Klauzula zezwalająca na rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas określony

Nie ma przeszkód, aby wprowadzić do umowy o pracę zapis, że umowa na czas określony może być rozwiązana za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia przez każdą ze stron, począwszy od pierwszego dnia zatrudnienia po upływie roku pracy od zawarcia umowy o pracę.

UZASADNIENIE

Umowy zawartej na czas określony nie można, co do zasady, rozwiązać za wypowiedzeniem. Umowa taka rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta. Jednak zawierając umowę na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem (art. 33 Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Zakład pracy podpisał z pracownikiem umowę na 4 miesiące i przewidział dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem. Zarówno pracodawca, jak i pracownik nie mogą skorzystać z tej klauzuli, ponieważ jest ona sprzeczna z prawem i jednocześnie nieważna jako mniej korzystna dla pracownika niż przepisy prawa pracy (art. 18 § 2 Kodeksu pracy).

Przepisy prawa pracy nie regulują wprost przedstawionego przez Państwa problemu. Nie zawierają jednak zakazu wprowadzenia przez strony stosunku pracy klauzuli umownej o możliwości 2-tygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dopiero po upływie pewnego czasu od nawiązania stosunku pracy. Zatem mogą się Państwo umówić z pracownikiem, że każda ze stron będzie mogła zakończyć stosunek pracy za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia, nie wcześniej jednak niż po upływie roku pracy. Oznacza to, że w pierwszym roku pracy ani pracodawca, ani pracownik nie będą mogli rozwiązać umowy o pracę za wypowiedzeniem. Będzie można natomiast rozwiązać tę umowę np. na mocy porozumienia stron lub ze skutkiem natychmiastowym bez wypowiedzenia.

Umowa o pracę nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż zawarte w przepisach prawa pracy (art. 18 § 1 Kodeksu pracy). Klauzula przewidująca dopuszczalność wypowiedzenia umowy na czas określony po roku pracy nie będzie mniej korzystna dla pracownika niż ogólnie obowiązujące przepisy prawa pracy. Zgodnie bowiem z tymi przepisami, strony umowy nie muszą w ogóle zawierać klauzuli o wypowiedzeniu umowy na czas określony. Mogą zatem zamieścić taką klauzulę w umowie i przewidzieć możliwość dokonania wypowiedzenia w okresie przypadającym po roku pracy.

Jeśli strony umowy na czas określony zamieszczą w umowie o pracę klauzulę o wypowiedzeniu i nie wprowadzą żadnego ograniczenia dotyczącego terminu tego wypowiedzenia, to umowa podlega wypowiedzeniu od pierwszego dnia zatrudnienia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z 7 września 1994 r. (I PZP 35/94, OSNP 1994/11/173) stwierdzając, że nie istnieją przeszkody prawne, aby umowa o pracę zawarta na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, w której strony przewidziały dopuszczalność jej wcześniejszego rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem, została w ten sposób rozwiązana jeszcze przed upływem 6 miesięcy jej trwania.

Wprowadzenie klauzuli o wypowiedzeniu i dopuszczenie możliwości wypowiedzenia dopiero po roku pracy będzie nawet z reguły rozwiązaniem korzystniejszym dla pracownika, niż przewidziane w ogólnych przepisach prawa pracy, ponieważ przez rok nie może on otrzymać wypowiedzenia.

Pracodawca i pracownik nie muszą zgadzać się na zapisy w umowie o pracę ustalające, że umowa będzie mogła zostać wypowiedziana po roku pracy. Oceny, czy wprowadzenie ograniczenia dokonania wypowiedzenia umowy o pracę było korzystne dla pracownika, należy dokonać na dzień zawarcia umowy o pracę, a nie jej rozwiązania (wyrok SN z 2 października 2003 r., I PK 416/02, OSNP 2004/19/328).

Wprowadzenie do umowy o pracę na czas określony klauzuli przewidującej możliwość dokonania wypowiedzenia dopiero po upływie pewnego okresu pracy dopuścił również Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 30 września 2009 r. (II PK 88/09).

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 14 czerwca 1994 r. (I PZP 26/94, OSNP 1994/8/126), „strony mogą nie tylko w chwili zawierania umowy, ale także w okresie jej trwania przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za 2-tygodniowym wypowiedzeniem”. Możliwość taką można wprowadzić w formie aneksu do już zawartej umowy o pracę.

PRZYKŁAD

Kierowniczka kadr wręczyła pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, w którym do obowiązującej umowy o pracę wprowadzono klauzulę o możliwości jej rozwiązania za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia. Wprowadzenie klauzuli o wypowiedzeniu przy zastosowaniu wypowiedzenia zmieniającego jest niezgodne z prawem, ponieważ jeżeli umowa nie przewidywała możliwości jej wypowiedzenia, to pracownikowi nie można również wręczyć wypowiedzenia zmieniającego.

Podstawa prawna:

• art. 18 § 2, art. 30 § 1 pkt 3 i pkt 4, art. 33, art. 52, art. 53, art. 55 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo uzupełniające:

• Zastrzeżenie dopuszczalności rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy może być dokonane przez każde zachowanie się stron, które ujawnia ich wolę w sposób dostateczny. (Wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2001 r., I PKN 527/00, OSNP 2003/10/249)