Zgłaszanie umów cywilnoprawnych do ubezpieczeń społecznych

Co to są umowy cywilnoprawne?

Umowa cywilnoprawna to porozumienie stron regulowane przez prawo cywilne. O ile w stosunkach pracy strony mają dość ograniczone pole do kształtowania wzajemnych praw i obowiązków, to w przypadku umów cywilnoprawnych zakres ten jest bardzo szeroki. Reguluje to przede wszystkim zasada swobody umów. W myśl w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Które umowy podlegają ubezpieczeniu społecznemu?

Według ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczeniu usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dobrowolne – aby do niego przystąpić, zainteresowany musi złożyć odpowiedni wniosek.

Umowy cywilnoprawne podlegające ubezpieczeniu społecznemu

Zgłoszenie do ubezpieczeń

Wszystkie osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu emerytalnemu i rentowemu muszą być zgłoszone do ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia obciąża zleceniodawcę i to on jest płatnikiem składek, czyli opłaca składki. Na zgłoszenie do ubezpieczeń obowiązkowych dający zlecenie ma 7 dni od daty powstania obowiązku tych ubezpieczeń - od momentu rozpoczęcia wykonywania umowy.

Przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego może nastąpić w dowolnym terminie. Jeżeli osoba wykonująca umowę cywilnoprawną podlegającą ubezpieczeniu społecznemu jednocześnie wstąpi do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego jak i do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, objęcie ochroną z ubezpieczenia zdrowotnego nastąpi od daty wskazanej w zgłoszeniu.

Umowa o pracę i umowa zlecenia - zbieg tytułów do ubezpieczeń

Osoba wykonuje umowę zlecenie od 15 marca 2009 r. Z tytułu tej umowy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Zleceniodawca dokonał zgłoszenia tej osoby do obowiązkowych ubezpieczeń od 15 marca 2009 r., na formularzu ZUS ZUA. Osoba ta nie złożyła wniosku o objęcie jej ubezpieczeniem chorobowym. Wniosek taki został przez nią złożony 15 maja 2009 r., ze wskazaną datą objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym również od 15 maja 2009 r.
W tej sytuacji zleceniodawca, na formularzu ZUS ZWUA, powinien wyrejestrować zleceniobiorcę z dotychczasowych ubezpieczeń od 15 maja 2009 r., a następnie, na formularzu ZUS ZUA, zgłosić go do wszystkich ubezpieczeń (obowiązkowych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz dobrowolnego chorobowego) również od 15 maja 2009 r.