Konsekwencje negatywnej oceny rocznej

Ocena przydatności pracownika na danym stanowisku jest prawem pracodawcy i nie wymaga zgody pracownika. W praktyce możemy wyróżnić dwa rodzaje ewaluacji:

• bieżącą – stałą i niesformalizowaną, dokonywaną przez bezpośrednich przełożonych,
• okresową – cykliczną i sformalizowaną, najczęściej według określonych kryteriów i procedur (np. system ocen okresowych).

Kryteria oceny

Ocena pracy jest związana ze stopniem realizacji celów przedsiębiorstwa, wynikających z jego misji i przyjętej strategii rozwoju. Mimo że z przepisów prawa nie wynika obowiązek dokonywania okresowych ocen pracowników, w praktyce okazuje się, że są one obecnie stosowane w większości polskich firm. Kwestie oceny pracowniczej reguluje tylko ogólnie art. 94 pkt 9 Kodeksu pracy, który, formułując podstawowe obowiązki pracodawcy, stwierdza, że pracodawca jest obowiązany w szczególności stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy.

Oznacza to, że w procesie oceny okresowej pracodawca musi:

• posługiwać się jawnymi i sprawdzalnymi kryteriami oceny wykonywania pracy,
• przestrzegać zasad równego traktowania pracowników (np. takie samo wynagradzanie za pracę o jednakowej wartości),
• unikać wszelkich przejawów dyskryminacji czy subiektywnych ocen (np. w odniesieniu do płci, wieku, wyglądu pracownika).

Nowość: Umowy zlecenia 2015

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, kryteria systemu ocen nie mogą być takie same dla wszystkich pracowników, lecz powinny być dostosowane do charakteru pracy, stażu i doświadczenia (np. inne dla działu sprzedaży i działu finansów). Sprawiedliwa ewaluacja oznacza ocenę adekwatną do danego przypadku – wymagania wobec długoletniego pracownika, na samodzielnym lub kierowniczym stanowisku powinny być bardziej wygórowane niż te stosowane w odniesieniu do mniej doświadczonych pracowników.

Zadaj pytanie na FORUM

Indywidualne kryteria oceny mogą uwzględniać m.in. posiadane kompetencje, ilość i jakość wykonywanej pracy (realizację założonych celów), terminowość realizacji zadań, stosunek do klientów/partnerów biznesowych, relacje ze współpracownikami i przełożonymi, a także przestrzeganie wewnętrznych przepisów pracodawcy. Wskazane jest, aby przyjęty w danej firmie formularz oceny rocznej był częścią całego systemu ocen pracowniczych (SOP), obejmującego pisemne zasady oceny, opis kryteriów oraz skal punktowych, instrukcji dla oceniających i ocenianych oraz założenia dotyczące szkoleń. Większość firm tworzy w tym celu regulamin ocen okresowych, który szczegółowo opisuje przyjęte zasady ewaluacji pracowników.