Jak rozliczyć i ustalić prawo do odroczonego urlopu rodzicielskiego

Problem

Jedna z naszych pracownic od czerwca 2015 r. korzystała z urlopu macierzyńskiego, a następnie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Za czas tych urlopów otrzymała zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru. Bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego skorzystała z 14 tygodni urlopu rodzicielskiego, za który otrzymała 60% zasiłku macierzyńskiego. Pracownica powróciła do pracy w lutym 2016 r. (w tym miesiącu zakończyła część urlopu rodzicielskiego). Pozostało jej do wykorzystania 18 tygodni urlopu rodzicielskiego, o które będzie wnioskować od drugiej połowy kwietnia 2019 r. Czy może skorzystać z tego urlopu, jeżeli dziecko od września 2018 r. uczęszcza do przedszkola? Jeżeli tak, to z jakiego okresu powinniśmy ustalić wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego?

Autopromocja

Rada

Państwa pracownica może wykorzystać pozostały urlop rodzicielski na dziecko, jednak w wymiarze nie wyższym niż 16 tygodni. Fakt uczęszczania dziecka do przedszkola nie ma w tym przypadku znaczenia. Za okres urlopu rodzicielskiego pracownicy przysługuje zasiłek w wysokości 60% podstawy wymiaru. Jego wysokość należy ustalić na podstawie wynagrodzenia należnego pracownicy za okres od kwietnia 2018 r. do marca 2019 r.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń – prenumerata

Uzasadnienie

Urlopu rodzicielskiego, który w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wynosi 32 tygodnie, nie trzeba wykorzystywać w całości bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Pracownica ma prawo skorzystać z części tego urlopu także później, w dogodnym dla siebie czasie, pod warunkiem że nastąpi to do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat (art. 182^1c Kodeksu pracy). Uczęszczanie dziecka Państwa pracownicy do przedszkola nie ma znaczenia przy korzystaniu przez nią z urlopu rodzicielskiego. Pracodawca jest zobowiązany wyrazić zgodę na urlop rodzicielski, jeżeli zostaną spełnione warunki do nabycia prawa do tego urlopu. Państwa pracownica spełnia te warunki. Wymiar urlopu rodzicielskiego, który można wykorzystać później, nie bezpośrednio po wykorzystaniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego, jest ograniczony. Wynosi on maksymalnie 16 tygodni (art. 182^1c § 3 Kodeksu pracy).

Autopromocja

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sprawdź

Ponadto aby nabyć prawo do takiego odroczonego urlopu rodzicielskiego, pracownik bezpośrednio po urlopie macierzyńskim musi wykorzystać część urlopu rodzicielskiego trwającą minimum 6 tygodni. Urlop rodzicielski można wykorzystać nie więcej niż w czterech częściach stanowiących wielokrotność tygodnia i żadna z tych części nie powinna być krótsza niż 8 tygodni. Wynika z tego, że odroczony urlop rodzicielski pracownica może podzielić tylko na dwie części. Co ważne, nie jest wymagane, aby ostatnia część odroczonego urlopu trwała 8 tygodni. Przepisy przewidują bowiem wyjątek od zasady podziału urlopu rodzicielskiego na części trwające co najmniej 8 tygodni, jeśli ostatnia część z puli urlopu rodzicielskiego będzie krótsza z powodu wydłużenia pierwszych części ponad 8 tygodni (art. 182^1c § 4 Kodeksu pracy).

Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za ten urlop przysługują, co do zasady, w następującym wymiarze i wysokości:

• 100% podstawy wymiaru za okres 6 tygodni urlopu rodzicielskiego oraz
• 60% podstawy wymiaru za okres 26 tygodni urlopu rodzicielskiego lub
• 80% podstawy wymiaru za okres 32 tygodni urlopu rodzicielskiego (w przypadku tzw. długiego wniosku).

Pracownica skorzystała jednorazowo z 20 tygodni urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Gdy dziecko skończyło 4 lata, zawnioskowała o kolejne 10 tygodni odroczonego urlopu rodzicielskiego. Ostatnia przysługująca jej część tego urlopu będzie wynosić 2 tygodnie (32 tygodnie - 20 tygodni - 10 tygodni), z której może skorzystać.

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Warunkiem skorzystania z 16 tygodni odroczonego urlopu rodzicielskiego jest wykorzystanie przynajmniej jednej części urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim albo bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego. Nie ma konkretnych wymagań co do maksymalnej długości trwania pierwszej części urlopu rodzicielskiego przypadającej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Wystarczy, aby nie była ona krótsza niż:

• 6 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) lub
• 8 tygodni (w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie), lub
• 3 tygodnie (w razie przyjęcia przez pracownika dziecka na wychowanie).

Odroczony urlop rodzicielski przepadnie, jeżeli bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracownik nie rozpocznie urlopu rodzicielskiego. Wniosek o udzielenie odroczonego urlopu rodzicielskiego należy złożyć najpóźniej na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem tego urlopu. Pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Pracownica ma również prawo zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy, przy czym za okres, z którego zrezygnowała, zasiłek macierzyński jej nie przysługuje.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Zasiłek za okres odroczonej części urlopu rodzicielskiego należy ustalać na ogólnych zasadach. Ponieważ w omawianym przypadku między okresami pobierania zasiłku wystąpiła znaczna przerwa, dłuższa niż 3 miesiące kalendarzowe (od lutego 2016 r. do marca 2019 r.), podstawę zasiłkową, co do zasady, trzeba obliczyć z okresu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc korzystania z urlopu. Przy założeniu, że Państwa pracownica rozpocznie urlop w kwietniu 2019 r. i w okresie ostatnich 3 miesięcy kalendarzowych nie była niezdolna do pracy z powodu choroby, podstawę tę stanowi wynagrodzenie uzyskane za okres od kwietnia 2018 r. do marca 2019 r. Zasiłek będzie jej przysługiwał w wysokości 60% podstawy wymiaru.

Pracownica, która urodziła dziecko w 2016 r. i w połowie 2017 r. powróciła do pracy, złożyła wniosek o udzielenie jej pozostałej części urlopu rodzicielskiego w wymiarze 16 tygodni (112 dni) od 15 kwietnia 2019 r. W styczniu 2019 r. przez 5 dni była niezdolna do pracy z powodu choroby. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego jest taka sama jak dla niezdolności do pracy w styczniu 2019 r. (pomiędzy okresami pobierania zasiłków przerwa nie przekroczyła 3 miesięcy kalendarzowych). Podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota 3537,89 zł (przeciętne wynagrodzenie uzyskane przez pracownicę z okresu od stycznia do grudnia 2018 r. pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, tj. o 13,71% podstawy ich wymiaru). Stawka dzienna zasiłku (100%) wynosi 117,93 zł (3537,89 zł : 30 = 117,93 zł), a 60% tej stawki - 70,76 zł (117,93 zł x 60%) za każdy dzień odroczonego urlopu rodzicielskiego.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 29-31, art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 303),

• art. 179¹, art. 182^1c, art. 182^1d ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2432).