Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników. Jak przeprowadzić?

Subskrybuj nas na Youtube
Kontrola trzeźwości pracowników
Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przez pracodawcę
Shutterstock

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników. 21 lutego 2023 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy dopuszczająca przeprowadzanie kontroli trzeźwości pracownika przez pracodawcę. Kontrolę taką pracodawca może przeprowadzić przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przez pracodawcę

Od 21 lutego 2023 r. przepisy Kodeksu pracy umożliwiają pracodawcom przeprowadzenie prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach:

  • alkoholu,
  • środków działających podobnie do alkoholu.

Powyższą nowelizację wprowadziła ustawa o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

Przed 21 lutego 2023 r. kontrola trzeźwości pracownika była możliwa w sytuacji, gdy zachodziło uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Kontrolę przeprowadzał uprawniony do tego organ powołany do ochrony porządku publicznego, czyli policja. Nowe przepisy umożliwiają pracodawcy samodzielne przeprowadzenie kontroli trzeźwości, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia.

Pracodawca, aby wprowadzić prewencyjne kontrole trzeźwości, powinien spełnić określone wymogi. Przede wszystkim niezbędne jest ustalenie wprowadzenia kontroli trzeźwości w:

  • układzie zbiorowym pracy lub
  • regulaminie pracy albo
  • obwieszczeniu (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy).

Ponadto w tych aktach wewnątrzzakładowych należy określić grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą. Niezbędne jest także określenie sposobu przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaju urządzenia wykorzystywanego do kontroli oraz czas i częstotliwość jej przeprowadzania.

Przykład

Przykład

W firmie produkującej zawory do silników spalinowych pracodawca w regulaminie pracy wprowadził prewencyjne kontrole trzeźwości pracowników. Ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników oraz innych osób, a także ochrony mienia kontrole obejmują pracowników zatrudnionych przy produkcji, kierowców oraz pracowników ochrony. W regulaminie pracy pracodawca określił, że kontrole trzeźwości mogą być prowadzone bezpośrednio przed dopuszczeniem pracowników do pracy oraz w trakcie jej wykonywania. Pracodawca określił też, że kontrole trzeźwości mogą być wykonywanie raz w tygodniu oraz wymienił urządzenie, za pomocą którego takie kontrole są przeprowadzane.

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Pracodawca informuje też pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości - należy to zrobić w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. Także w razie zatrudnienia pracownika objętego kontrolą, przed dopuszczeniem go do pracy pracodawca informuje go o zasadach przeprowadzania kontroli trzeźwości.

Kontrola trzeźwości przeprowadzana przez pracodawcę obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Kontrola trzeźwości polega na stwierdzeniu:

  • braku obecności alkoholu w organizmie pracownika,
  • obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości. Przypomnijmy, że stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Natomiast stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Skutki przeprowadzenia kontroli

W sytuacji gdy zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu, należy uznać, że stwierdzono brak obecności alkoholu w organizmie pracownika.

Jeżeli jednak kontrola trzeźwości wykaże, że pracownik znajduje się w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości (lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy), wówczas pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy. Za czas niedopuszczenia do pracy pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Informację o podstawie niedopuszczenia do pracy pracodawca przekazuje do wiadomości pracownika.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza policja. Co do zasady badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadzane jest przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Jednakże policja może zlecić przeprowadzenie badania krwi, jeżeli np.:

  • nie ma możliwości przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego,
  • pracownik niedopuszczony do pracy odmawia poddania się badaniu metodą niewymagającą badania laboratoryjnego,
  • pracownik niedopuszczony do pracy żąda przeprowadzenia badania krwi pomimo przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego.

Jeżeli wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Kontrola pracowników na obecność środków działających podobnie do alkoholu

Pracodawca może także wprowadzić kontrolę pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu (potocznie zwanych narkotykami lub środkami odurzającymi). Kontrola może być wprowadzona, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Do prowadzenia takich kontroli stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kontroli trzeźwości.

Także w tym przypadku pracownik nie jest dopuszczany do pracy, jeżeli kontrola wykaże obecność narkotyku w jego organizmie albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał go w czasie pracy.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy policja przeprowadza badanie pracownika przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego lub zleca przeprowadzenie badania krwi lub moczu.

Dokumentowanie kontroli i przetwarzanie informacji przez pracodawcę

Z przeprowadzonej kontroli pracodawca przetwarza informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości (lub wskazującym na obecność w organizmie pracownika środka działającego podobnie do alkoholu). Przetwarzanie tych informacji jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia dóbr. Informacje te należy przechowywać w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający 1 roku od dnia ich zebrania.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy informacje z przeprowadzonej kontroli stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa (np. w dochodzeniu przez pracownika roszczeń na drodze sądowej). Jeżeli pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania, okres przechowywania informacji ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W razie zastosowania kary upomnienia, kary nagany lub kary pieniężnej pracodawca przechowuje informacje z przeprowadzonej kontroli w aktach osobowych pracownika do czasu uznania kary za niebyłą. Zwykle następuje to po roku nienagannej pracy.

Po upływie powyższych okresów przechowywania informacje dotyczące kontroli podlegają usunięciu z akt osobowych pracownika.

Kontrola osób niebędących pracownikami

Przeprowadzenie prewencyjnej kontroli jest możliwe nie tylko w stosunku do pracowników. Mianowicie przedsiębiorca niebędący pracodawcą organizujący pracę wykonywaną przez:

  • osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy albo
  • osoby fizyczne prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą

może przeprowadzać kontrolę trzeźwości tych osób oraz kontrolę na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

 

Tomasz Kowalski

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego", specjalista w zakresie prawa pracy

W kolejnym artykule w ramach akcji „Zmiany w Kodeksie pracy” piszemy o procedurze wprowadzania pracy zdalnej

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFORLEX

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja
QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia przez GUS wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

Ekspertka BCC: Jawność wynagrodzeń nie jest przykrym obowiązkiem, tylko nowym rozdziałem w celu likwidacji nierówności czy świadomego zarządzania swoją karierą zawodową

W piątek, 9 maja 2025 r. posłowie przegłosowali w Sejmie nowelę Kodeksu pracy wprowadzającą nowy obowiązek dla pracodawców. Zgodnie z przegłosowaną dziś w Sejmie nowelizacją Kodeksu pracy, każdy pracodawca publikujący ogłoszenie o naborze na określone stanowisko będzie zobowiązany do podania przedziału wynagrodzenia – z jasno określoną kwotą minimalną i maksymalną.

Nie możemy zgubić człowieczeństwa

Rozmowa z Katarzyną Oksińską, dyrektorką Departamentu HR w Centralnym Ośrodku Informatyki, o tym, jak budować motywację do pracy w firmie sektora publicznego.

Boże Ciało 2025 i inne dni wolne [Czerwiec]

Zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy w czerwcu 2025 roku występują 2 święta wolne od pracy. W całym roku jest ich 14. Kiedy wypada Boże Ciało? Ile jest dni wolnych od pracy w czerwcu?

Czy czterodniowy tydzień pracy jest realny?

Prawo do trzech wolnych dni w tygodniu to marzenie niejednego pracownika. Czy wkrótce ma szansę stać się realne? Czy czterodniowy tydzień pracy sprawdziłby się w polskich warunkach? Jak wygląda to w innych krajach?