Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Procedura kontroli trzeźwości pracowników na nowych zasadach - w 10 krokach

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kontrola trzeźwości pracowników 2023
Procedura kontroli trzeźwości pracowników na nowych zasadach - w 10 krokach
shutterstock

Kontrola trzeźwości pracowników. Od 21 lutego 2023 r. obowiązują przepisy, które wprowadziły do Kodeksu pracy nowe zasady kontroli trzeźwości pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy (np. na umowę zlecenia czy samozatrudnionych). Przedstawiamy je poniżej, w 10 krokach.

rozwiń >

Kontrola trzeźwości pracowników w 10 krokach:

Krok 1. Zdecyduj, czy chcesz przeprowadzać kontrolę trzeźwości pracowników i innych osób zatrudnionych

Pracodawca, który chce kontrolować trzeźwość swoich pracowników lub osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy, powinien wprowadzić odpowiednie postanowienia w tym zakresie do przepisów wewnątrzzakładowych. Należy je ustalić w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Pracodawca, który nie wprowadzi takich regulacji, będzie mógł przeprowadzać kontrolę trzeźwości zatrudnionych na ogólnych zasadach, czyli np. za pośrednictwem policji.

Krok 2. Sprawdź, czy wprowadzenie wewnątrzzakładowych regulacji dotyczących kontroli trzeźwości jest dopuszczalne w Twoim zakładzie pracy

Zakładowe badania trzeźwości mogą być przeprowadzane tylko wtedy, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia. Zatem uprawnieni do wprowadzenia przepisów o kontroli trzeźwości pracowników z tych powodów będą np. pracodawcy sektora budowlanego, produkcyjnego, transportowego. Jednak nie każdy pracownik w firmie będzie mógł być poddany takiej kontroli (np. pracownik sprzątający biura, który nie ma w swoich obowiązkach mycia okien czy innej pracy na wysokościach, nie powinien być prewencyjnie kontrolowany).

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Krok 3. Wprowadź ustalenia dotyczące kontroli trzeźwości do przepisów wewnątrzzakładowych

Jeżeli pracodawca ustali, że może przeprowadzać wobec zatrudnionych u siebie osób kontrolę badania trzeźwości i zdecyduje się ją wprowadzić, powinien uregulować zasady takich kontroli w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu o kontroli trzeźwości pracowników.

Zasady wprowadzania przepisów o kontroli trzeźwości do regulacji wewnątrzzakładowych

Układ zbiorowy pracy

Regulamin pracy

Obwieszczenie

Zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych.

Z inicjatywą zmiany zakładowego układu zbiorowego może wystąpić tylko pracodawca lub zakładowa organizacja związkowa. Bez zgody zakładowej organizacji związkowej nie można wprowadzić do układu żadnych zmian.

Warunkiem koniecznym obowiązywania zmian wprowadzonych do układu zbiorowego pracy w drodze protokołów dodatkowych jest ich zarejestrowanie. Protokoły podlegają wpisowi do rejestru prowadzonego dla układów ponadzakładowych przez ministra właściwego do spraw pracy, a dla układów zakładowych - przez właściwego okręgowego inspektora pracy.

Zmianę regulaminu pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.

Pracodawca samodzielnie ustala zmianę regulaminu pracy, jeżeli:

  • nie udało się uzgodnić zmiany regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie,
  • u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa.

 

Zasady wprowadzania kontroli trzeźwości pracodawca ustala w formie obwieszczenia jednostronnie i są one ogłaszane pracownikom w sposób przyjęty w danym zakładzie pracy.

 

Obowiązująca od 21 lutego 2023 r. nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza minimalny zakres informacji, jakie powinny się znaleźć w wewnątrzzakładowych dokumentach w zakresie kontroli trzeźwości pracowników.

Treść regulaminu pracy, układu zbiorowego lub obwieszczenia w zakresie kontroli trzeźwości powinna zawierać:

  • informację o wprowadzeniu kontroli trzeźwości,
  • określenie grupy lub grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
  • sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli,
  • określenie czasu i częstotliwości przeprowadzania kontroli.

W ramach przeprowadzanej kontroli trzeźwości pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania (sprawdzenie poprawności działania alkomatu przez porównanie jego wskazań ze wzorcem; wzorcowanie przeprowadza się tylko w laboratorium akredytowanym przez Polskie Centrum Akredytacji) lub kalibracji (czynność serwisowa polegająca przede wszystkim na regulacji urządzenia w celu uzyskania jak najlepszej dokładności pomiarowej; przeprowadzana w serwisie).

Krok 4. Ustal, kto będzie uprawniony do przeprowadzania badań trzeźwości zatrudnionych

Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Dlatego pracodawca powinien wybrać do kontroli osobę, która umie opanować swoje emocje nawet w trudnych sytuacjach, i zobowiązać ją do:

  • przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych w zakresie dotyczącym badań,
  • poszanowania dóbr osobistych badanych oraz
  • zachowania wyników kontroli w poufności i przekazania informacji o wynikach wskazujących na stan po użyciu alkoholu albo na stan nietrzeźwości jedynie upoważnionym pracownikom.

Takie zobowiązanie najlepiej odebrać od pracownika na piśmie dla celów dowodowych.

Krok 5. Poinformuj pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości

Pracownicy powinni zostać zapoznani z nowymi zasadami kontroli trzeźwości:

  • w sposób przyjęty u danego pracodawcy, np. poprzez przekazanie informacji w wewnętrznym intranecie, i
  • nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem kontroli trzeźwości.

Wszyscy nowo zatrudniani pracownicy również muszą zostać zapoznani z wdrożoną w zakładzie pracy procedurą badania trzeźwości. Trzeba tego dokonać jeszcze przed dopuszczeniem nowego pracownika do pracy. Takie zapoznanie może zostać przeprowadzone poprzez przekazanie procedury do przeczytania lub poprzez przesłanie jej pracownikowi w postaci elektronicznej.

Krok 6. Rozpocznij przeprowadzanie badań trzeźwości

Jeżeli pracodawca wdroży we wskazany powyżej sposób kontrolę badania trzeźwości pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy, będzie mógł rozpocząć kontrole pracowników w tym zakresie.

W przypadku gdy kontrola trzeźwości nie wykaże obecności alkoholu w organizmie pracownika - będzie on dopuszczony do pracy, a wynik badania nie będzie nigdzie przechowywany.

Definicje stanu nietrzeźwości i stanu po użyciu alkoholu

 

Stan po użyciu alkoholu - zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

 

Stan nietrzeźwości - zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

 

Jeżeli natomiast kontrola wykaże, że pracownik jest nietrzeźwy lub w stanie po użyciu alkoholu, pracodawca nie dopuszcza go do pracy. Należy mu wówczas przekazać do wiadomości informację dotyczącą podstawy niedopuszczenia do pracy.

Krok 7. Sporządź informację z badania trzeźwości pracownika

Pracodawca sporządza informację o dacie, godzinie i minucie badania trzeźwości pracownika oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości. Powinien ją przechowywać w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania. W przypadku gdy takie informacje mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa, a pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania, okres przechowywania tych dokumentów ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Informację o pozytywnym wyniku badania trzeźwości trzeba będzie przetrzymywać (po wejściu w życie projektowanej zmiany rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej) w nowo utworzonej części E akt osobowych pracownika.

Krok 8. Rozważ skierowanie pracownika na ponowne badanie trzeźwości

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, czyli np. policja. Przeprowadza ona badanie stanu trzeźwości pracownika przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Badanie krwi na obecność alkoholu w organizmie pracownika policja będzie mogła zlecić np., gdy:

  1. nie ma możliwości przeprowadzenia badania alkomatem,
  2. pracownik odmówi poddania się badaniu alkomatem,
  3. pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi,
  4. stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania alkomatem (np. z powodu nietrzeźwości nie będzie w stanie posłużyć się alkomatem albo uniemożliwi mu to choroba),
  5. nie ma możliwości wskazania stężenia alkoholu z powodu przekroczenia zakresu pomiarowego urządzenia wykorzystywanego do pomiaru.

Z badania trzeźwości policja sporządzi protokół, a następnie przekaże pracodawcy i pracownikowi pisemną informację zawierającą dane pracownika, datę, godzinę i minutę badania oraz jego wynik.

W przypadku gdy badanie przeprowadzone przez policję wykaże, że pracownik jest trzeźwy - okres niedopuszczenia pracownika do pracy będzie okresem usprawiedliwionej nieobecności, za który pracownik otrzyma wynagrodzenie.

Jeśli badanie przeprowadzone przez policję potwierdzi, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, decyzja o zakwalifikowaniu okresu niedopuszczenia go do pracy będzie należała do pracodawcy - będzie mógł uznać ją za nieobecność usprawiedliwioną (z wynagrodzeniem lub bez) albo za nieobecność nieusprawiedliwioną (bez wynagrodzenia).

Krok 9. Zamieść w aktach osobowych informację o wynikach badania trzeźwości pracownika otrzymaną od policji

Informację o stanie nietrzeźwości lub stanie po użyciu alkoholu pracownika otrzymaną od policji trzeba będzie przetrzymywać (po wejściu w życie projektowanej zmiany rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej) w nowo utworzonej części E akt osobowych pracownika.

Krok 10. Rozważ wyciągnięcie konsekwencji wobec nietrzeźwego pracownika

Pracodawca będzie mógł (ale nie będzie musiał) nałożyć na nietrzeźwego pracownika karę porządkową (karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną), ale także rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo za wypowiedzeniem. Pracodawca będzie mógł zastosować jedną z tych sankcji albo obydwie.

Marek Skałkowski

prawnik, ekspert z zakresu prawa pracy, redaktor naczelny MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, były pracownik Państwowej Inspekcji Pracy

Polecamy: INFORLEX Kodeks pracy 2023

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

W kolejnym artykule w ramach akcji „Zmiany w Kodeksie pracy” piszemy o obwieszczeniu o kontroli trzeźwości pracowników

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFORLEX

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja
QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł: nowe przepisy już w mocy. Poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł. Aż 9. krotnie poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kto zyska a kto straci i dlaczego tak się stało? Ustawodawca reaguje na bieżącą sytuację na rynku pracy. Tym samym znowelizowano najistotniejszą ustawą w obszarze ubezpieczeń społecznych jaką jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej jako: ustawa). Zatem za co można nałożyć taką grzywnę?

Sprawdź, którym liderem jesteś: kontroler, terapeuta, mesjasz, eko-lider [Zarządzanie]

Dr Simon Western wyróżnia 4 typy liderów w firmach: terapeuta, mesjasz, kontroler i eko-lider. Który typ przywództwa został uszyty na miarę naszych czasów? Sprawdź, którym typem lidera jesteś.

Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co się zmieni?

94% kandydatów do pracy przez brak widełek płacowych w ogłoszeniu rezygnuje z aplikowania, nawet jeśli oferta jest atrakcyjna dla rozwoju ich ścieżki kariery. Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co to oznacza? Czy podanie widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę będzie obowiązkowe?

Lipiec 2025: jakie zmiany i ważne daty w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych?

Lipiec 2025 r. przyniósł ważne zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Zmiany mają wpływ na sytuację pracowników, pracodawców, osób z niepełnosprawnościami, przedsiębiorców, osób bezrobotnych, stażystów i dla wielu innych grup. Wchodzi w życie sporo nowych przepisów - jedne są bardziej niszowe - bo dotyczące np. zatrudnienia w służbach, a drugie mniej, odnoszące się do wielu osób. Przypominamy też jakie są ważne terminy kadrowo-płacowe, które powinny być dochowane w lipcu 2025 r.

Czy certyfikacja ISO nadal ma sens?

Zarządzanie jakością, zarządzanie środowiskowe, systemy zapewniania bezpieczeństwa i higieny pracy czy czystości mikrobiologicznej – nowoczesne organizacje, szczególnie te, działające globalnie, porządkują wewnętrzne procesy własnymi procedurami. Czy w tej sytuacji certyfikacja ISO nadal ma sens? – Bez wątpienia. I to nie tylko po to, żeby zwiększyć konkurencyjność i wiarygodność w oczach kontrahentów – przekonuje Katarzyna Petrusiewicz, ekspert CWS Workwear.

Najbardziej szanowane zawody 2025. B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę

Jakie zawody są obecnie najbardziej szanowane przez społeczeństwo? Na końcu listy znajdują się posłowie, europosłowie, samorządowcy, influencerzy i youtuberzy. Zmienia się idealna wizja pracy - B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę.

Pracodawca powinien redukować przebodźcowanie pracowników [SPOSOBY]

Współcześnie pracujemy za dużo, za głośno i za szybko. Wpływa to na przebodźcowanie, co z kolei powoduje niezdolność do koncentracji, złe samopoczucie, a nawet problemy psychiczne. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” przedstawia problem i podaje pracodawcom sposoby na redukowanie przebodźcowania pracowników.

Uwaga! Komunikat ZUS: Od 1 lipca 2025 nowy kod ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych na stażu. Sprawdź, jak rozliczać 09 21 i 09 20

ZUS przypomina: od 1 lipca 2025 r. obowiązuje nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych pobierających stypendium z urzędu pracy. Zmiana wynika z nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.