Czym są środki ochrony indywidualnej

Środki ochrony indywidualnej

Środki ochrony indywidualnej to odzież ochronna (np. ochraniacze brzucha, klatki piersiowej, barku) oraz środki ochrony kończyn (ochraniacze stóp, obuwie ochronne, ochraniacze kolan, łokci, dłoni itd.), głowy (głównie hełmy), twarzy i oczu, m.in. okulary ochronne, słuchu (nauszniki, wkładki przeciwhałasowe itp.), układu oddechowego, izolujące cały organizm, (np. kombinezony gazoszczelne, środki chroniące przed upadkiem z wysokości).

Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się natomiast:

• mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
• środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,
• wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,
• środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o Ruchu Drogowym,
• wyposażenia sportowego,
• środków służących do samoobrony lub do odstraszania,
• przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego.

Przydzielenie środków ochrony indywidualnej

Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można:

• uniknąć zagrożeń lub
• wystarczająco ich ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej albo odpowiedniej organizacji pracy.

Możliwość zastosowania środków ochrony zbiorowej ma zawsze pierwszeństwo przed stosowaniem środków ochrony indywidualnej.

Redakcja poleca: Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez wyposażenia go w środki ochrony indywidualnej niezbędne na danym stanowisku pracy. Środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy i dostarczane są pracownikowi nieodpłatnie. Pracodawca zapewnia również środki ochrony indywidualnej osobom, które wykonują czynności inspekcyjne lub inne krótkotrwałe prace. Pracownik zobowiązany jest używać przekazane środki ochrony indywidualnej zgodnie z ich przeznaczeniem, natomiast pracodawca jest uprawniony do kontroli przestrzegania tego obowiązku i podejmowania działań zmierzających do jego wyegzekwowania.

Prawidłowe dobranie środków ochrony indywidualnej

Rodzaje środków ochrony indywidualnej koniecznych dostosowania w danym zakładzie pracy i dla określonych stanowisk ustala pracodawca, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami. Prawidłowy dobór środków ochrony indywidualnej musi być poprzedzony zebraniem i przeanalizowaniem informacji bezpośrednio związanych z przyszłym stosowaniem tych środków na danych stanowiskach pracy.

Zobacz również: Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp

Informacje te dotyczą:

• rodzaju wykonywanej pracy,
• rodzajów oraz natężenia (stężenia) czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
• części ciała pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
• możliwego do zaakceptowania stopnia ograniczenia czynności niezbędnych podczas wykonywania pracy,
• pozycji, w której wykonuje się pracę,
• konieczności przemieszczania się i jego zasięgu,
• sposobu wentylacji pomieszczeń,
• stopnia uciążliwości pracy,
• niezbędnego czasu przebywania pracownika w strefie niebezpiecznej lub skażonej,
• dodatkowych zagrożeń zewnętrznych (np. zagrożenia pożarem).

Pracodawca jest odpowiedzialny za dobór i właściwe wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej.

Polecamy także serwis: Ochrona indywidualna

Wymagania środków ochrony indywidualnej

Zgodnie z art. 237⁶ §3 kp pracodawca może dostarczyć pracownikowi jedynie środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności. Zostały one określone w ustawie o systemie oceny zgodności oraz w wydanym na jej podstawie rozporządzeniu w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej.

Potwierdzeniem spełnienia ww. wymagań jest oznakowanie środków ochrony indywidualnej znakiem CE.

Poinformowanie pracownika, któremu dostarcza się środki ochrony indywidualnej

Każdy pracownik powinien być zapoznany z instrukcją, określającą szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej. Taka instrukcja powinna zawierać następujące informacje:

• rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej,
• charakterystykę zagrożenia (czynnik szkodliwy dla zdrowia, uciążliwy, niebezpieczny),
• rodzaje środków ochrony indywidualnej,
• czas i przypadki stosowania,
• sposób użytkowania,
• sposób kontroli cech przydatności,
• sposób konserwacji,
• przechowywanie.

Wymagania przepisów bhp dotyczące konserwacji, prania, odpylania i odkażania środków ochrony indywidualnej

Zgodnie z przepisami konserwacja, pranie, odpylanie i odkażanie środków ochrony indywidualnej należy do obowiązków pracodawcy. Niedopuszczalne jest powierzenie tych czynności pracownikom.

Środki ochrony indywidualnej używane są do czasu utraty ich cech ochronnych. Jeżeli środki ochrony indywidualnej utraciły swoją funkcję ochronną, ponieważ upłynął termin ich przydatności do użycia lub uległy uszkodzeniu, pracodawca zobowiązany jest niezwłocznie wyposażyć pracowników w środki spełniające tę funkcję.

Prawa pracownika, który nie został wyposażony w niezbędne środki ochrony indywidualnej

Pracownik, który nie został wyposażony w środki ochrony indywidualnej wymagane na danym stanowisku pracy i brak tych środków powoduje bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia i życia może, zgodnie z art. 210 kp, powstrzymać się od wykonania pracy, zawiadamiając niezwłocznie o tym fakcie swojego przełożonego lub pracodawcę.

Zadaj pytanie: Forum Kadry - BHP

Ustalenie zasad wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej

Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej i przewidywane okresy ich użytkowania po uprzedniej konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 237^11a § 1 pkt 4 kp). Postanowienia, dotyczące zasad wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, powinny zostać określone w regulaminie pracy (art. 104¹§ 1 pkt 1 kp). Natomiast pracodawcy niezobowiązani do ustalania regulaminu pracy postanowienia te powinni zawrzeć w innym akcie we wnątrzzakładowym. Niedostarczenie pracownikowi środków ochrony indywidualnej, jak również dostarczenie środków ochrony indywidualnej nie spełniających wymagań oceny zgodności jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny (art. 283 § 2
pkt 4 kp).

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy