Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników. Jak przeprowadzić?

Subskrybuj nas na Youtube
Kontrola trzeźwości pracowników
Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przez pracodawcę
Shutterstock

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników. 21 lutego 2023 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy dopuszczająca przeprowadzanie kontroli trzeźwości pracownika przez pracodawcę. Kontrolę taką pracodawca może przeprowadzić przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przez pracodawcę

Od 21 lutego 2023 r. przepisy Kodeksu pracy umożliwiają pracodawcom przeprowadzenie prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach:

  • alkoholu,
  • środków działających podobnie do alkoholu.

Powyższą nowelizację wprowadziła ustawa o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

Przed 21 lutego 2023 r. kontrola trzeźwości pracownika była możliwa w sytuacji, gdy zachodziło uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Kontrolę przeprowadzał uprawniony do tego organ powołany do ochrony porządku publicznego, czyli policja. Nowe przepisy umożliwiają pracodawcy samodzielne przeprowadzenie kontroli trzeźwości, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia.

Pracodawca, aby wprowadzić prewencyjne kontrole trzeźwości, powinien spełnić określone wymogi. Przede wszystkim niezbędne jest ustalenie wprowadzenia kontroli trzeźwości w:

  • układzie zbiorowym pracy lub
  • regulaminie pracy albo
  • obwieszczeniu (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy).

Ponadto w tych aktach wewnątrzzakładowych należy określić grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą. Niezbędne jest także określenie sposobu przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaju urządzenia wykorzystywanego do kontroli oraz czas i częstotliwość jej przeprowadzania.

Przykład

Przykład

W firmie produkującej zawory do silników spalinowych pracodawca w regulaminie pracy wprowadził prewencyjne kontrole trzeźwości pracowników. Ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników oraz innych osób, a także ochrony mienia kontrole obejmują pracowników zatrudnionych przy produkcji, kierowców oraz pracowników ochrony. W regulaminie pracy pracodawca określił, że kontrole trzeźwości mogą być prowadzone bezpośrednio przed dopuszczeniem pracowników do pracy oraz w trakcie jej wykonywania. Pracodawca określił też, że kontrole trzeźwości mogą być wykonywanie raz w tygodniu oraz wymienił urządzenie, za pomocą którego takie kontrole są przeprowadzane.

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Pracodawca informuje też pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości - należy to zrobić w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. Także w razie zatrudnienia pracownika objętego kontrolą, przed dopuszczeniem go do pracy pracodawca informuje go o zasadach przeprowadzania kontroli trzeźwości.

Kontrola trzeźwości przeprowadzana przez pracodawcę obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Kontrola trzeźwości polega na stwierdzeniu:

  • braku obecności alkoholu w organizmie pracownika,
  • obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości. Przypomnijmy, że stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Natomiast stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Skutki przeprowadzenia kontroli

W sytuacji gdy zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu, należy uznać, że stwierdzono brak obecności alkoholu w organizmie pracownika.

Jeżeli jednak kontrola trzeźwości wykaże, że pracownik znajduje się w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości (lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy), wówczas pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy. Za czas niedopuszczenia do pracy pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Informację o podstawie niedopuszczenia do pracy pracodawca przekazuje do wiadomości pracownika.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza policja. Co do zasady badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadzane jest przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Jednakże policja może zlecić przeprowadzenie badania krwi, jeżeli np.:

  • nie ma możliwości przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego,
  • pracownik niedopuszczony do pracy odmawia poddania się badaniu metodą niewymagającą badania laboratoryjnego,
  • pracownik niedopuszczony do pracy żąda przeprowadzenia badania krwi pomimo przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego.

Jeżeli wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Kontrola pracowników na obecność środków działających podobnie do alkoholu

Pracodawca może także wprowadzić kontrolę pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu (potocznie zwanych narkotykami lub środkami odurzającymi). Kontrola może być wprowadzona, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Do prowadzenia takich kontroli stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kontroli trzeźwości.

Także w tym przypadku pracownik nie jest dopuszczany do pracy, jeżeli kontrola wykaże obecność narkotyku w jego organizmie albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał go w czasie pracy.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy policja przeprowadza badanie pracownika przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego lub zleca przeprowadzenie badania krwi lub moczu.

Dokumentowanie kontroli i przetwarzanie informacji przez pracodawcę

Z przeprowadzonej kontroli pracodawca przetwarza informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości (lub wskazującym na obecność w organizmie pracownika środka działającego podobnie do alkoholu). Przetwarzanie tych informacji jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia dóbr. Informacje te należy przechowywać w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający 1 roku od dnia ich zebrania.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy informacje z przeprowadzonej kontroli stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa (np. w dochodzeniu przez pracownika roszczeń na drodze sądowej). Jeżeli pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania, okres przechowywania informacji ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W razie zastosowania kary upomnienia, kary nagany lub kary pieniężnej pracodawca przechowuje informacje z przeprowadzonej kontroli w aktach osobowych pracownika do czasu uznania kary za niebyłą. Zwykle następuje to po roku nienagannej pracy.

Po upływie powyższych okresów przechowywania informacje dotyczące kontroli podlegają usunięciu z akt osobowych pracownika.

Kontrola osób niebędących pracownikami

Przeprowadzenie prewencyjnej kontroli jest możliwe nie tylko w stosunku do pracowników. Mianowicie przedsiębiorca niebędący pracodawcą organizujący pracę wykonywaną przez:

  • osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy albo
  • osoby fizyczne prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą

może przeprowadzać kontrolę trzeźwości tych osób oraz kontrolę na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

 

Tomasz Kowalski

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego", specjalista w zakresie prawa pracy

W kolejnym artykule w ramach akcji „Zmiany w Kodeksie pracy” piszemy o procedurze wprowadzania pracy zdalnej

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFORLEX

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja
QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.