MRPiPS: negatywnie opiniuje petycję w sprawie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorców

• Petycja w sprawie ubezpieczenia dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorców
• Odpowiedź resortu pracy
• Co to jest tytuł ubezpieczenia?
• Czym jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?
• Czym jest zbieg tytułów?
• Odpowiedź resortu pracy

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców trafiła jeszcze w 2024 r. petycja jednego z przedsiębiorców, który wystąpił de facto w imieniu wielu osób, które znajdują się w takim położeniu jak on. W sprawie chodziło o dobrowolne ubezpieczenie chorobowego przedsiębiorców jednocześnie zatrudnionych na część etatu. Ostatecznie wnioskodawca otrzymał odpowiedź od Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z którego wynika negatywne rozpatrzenie wniosku. Dziwi taki brak elastyczności resortu pracy, pomimo zapowiadanych licznych ulg i przywilejów dla przedsiębiorców. Nie zanosi się na zmianę przepisów ubezpieczeniowych w tym zakresie.

Autopromocja

Petycja w sprawie ubezpieczenia dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorców

Poniżej przytoczona zostanie treść petycji, aby nie zatracić wywodu i logicznej ciągłości petycji, która trafiła pod rozstrzygnięcie resortu pracy. Petytor pisze: "Zgodnie z art. 11 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione jw art. 6 ust. 1 pkt 2 ,4-5a, 7b, 8 i 10, a zatem m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz wykonujący pracę na podstawie umowy zlecenia. Jeżeli przedsiębiorca lub osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podejmie zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na część etatu np. na 1/3, co często się zdarza np. w przypadku nauczycieli języków obcych, prawników itp. traci możliwość dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W przypadku choroby może liczyć zatem wyłącznie na świadczenia wynikające z obowiązkowego ubezpieczenia z tytułu stosunku pracy, a zatem obliczane według przychodów z wynagrodzenia otrzymywanego z części etatu, co jest krzywdzące i niesłuszne. Jeżeli przychody z np. zatrudnienia na 1/3 etatu stanowią tylko niewielką część przychodów ubezpieczonego, bo większość dochodów uzyskuje z działalności gospodarczej lub umów zlecenia, to taka osoba pozostaje pozbawiona środków do życia w czasie choroby. Tymczasem osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, choćby pracowała w kilku miejscach na część etatu i nawet w wymiarze przekraczającym etat zawsze otrzyma świadczenia ustalana na podstawie przychodów już uzyskiwanych w każdym miejscu zatrudnienia. W związku z tym zwracam się z petycją o interwencję na rzecz przedsiębiorców mającą na celu zmianę dyskryminujących przepisów, w ten sposób, aby przedsiębiorcy i osoby zatrudnione na umowę zlecenie mogły (podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tych tytułów także w sytuacji, gdy jednocześnie zostają zatrudnione na podstawie umowy o pracę. System uprzywilejowuje zatrudnionych na podstawie umowy pracę, dyskryminując i pozostawiając bez zabezpieczenia osoby zatrudnione w innych formach.".

Odpowiedź resortu pracy

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zawiadomił, że indywidualna petycja z dnia 7 listopada 2024 r., w sprawie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorców jednocześnie zatrudnionych na część etatu - została rozpatrzona negatywnie.

Co to jest tytuł ubezpieczenia?

Na wstępie należy się odnieść do przepisów i wskazać, że z ubezpieczeniem chorobowym powiązane jest prawo do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Jest to uregulowane przez przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780, dalej jako: „ustawa zasiłkowa”). Zgodnie z ustawą zasiłkową przez tytuł do ubezpieczenia chorobowego należy rozumieć zatrudnienie lub inną działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności w rozumieniu przepisów ustawy systemowej. W zakresie omawianej sprawy trzeba sięgnąć też do ustawy dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497, z późn.zm, dalej „u.s.u.s.”). Przepis art. 7 u.s.u.s. wskazuje, że prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Czym jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?

Jak podaje ZUS można być objętym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym tylko wtedy, gdy obowiązkowo podlega się ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ponieważ:

• wykonuje się pracę nakładczą,
• wykonuje się pracę na podstawie umowy zlecenia lub równoważnej albo współpracujesz (jako osoba bliska) przy wykonywaniu takiej umowy,
• prowadzi się pozarolniczą działalność lub współpracujesz (jako osoba bliska) przy takiej działalności,
• współpracuje się z przedsiębiorcą korzystającym z ulgi na start,
• pracuje się odpłatnie na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• jest się osobą duchowną,
• jest się doktorantem, który otrzymuje stypendium doktoranckie.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym będziesz objęty od dnia, który wskażesz w zgłoszeniu, ale musisz spełnić jeszcze jeden warunek. Zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych musi nastąpić: w ciagu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, do końca stycznia danego roku, jeśli rozpocząłeś lub wznowiłeś działalność gospodarczą w styczniu i korzystasz z "małego ZUS+". Jeśli jednak do końca miesiąca brakuje mniej niż 7 dni- w terminie 7 dni.

Czym jest zbieg tytułów?

Zbieg tytułów ma miejsce, gdy dana osoba w danym okresie spełnia warunki objęcia jej obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z różnych tytułów. W sytuacji osoby z kilku tytułami obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowych zasadniczo takie osoby ubezpieczone obejmowane są ex lege (z mocy) ubezpieczeniem chorobowym z każdego z tych tytułów.

Odpowiedź resortu pracy

Jak wskazuje resort pracy: "W konsekwencji, wskazana w przedmiotowej petycji - sytuacja osoby fizycznej, gdzie jako: „przedsiębiorca lub osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podejmie zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na część etatu np. na 1/3 (np. w przypadku nauczycieli języków obcych, prawników itp.)" - w ściśle określonej sytuacji przez przepis art. 9 u.s.u.s. tj. zgodne z tzw. „zbiegiem tytułów" do ubezpieczeń, ww. osoba ubezpieczona „traci możliwość dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.". Bowiem powyższa sytuacja jest w zupełności zależna od przyjętego w ustawie systemowej sposobu rozstrzygnięcia konkretnego „zbiegu tytułów". Zależy więc np. od określonej wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy tej osoby ubezpieczonej w przeliczeniu na okres miesiąca. Bowiem kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę jest tu kwotą graniczną - jako próg zwalniający z dalszych obowiązków związanych z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne. Zatem przeciwnie do twierdzenia z petycji - może wystąpić jednoczesne obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe z tytułów wymienionych w art. 11 ust. 1 u.s.u.s. i dobrowolne podleganie ubezpieczeniu chorobowemu z tytułów z art. 11 ust. 2 u.s.u.s. Odwołując się do odpowiedniego przykładu, chodzi o sytuację osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, która w ramach drugiego tytułu tj. stosunku pracy -otrzymuje wynagrodzenie, w kwocie niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wówczas taka osoba ubezpieczona z dwoma tytułami do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych - z obu tytułów podlega obowiązkowo. W dalszej kolejności podlega obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu o pracę, i może dobrowolnie przystąpić do tego ubezpieczenia z tytułu wykonywanej działalności. W pełni prawdziwe (bez wskazanego powyżej uzupełnienia i wyjaśnienia) jest natomiast kolejne stwierdzenie pojawiające się w treści petycji, iż: „osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, choćby pracowała w kilku miejscach na część etatu i nawet w wymiarze przekraczającym etat zawsze otrzyma świadczenia ustalone na podstawie przychodów uzyskiwanych w każdym miejscu zatrudnienia". Zasadniczy powód takiej sytuacji ubezpieczonego - wywodzi się z niewątpliwego faktu - iż w tej sytuacji osoba ubezpieczona ze wszystkich tytułów podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu (a także wypadkowemu) obowiązkowo jako pracownik.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Podsumowując resort pracy wskazuje, że dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie jest ubezpieczeniem samoistnym, które można dowolnie zmieniać / kształtować - wręcz ignorując fakt świadczący o ścisłym związku ubezpieczenia chorobowego z obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. W tym kontekście warto podkreślić, że także podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe nie jest samoistna.