Zgłaszanie umów cywilnoprawnych do ubezpieczeń społecznych

Co to są umowy cywilnoprawne?

Umowa cywilnoprawna to porozumienie stron regulowane przez prawo cywilne. O ile w stosunkach pracy strony mają dość ograniczone pole do kształtowania wzajemnych praw i obowiązków, to w przypadku umów cywilnoprawnych zakres ten jest bardzo szeroki. Reguluje to przede wszystkim zasada swobody umów. W myśl w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Autopromocja

Które umowy podlegają ubezpieczeniu społecznemu?

Według ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczeniu usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dobrowolne – aby do niego przystąpić, zainteresowany musi złożyć odpowiedni wniosek.

Umowy cywilnoprawne podlegające ubezpieczeniu społecznemu

Zgłoszenie do ubezpieczeń

Wszystkie osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu emerytalnemu i rentowemu muszą być zgłoszone do ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia obciąża zleceniodawcę i to on jest płatnikiem składek, czyli opłaca składki. Na zgłoszenie do ubezpieczeń obowiązkowych dający zlecenie ma 7 dni od daty powstania obowiązku tych ubezpieczeń - od momentu rozpoczęcia wykonywania umowy.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego może nastąpić w dowolnym terminie. Jeżeli osoba wykonująca umowę cywilnoprawną podlegającą ubezpieczeniu społecznemu jednocześnie wstąpi do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego jak i do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, objęcie ochroną z ubezpieczenia zdrowotnego nastąpi od daty wskazanej w zgłoszeniu.

Umowa o pracę i umowa zlecenia - zbieg tytułów do ubezpieczeń

Osoba wykonuje umowę zlecenie od 15 marca 2009 r. Z tytułu tej umowy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Zleceniodawca dokonał zgłoszenia tej osoby do obowiązkowych ubezpieczeń od 15 marca 2009 r., na formularzu ZUS ZUA. Osoba ta nie złożyła wniosku o objęcie jej ubezpieczeniem chorobowym. Wniosek taki został przez nią złożony 15 maja 2009 r., ze wskazaną datą objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym również od 15 maja 2009 r.
W tej sytuacji zleceniodawca, na formularzu ZUS ZWUA, powinien wyrejestrować zleceniobiorcę z dotychczasowych ubezpieczeń od 15 maja 2009 r., a następnie, na formularzu ZUS ZUA, zgłosić go do wszystkich ubezpieczeń (obowiązkowych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz dobrowolnego chorobowego) również od 15 maja 2009 r.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Zgłoszenia dokonuje się na druku ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczeń rozpoczynającym się od cyfr:

• 04 11 XX – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług,
• 04 17 XX – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług, z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Powstanie obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń umowy cywilnoprawnej zależy od istnienia innych tytułów do ubezpieczenia. Jeżeli umowa zlecenia, umowa agencyjna lub o świadczenie usług jest jedyną podstawą opłacania składek, wówczas jej zgłoszenie jest obligatoryjne. Natomiast gdy osoba posiada inny tytułu do ubezpieczenia (umowa o pracę, prowadzenie działalności gospodarczej), oskładkowanie umowy cywilnoprawnej jest dobrowolne.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Gdy zainteresowany wyraża chęć wstąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych, następuje to na druku ZUS ZUA, zaś do ubezpieczeń zdrowotnych - na druku ZUS ZZA.

Osoba zawarła w 2010 roku umowę zlecenie ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością na okres 5 dni. Jest to dla niej jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych. Zleceniodawca, jako płatnik składek, jest zobowiązany zgłosić tę osobę do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczony złoży wniosek o objęcie tym ubezpieczeniem, na formularzu ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczeń 04 XX XX. Po zakończeniu wykonywania umowy zlecenia płatnik składek dokonuje wyrejestrowania zleceniobiorcy z tych ubezpieczeń, na formularzu ZUS ZWUA.

Wniosek zgłaszający do ubezpieczenia musi zawierać następujące dane:

• numer PESEL, serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
• nazwisko, imiona, datę urodzenia, nazwisko rodowe, obywatelstwo, płeć, tytuł ubezpieczenia, stopień niepełnosprawności, okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty, adres zameldowania, adres zamieszkania i adres do korespondencji

Zgłoszenia dokonuje się w wybranej formie:

• dokument pisemny według ustalonego wzoru,
• dokumentu elektronicznego,
• wydruku z oprogramowania ZUS

Wyrejestrowanie z ubezpieczeń

Jeżeli tytuł do ubezpieczenia wygasł, objętą nim osobę należy wyrejestrować. Wyrejestrowania dokonuje płatnik w terminie 7 dni od ustania obowiązku ubezpieczenia. Po zakończeniu umowy cywilnoprawnej zleceniodawca dokonuje wyrejestrowania zleceniobiorcy z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA.

Wyrejestrowania należy dokonać także w przypadku zmiany danych wykazanych w zgłoszeniu dotyczących tytułu ubezpieczenia, rodzajów ubezpieczenia i terminów ich powstania. Aby prawidłowo zmienić dane w ZUS, należy dokonać wyrejestrowania i ponownie zarejestrować z uwzględnieniem aktualnych danych.

Zmiany należy dokonać w terminie 7 dni od ich zaistnienia, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez ZUS.

Osoba wykonywała umowę zlecenie w okresie od 1 lutego do 15 kwietnia 2009 r. Zleceniodawca dokonał zgłoszenia tej osoby do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego (praca była wykonywana w siedzibie prowadzenia działalności przez zleceniodawcę) – na formularzu ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczeń 04 XX XX – od 1 lutego 2009 r. Po zakończeniu wykonywania umowy-zlecenia płatnik składek dokonał wyrejestrowania zleceniobiorcy z tych ubezpieczeń, na formularzu ZUS ZWUA, z datą 16 kwietnia 2009 r.

Zadaj pytanie na naszym FORUM

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź