REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co to jest mobbing? Jak z nim walczyć?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Kozieł
Co to jest mobbing i jak z nim walczyć?/fot. Fotolia
Co to jest mobbing i jak z nim walczyć?/fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Ogólnie rzecz ujmując, mobbing to uporczywy i długotrwały terror psychiczny w miejscu pracy. Warto wiedzieć, że każdemu pracownikowi, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę przysługuje odpowiednie odszkodowanie. Co więcej, w przypadku gdy zachowanie pracodawcy spowodowało problemy zdrowotne pracownikowi należy się także zadośćuczynienie.

W definicji zawartej w art. 94 Kodeksu pracy wyróżnia się następujące przesłanki mobbingu:

REKLAMA

  • są to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi,
  • polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika,
  • wywołują u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej,
  • powodują lub mają na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Jakie zachowania mogą być uznane za mobbing?

W zasadzie nie jest możliwym przedstawienie pełnego katalogu działań, które mogą być sklasyfikowane jako mobbing. Tradycyjnie odwołuje się do podziału szwedzkiego uczonego H. Leymanna, który wyróżnił grupy zachowań o charakterze mobbingu. Są to:

  • oddziaływania zaburzające możliwości komunikowania, np. stałe przerywanie wypowiedzi, werbalne i pisemne groźby i pogróżki, reagowanie na uwagi krzykiem lub głośnym wymyślaniem i pomstowaniem;
  • oddziaływania zaburzające relacje społeczne, np. unikanie rozmów z ofiarą, zabronienie kolegom rozmów z ofiarą, traktowanie "jak powietrze";
  • działania mające na celu zaburzyć społeczny odbiór osoby – ataki na reputację, np. rozsiewanie plotek, sugerowanie choroby psychicznej i kierowanie na badanie psychiatryczne, zaloty lub słowne propozycje seksualne, nacieranie na polityczne albo religijne przekonania, nieodpowiednie żarty i psikusy;
  • działania mające wpływ na jakość sytuacji życiowej i zawodowej, np. niedawanie ofierze żadnych zadań do wykonania, zlecanie wykonania prac bezsensownych, dawanie zadań przerastających możliwości i kompetencje ofiary w celu jej zdyskredytowania;
  • działania mające szkodliwy wpływ na zdrowie ofiary, np. zmuszanie do wykonywania prac szkodliwych dla zdrowia, działania o podłożu seksualnym, znęcanie się fizyczne.

REKLAMA

Jak widać mobbing jest pojęciem dosyć nieostrym i w związku z tym w jego definicji mieszczą się bardzo różne zachowania. Niemniej jednak, aby mogły być uznane za mobbing muszą to być działania długotrwałe oraz uporczywe. Mobbing to nie jest zachowanie jednostkowe.

W rezultacie nawet niesprawiedliwa, lecz incydentalna krytyka pracownika nie może być kwalifikowana, jako mobbing. Samo poczucie pracownika, że podejmowane wobec niego działania i zachowania mają charakter mobbingu, nie są wystarczającą podstawą do stwierdzenia, że rzeczywiście on występuje (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 lutego 2018 r., III APa 74/17).

Zadośćuczynienie i odszkodowanie z tytułu mobbingu

REKLAMA

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, każdy pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Co ważne, należy udowodnić krzywdę w sensie medycznym – nie wystarczy uczucie przygnębienia czy też inne negatywne emocje.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Sama ustawa w zasadzie nie wskazuje w jakim wymiarze poszkodowanemu pracownikowi przysługuje zadośćuczynienie oraz jak je określić. Niemniej jednak orzecznictwo sądów nieco precyzuję tę kwestię. W wyroku z dnia 8 sierpnia 2017 r. (I PK 206/16) Sąd Najwyższy stwierdził, że czynnikami decydującymi o usprawiedliwionej, odpowiedniej wysokości należnego osobie poszkodowanej zadośćuczynienia są m.in.:  rozmiar doznanej krzywdy wymagający oceny stopnia wywołanych cierpień psychicznych lub fizycznych, ich intensywność, czas trwania mobbingu, nieodwracalność następstw doznanej krzywdy itp. Zdarzeniem potęgującym rozmiar krzywdy pracownika i wpływającym na wyższą wysokość zadośćuczynienia będzie także zawinione nieprzeciwdziałanie mobbingowi przez przełożonych mobbera. Istotne jest także, że zgodnie ze wspomnianym wyrokiem wypłacona pracownikowi odprawa z tytułu programu dobrowolnych odejść nie ma żadnego przełożenia na wysokość zadośćuczynienia z tytułu mobbingu, ponieważ należy się pracownikowi z innego tytułu.


Pracownik ma prawo także odejść z pracy z powodu mobbingu, wówczas jego oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem mobbingu jako przyczyny, uzasadniającej rozwiązanie umowy. Pracownik powinien wyliczyć przykłady konkretnych zachowań, którymi był ofiarą i które mogą być sklasyfikowane właśnie jako mobbing.

Oprócz tego, każdy pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. W 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 2100 zł brutto. Zadaniem pracownika jest określenie wysokości kwoty poniesionych szkód, natomiast sąd określa ostateczną sumę odszkodowania.

Z żądaniem zapłaty odszkodowania albo zadośćuczynienia za krzywdę z powodu mobbingu, mogą występować do pracodawcy nie tylko aktualni, ale też byli pracownicy.

Dowody na mobbing

W procesie o mobbing wszelkie dowody potwierdzające jego występowanie dostarcza pracownik. To właśnie na nim spoczywa ciężar udowodnienia nieprawidłowości w zakładzie pracy. Należy więc przed skierowaniem się do sądu zgromadzić odpowiedni materiał. Oczywiście, jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 stycznia 2018 r. (III PK 13/17), mobbingowany pracownik jest wyizolowany z zespołu pracowniczego i ma ograniczone możliwości dowodowe. W praktyce bardzo często nie może liczyć na korzystne dla niego zeznania współpracowników. Dlatego też takiej sytuacji obiektywnym dowodem mobbingu może stać się dokumentacja lekarska, dotycząca leczenia psychiatrycznego pracownika. Ocena przyczyn i skutków opisanych w dokumentacji lekarskiej działań przełożonych pracownika należy do biegłych sądowych.

Oprócz tego dowodem w sprawie może być np.: korespondencja między pracownikiem a pracodawcą, zeznania świadków, formalne skargi składane do przełożonych mobbera, pokontrolne sprawozdania i notatki sporządzone przez społecznego lub państwowego inspektora pracy, dowody na szkody poniesione przez pracownika w postaci zmniejszonych zarobków np. niesłusznie potrąconych premii, niezapłaconych nadgodzin, zmniejszonego wynagrodzenia za zwolnienia chorobowe spowodowane działaniami lobbingowymi. Udowodnienie mobbingu bywa skomplikowane, ale jest wykonalne przy odpowiednim przygotowaniu.

Zwalczanie mobbingu w zakładzie pracy

Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do przeciwdziałania mobbingowi. Przede wszystkim powinien on bezpośrednio zwalczać wszelkie realne przejawy dyskryminacji oraz mobbingu w zakładzie pracy. Ponadto w miejscu pracy należy podjąć także odpowiednie działania prewencyjne, aby zapobiegać takim zachowaniom. Oprócz informowania pracowników o treści przepisów dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu, pracodawca powinien obserwować zachowania pracowników i dbać o właściwą atmosferę w zakładzie pracy. Ponosi on bowiem odpowiedzialność za występowanie mobbingu, bez względu na to czy był tego świadomy czy nie. W przypadku gdy mobberem jest pracodawca, będzie odpowiadać za własne działania lub zachowania. Jeżeli mobbingującym jest inna osoba, odpowiedzialność pracodawcy związana jest z brakiem odpowiedniego przeciwdziałania mobbingowi.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Skrócony tydzień pracy może być tragiczny dla gospodarki, firm i społeczeństwa

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. 15 września kończy się nabór firm i instytucji do projektu.

2,5 tys. euro za pracę na magazynie w Szwecji i Norwegii. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego?

Szwecja, Norwegia, Niemcy i Czechy to opłacalne kierunki na podjęcie pracy w wakacje. W państwach skandynawskich na magazynie można zarobić 2,5 tys. euro miesięcznie. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego? Bardzo dobre zarobki są też w Niemczech i Czechach.

REKLAMA

Zmieniasz adres podczas zwolnienia lekarskiego (tzw. L4)? Masz tylko 3 dni na zgłoszenie. Sprawdź, co grozi za spóźnienie

Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.

Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kogo dodatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja?

Praca w wysokich temperaturach jest szczególnie uciążliwa, a nawet może zagrażać zdrowiu i życiu pracowników. Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja? Poznaj aktualnie obowiązujące przepisy BHP.

REKLAMA

Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

REKLAMA