ww. statusu następuje:

• od następnego dnia po dacie ukończenia studiów, którą jest data złożenia egzaminu dyplomowego, w przypadku studiów na kierunkach lekarskim, lekarsko-dentystycznym i weterynaria - data złożenia ostatniego wymaganego programem studiów egzaminu, a w przypadku studiów na kierunkach farmacja i fizjoterapia - data zaliczenia ostatniej wymaganej programem studiów praktyki,
• od dnia skreślenia z listy studentów (art. 76 ust. 7, art. 108 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).

Prawa studenta a status studenta według ZUS

ZUS uznaje, że zachowanie praw studenta do 31 października, dla celów ubezpieczeń, nie jest tożsame z posiadaniem statusu studenta. Potwierdza to m.in. interpretacja ZUS z 14 grudnia 2015 r. (WPI/200000/43/1398/2015). Stanowisko to budzi wiele wątpliwości - jeśli płatnik składek się z tym nie zgadza, to w razie otrzymania negatywnej decyzji ZUS w tym zakresie, może ewentualnie odwołać się do sądu.

W związku z powyższym:

• zdaniem ZUS, od następnego dnia po dniu obrony pracy dyplomowej (np. licencjackiej) do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia na studia magisterskie osoba taka nie ma statusu studenta;
• w rezultacie, w okresie przypadającym po ukończeniu studiów pierwszego stopnia do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia w poczet studentów studiów drugiego stopnia, zleceniobiorca - nawet jeśli nie ukończył 26 lat - z umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom na ogólnych zasadach, tzn. obowiązkowo będzie objęty ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i wypadkowym oraz ubezpieczeniem zdrowotnym. Do ubezpieczenia chorobowego taki zleceniobiorca może przystąpić dobrowolnie.

A to oznacza, że student, który ukończył studia licencjackie, w wieku do 26 lat:

• powinien zostać zgłoszony przez zleceniodawcę na druku ZUS ZUA do ww. ubezpieczeń od dnia następującego po dniu obrony pracy licencjackiej;
• jeśli będzie kontynuował naukę na studiach drugiego stopnia, to od wynagrodzenia z umowy zlecenia należnego za okres po dniu obrony pracy licencjackiej do 30 września (dzień poprzedzający rozpoczęcie studiów drugiego stopnia) powinny być odprowadzane składki ZUS według ogólnych zasad.

 

Podstawa prawna

• art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 4, art. 8 ust. 2a, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 1 i 1a, art. 36 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 852
• art. 66 ust. 1 pkt 1e, art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2561; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 658
• art. 76 ust. 7, art. 108 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 742

Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji