Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu wychowawczego, jeżeli spowoduje to dezorganizację pracy

PYTANIE

Zatrudniamy 30 szwaczek. Połowa z nich złożyła wniosek o urlop wychowawczy od następnego miesiąca. Czy możemy w tej sytuacji odmówić części szwaczek jego udzielenia ze względu na potrzeby pracodawcy? Wszystkie pracownice uzasadniają złożenie wniosku o urlop wychowawczy faktem, że nie chcą wysyłać dzieci do żłobków i przedszkoli z obawy przed epidemią koronawirusa.

RADA

Nie mogą Państwo odmówić żadnej ze swoich pracownic udzielenia urlopu wychowawczego, jeżeli nabyły one uprawnienia do takiego urlopu i wystąpiły z wnioskiem o jego udzielenie. Nie ma w tej sytuacji znaczenia fakt, że przejście połowy zespołu na urlop wychowawczy zdezorganizuje pracę zakładu pracy.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń – prenumerata.

UZASADNIENIE

Urlop wychowawczy jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, a pracodawca jest zobowiązany ten wniosek uwzględnić (art. 186 § 7 Kodeksu pracy).

Zatem, niezależnie od sytuacji firmy, są Państwo zobowiązani udzielić urlopu wychowawczego każdej pracownicy, która prawidłowo złożyła wniosek o jego udzielenie oraz:

• legitymuje się co najmniej 6-miesięcznym stażem pracy,
• wychowuje dziecko, które ukończy 6 lat w 2020 r. lub młodsze (18 lat w przypadku dziecka niepełnosprawnego),
• nie wykorzystała jeszcze pełnych 35 miesięcy urlopu wychowawczego (36 miesięcy w wyjątkowych sytuacjach),
• nie wykorzystała wszystkich 5 części urlopu wychowawczego.

Tryb udzielania urlopu wychowawczego. Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego powinien być złożony przez pracownika w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 186 § 7 Kodeksu pracy). Jeśli jednak pracownik nie zachowa tego terminu, nie oznacza to, że pracodawca może mu odmówić udzielenia urlopu wychowawczego. W takiej sytuacji pracodawca nadal jest zobowiązany do udzielenia urlopu wychowawczego, z tym że jego rozpoczęcie może nastąpić w dacie późniejszej niż wskazana przez pracownika, ale nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku.

Pracownica wychowująca 3-letnie dziecko 11 maja 2020 r. złożyła swój pierwszy wniosek o udzielenie jej urlopu wychowawczego od 25 maja 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownicy urlopu wychowawczego, jednak ma prawo udzielić go dopiero z upływem 21 dni od dnia złożenia wniosku. Zatem urlop wychowawczy pracownicy powinien się rozpocząć najpóźniej od 1 czerwca 2020 r.

Przepisy nie wymagają żadnego uzasadnienia wniosku o urlop wychowawczy. Zatem jeśli pracownik wystąpi z wnioskiem o taki urlop i jest do niego uprawniony, pracodawca nie może mu go odmówić.

Wycofanie wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego. Pracodawca musi liczyć się z tym, że pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego. Może to zrobić nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie (art. 186 § 7 Kodeksu pracy). Może również zrezygnować z urlopu w jego trakcie:

• w każdej chwili - za zgodą pracodawcy,
• po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Wykorzystanie urlopu wychowawczego. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy i jest udzielany na okres nie dłuższy niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. W przypadku dziecka niepełnosprawnego, które wymaga osobistej opieki, pracownikowi przysługuje także dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, ale na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 lat.

Urlop wychowawczy nie musi być wykorzystywany przez pracownika w sposób ciągły i w częściach bezpośrednio po sobie następujących, jednak jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach.

Liczbę części urlopu wychowawczego ustala się na podstawie liczby złożonych wniosków o udzielenie tego urlopu.

Pracownik, którego dziecko ma 5 lat, wykorzystał 24 miesiące urlopu wychowawczego na podstawie 5 kolejnych wniosków. Obecnie złożył kolejny wniosek o udzielenie 6 miesięcy urlopu wychowawczego. Pracodawca ma prawo odmówić udzielenia tego urlopu, gdyż pracownik wykorzystał już maksymalną liczbę 5 części urlopu wychowawczego.

Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka, z tym że urlop w wymiarze do 36 miesięcy przysługuje łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom. Ważne jest również, że każdy z obojga rodziców czy opiekunów ma wyłączne prawo do 1 miesiąca tego urlopu. Jeżeli więc z urlopu wychowawczego korzysta tylko jeden z rodziców, ma on prawo do urlopu w maksymalnym wymiarze 35 miesięcy. Wyjątkowo rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:

• drugi rodzic dziecka nie żyje,
• drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
• drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Z urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy może również skorzystać jedyny opiekun dziecka.

Podstawa prawna:

• art. 186, art. 186³ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495

• § 23 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków - Dz.U. z 2015 r. poz. 2243