Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych

W związku z koniecznością uzyskania zdolności do wykonywania prac przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, lekarz wydaje stosowne orzeczenie lekarskie. Nie obowiązują już przepisy zobowiązujące do posiadania książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wiąże się z koniecznością podjęcia wielopoziomowych działań po stronie pracodawcy, które zostały wyraźnie wskazane przepisami Kodeksu pracy (m.in. w art. 94 ust. 4, art. 207 Kodeksu pracy).

Jednym z obowiązków pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy jest kierowanie pracownika na badania profilaktyczne, które obejmują badania wstępne, badania okresowe i badania kontrolne. Pracodawca jest również zobowiązany do tego aby pracownik nie został dopuszczony do pracy bez ważnego orzeczenia lekarskiego.

Redakcja poleca: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Warto pamiętać, że na mocy odrębnych przepisów, pracownik podlega obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym, jeśli podejmuje pracę, przy której wykonywaniu istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Badania sanitarno-epidemiologiczne

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej u.z.l.) pracownicy podejmujący lub wykonujący prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, podlegają obowiązkowo badaniom sanitarno-epidemiologicznym.

Ponadto zgodnie z Ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia, osoby pracujące, które w ramach powierzonych obowiązków mają styczność z żywnością, również podlegają obowiązkowo badaniom do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Badania sanitarno-epidemiologiczne przeprowadzają lekarze podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarze wykonujący zadania służby medycyny pracy. Po przeprowadzeniu niezbędnych badań, lekarz wydaje orzeczenie lekarskie w dwóch egzemplarzach, dla pracownika i pracodawcy lub osoby zlecającej wykonanie badań.

Orzeczenie lekarskie stwierdza zdolność do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby lub czasowe bądź trwałe przeciwwskazania do wykonywaniu tego typu prac.

Koszt badań

Zarówno koszt badań profilaktycznych jak i badań do celów sanitarno-epidemiologicznych pokrywa pracodawca. Kwestia ponoszenia opłat za badania profilaktyczne została uregulowana w art. 229 § 6 Kodeksu pracy. Na mocy tego przepisu wspomniane badania przeprowadzane są na koszt pracodawcy. Pracodawca ponadto ponosi inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Zgodnie z art. 8 ust. 4  u.z.l. koszty badań sanitarno-epidemiologicznych są finansowane przez pracodawcę lub zlecającego wykonanie prac.

Książeczka do celów badań sanitarno-epidemiologicznych

Mimo, że od 2012 r. nie funkcjonują przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych, to nadal istnieje przekonanie o konieczności wydawania książeczek sanitarno-epidemiologicznych, posiadania książeczek przez pracowników i zapisywania wyników badań w książeczkach.

Książeczka wydawana dla celów sanitarno-epidemiologicznych funkcjonowała przez kilka lat i zdążyliśmy się już do niej przyzwyczaić, była również bardzo praktyczna gdyż zawierała wszystkie wyniki badań koniecznych do wydania orzeczenia lekarskiego o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia  lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Konieczność posiadania książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych, w aktualnym stanie prawnym, nie została uregulowana w żadnym akcie prawnym.

Uchylone zostało funkcjonujące od 2006 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. Lekarz był zobowiązany wpisywać wyniki wykonywanych badań laboratoryjnych oraz treść orzeczenia lekarskiego do książeczki badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Wzór książeczki badań do celów sanitarno-epidemiologicznych określał załącznik nr 2 do wspomnianego rozporządzenia.

W aktualnym stanie prawnym, na mocy przepisów u.z.l., lekarz jest zobowiązany jedynie do wydania orzeczenia lekarskiego o zdolności lub przeciwwskazaniach do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Treść orzeczenia lekarskiego wpisywana jest do karty badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych.

Ponadto należy zauważyć, że książeczka dla celów sanitarno-epidemiologicznych nie funkcjonuje jako dokument medyczny w myśl przepisów Rozporządzenia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.

Dołącz do nas na Facebooku!

Osoby zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy

Zgodnie z art. 304 § 1 Kodeksu pracy, przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika, w tym poddawanie się wstępnym, okresowym, kontrolnym badaniom oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, ciąży również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, a także na osobach prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę.

W związku ze specyfiką wykonywanych prac, zlecający prace może zobowiązać, np. zleceniobiorcę do posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego z przeprowadzonego badania lekarskiego do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Ponadto, zleceniodawca może obciążyć zleceniobiorcę kosztami tych badań.

W umowie zlecenia lub każdej inne umowie potwierdzającej rodzaj i zakres wykonywanej pracy, warto wprowadzić zapisy zobowiązujące „pracownika” do posiadania aktualnych badań lekarskich oraz konieczności poniesienia kosztów tych badań.

Podstawa prawna:

- Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U.2013.947 j.t.)

- Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U.2015.594 j.t. )

- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2014.1502 j.t.)

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U.2014.177 j.t.)

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu