Czy zawieszenie wypłaty premii miesięcznych wpływa na podstawę wymiaru zasiłku

Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od daty zawieszenia wypłaty premii miesięcznych należy ustalić z wyłączeniem tego składnika. Należy również przeliczyć ponownie wysokość świadczeń, które zaczęli Państwo wypłacać przed 1 lipca br., należnych za okres po 30 czerwca br.

UZASADNIENIE

Jeśli pracownicy otrzymują poza wynagrodzeniem zasadniczym miesięczne premie, wliczanie tych premii do podstawy wymiaru świadczeń za czas niezdolności do pracy zależy od charakteru tego składnika wynagrodzenia. Jeśli zapisy wewnątrzzakładowe jasno wskazują, że pracownik zachowuje prawo do premii w okresie pobierania zasiłku, nie należy jej uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku. Premię można uwzględnić ustalając wysokość zasiłku tylko wtedy, gdy nie przysługuje za czas niezdolności do pracy lub przysługuje w obniżonej wysokości (art. 41 ustawy zasiłkowej, zob. wyrok TK z 24 czerwca 2008 r., SK 16/06).

Premię należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłków również wtedy, gdy pracodawca nie uregulował okresów, za jakie ona przysługuje, ani sposobów jej pomniejszania za okresy pobierania zasiłków. W takiej sytuacji premię należy przyjmować w wysokości faktycznie wypłaconej (bez uzupełniania w razie otrzymania jej w niższej wysokości w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy).

Przyznanie nieobowiązkowych dodatkowych składników wynagrodzenia, m.in. premii, jest prawem, a nie obowiązkiem pracodawcy. W razie wystąpienia czynników losowych, które negatywnie wpłynęły na kondycję finansową pracodawcy, może on zawiesić stosowanie wewnątrzzakładowych regulacji dotyczących m.in. wypłaty np. premii na podstawie porozumienia zawartego ze związkami zawodowymi lub w przypadku ich braku z przedstawicielami pracowników. Zawieszenie przepisów wewnątrzzakładowych nie może trwać dłużej niż przez okres 3 lat (np. premia kwartalna, roczna, regulaminowa).

Zawieszając składnik wynagrodzenia gwarantowany pracownikom w regulaminie wynagradzania, pracodawca przekazuje porozumienie zawarte z przedstawicielami pracowników w tej sprawie właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

W omawianym przypadku, gdy podjęli Państwo decyzję o zawieszeniu wypłaty premii miesięcznych od 1 lipca, podstawę wymiaru zasiłków należnych po 30 czerwca br. należy ustalać z wyłączeniem tego składnika. Premia miesięczna jest bowiem składnikiem przysługującym do określonego terminu (art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Konieczność wyłączenia premii z obliczeń wynika z tego, że składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie również do składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu (art. 41 ust. 2–3 ustawy zasiłkowej).

Potwierdza to ZUS w komentarzu do wybranych zagadnień z ustawy zasiłkowej, gdzie w pkt 167 wskazuje: „W razie podjęcia przez zakład pracy decyzji o zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia od określonej daty, podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od tej daty ustala się z wyłączeniem tego składnika”. Mimo że mowa jest o zaprzestaniu wypłaty składnika, to zasada ta ma również zastosowanie w przypadku zawieszenia wypłaty składnika wynagrodzenia – ponieważ jest to zaprzestanie jego wypłaty na pewien okres.

Oznacza to, że w związku z zawieszeniem wypłaty premii nie można jej uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń należnych za czas niezdolności do pracy po 30 czerwca br. Wyłączenie premii z podstawy wymiaru świadczeń od 1 lipca br. dotyczy zarówno sytuacji, gdy prawo do świadczenia powstało po 30 czerwca br., jak i przed 1 lipca br.

PRZYKŁAD

Pracownik dostarczył pracodawcy zaświadczenia lekarskie potwierdzające niezdolność do pracy w okresie od 9 kwietnia do 10 lipca br. Pracownik jest wynagradzany stałym wynagrodzeniem zasadniczym oraz premią miesięczną. Przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego zostało uwzględnione przeciętne wynagrodzenie pracownika za okres od kwietnia 2009 r. do marca 2010 r. oraz premie miesięczne wypłacone za ten okres. Pracodawca zawiesił, w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, od lipca br. na okres 2 lat wypłatę premii miesięcznej w związku ze złą kondycją finansową firmy. W związku z tym premia miesięczna powinna zostać wyłączona z podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi za okres od 1 do 10 lipca.

Zasada wyłączenia miesięcznej premii z podstawy wymiaru zasiłku nie miałaby zastosowania, gdyby premia ta została włączona do innego składnika wynagrodzenia pracownika (choćby tylko w części).

PRZYKŁAD

Pracownik stał się niezdolny do pracy od 11 czerwca 2010 r. Dostarczył zwolnienie lekarskie do 20 sierpnia. Wynagrodzenie pracownika składa się ze stałej stawki miesięcznej, premii regulaminowej wypłacanej miesięcznie oraz dodatku funkcyjnego. Ustalając podstawę wymiaru świadczenia za czas choroby należy uwzględnić przeciętne wynagrodzenie pracownika za okres od czerwca 2009 r. do maja 2010 r. oraz premie regulaminowe i dodatek funkcyjny wypłacone za ten okres. Od 1 lipca pracodawca zmienił zasady wynagradzania pracowników i włączył dodatek funkcyjny do wynagrodzenia zasadniczego. Zmiana zasad wynagradzania nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia chorobowego od 1 lipca.

Podstawa prawna

• art. 41 ust. 1 i ust. 2, art. 42 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512),
• art. 9¹ Kodeksu pracy.