Czy pracę przy usuwaniu awarii należy wliczać do okresu, na jaki można powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy

Praca wykonywana w związku z prowadzeniem akcji ratunkowej nie podlega limitom i ograniczeniom wynikającym z art. 42 § 4 Kodeksu pracy, choćby nawet czynności wykonywane w ramach takiej pracy były inne niż określone w umowie o pracę pracownika.

UZASADNIENIE

Pracodawca w przypadkach uzasadnionych jego potrzebami ma prawo do powierzenia pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę. O tym, jakie sytuacje będą uzasadniały powierzenie pracownikowi innej pracy, decyduje pracodawca. Przy czym przeważnie będą to zdarzenia nagłe, których nie można było wcześniej przewidzieć, a które w znaczącym stopniu dezorganizują pracę w zakładzie. Takie powierzenie następuje na podstawie polecenia służbowego i nie wymaga zmian w umowie o pracę pod warunkiem, że wykonywanie innej pracy niż umówiona nie będzie trwało dłużej niż 3 miesiące w danym roku kalendarzowym (art. 42 § 4 Kodeksu pracy).

Powierzając inną pracę pracodawca musi ponadto zadbać, aby nowa praca odpowiadała kwalifikacjom danego pracownika i nie powodowała obniżenia jego dotychczasowego wynagrodzenia. W przeciwnym przypadku pracodawca naraża się na konieczność wypłaty odszkodowania pracownikowi (wyrok SN z 4 grudnia 1997 r., I PKN 418/97, OSNP 1999/2/44). Powierzona praca powinna odpowiadać pracownikowi nie tylko pod względem wykształcenia, posiadanego doświadczenia zawodowego, potrzebnych do jej wykonywania umiejętności oraz właściwości psychofizycznych. Musi także być dla niego odpowiednia ze względu na jego stan zdrowia (wyrok SN z 4 października 2000 r., I PKN 61/00, Pr. Pracy 2001/5/33).

Natomiast prowadzenie akcji ratunkowej w celu zabezpieczenia lub ocalenia firmowego mienia (np. pomieszczeń zakładu pracy, surowców do produkcji, gotowych wyrobów oczekujących na transport do klientów, firmowych samochodów, maszyn, sprzętu, dokumentów itp.) oraz praca wykonywana w związku z taką akcją nie podlegają limitom i ograniczeniom przewidzianym dla pracy powierzanej w trybie art. 42 § 4 Kodeksu pracy.

W przeciwieństwie do powierzenia innej pracy na podstawie art. 42 § 4 Kodeksu pracy, obowiązek wykonywania pracy (również innej niż określona w umowie o pracę) w razie akcji ratunkowej wynika z pracowniczego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy oraz obowiązku ochrony jego mienia (art. 100 § 2 Kodeksu pracy). Szczególna sytuacja, jaką jest prowadzenie akcji ratunkowej, uprawnia pracodawcę do wydawania pracownikom poleceń dotyczących pracy, zgodnych z przepisami prawa, lecz niekoniecznie zgodnych z treścią zawartych umów o pracę, w szczególności w zakresie rodzaju wykonywanej pracy.