Odprawa pracownicza

Komu i kiedy przysługuje?

Kodeks pracy przewiduje odprawę rentową, emerytalną i pośmiertną. Dodatkowo odprawę przewidują przepisy związane z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Kwestie te reguluje Ustawa z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Odprawa rentowa i emerytalna

Zgodnie z zapisami zawartymi w Kodeksie pracy pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może nabyć do niej prawa ponownie.

Odprawa pośmiertna

Odprawa ta, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się ze śmiercią pracownika. Nie przysługuje ona jednak, siłą rzeczy, samemu pracownikowi, ale jego rodzinie. W tym wypadku musi zostać spełniona jedna z dwóch przesłanek: pracownik zmarł w czasie trwania stosunku pracy bądź też w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. Wysokość tej odprawy jest uzależniona od stażu pracy. Wynosi ona:

• jednomiesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
• trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
• sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Odprawa ta przysługuje małżonkowi pracownika, a także innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Co istotne, odprawę tę dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny, a jeśli po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy kwoty określonej w Kodeksie pracy. Odprawa pośmiertna nie przysługuje członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową nie jest niższe niż odprawa pośmiertna. Jeśli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.

Odprawa przy zwolnieniach grupowych

Odprawa przewidziana w ustawie o zwolnieniach grupowych ma dość szerokie zastosowanie. Aby przepisy ustawy mogły mieć zastosowanie, pracodawca musi zatrudniać co najmniej 20 pracowników. Ponadto przepisy te dotyczą sytuacji, w których zachodzi konieczność rozwiązania przez takiego pracodawcę stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.