Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Procedura kontroli trzeźwości pracowników na nowych zasadach - w 10 krokach

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kontrola trzeźwości pracowników 2023
Procedura kontroli trzeźwości pracowników na nowych zasadach - w 10 krokach
shutterstock

Kontrola trzeźwości pracowników. Od 21 lutego 2023 r. obowiązują przepisy, które wprowadziły do Kodeksu pracy nowe zasady kontroli trzeźwości pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy (np. na umowę zlecenia czy samozatrudnionych). Przedstawiamy je poniżej, w 10 krokach.

rozwiń >

Kontrola trzeźwości pracowników w 10 krokach:

Krok 1. Zdecyduj, czy chcesz przeprowadzać kontrolę trzeźwości pracowników i innych osób zatrudnionych

Pracodawca, który chce kontrolować trzeźwość swoich pracowników lub osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy, powinien wprowadzić odpowiednie postanowienia w tym zakresie do przepisów wewnątrzzakładowych. Należy je ustalić w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Pracodawca, który nie wprowadzi takich regulacji, będzie mógł przeprowadzać kontrolę trzeźwości zatrudnionych na ogólnych zasadach, czyli np. za pośrednictwem policji.

Krok 2. Sprawdź, czy wprowadzenie wewnątrzzakładowych regulacji dotyczących kontroli trzeźwości jest dopuszczalne w Twoim zakładzie pracy

Zakładowe badania trzeźwości mogą być przeprowadzane tylko wtedy, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia. Zatem uprawnieni do wprowadzenia przepisów o kontroli trzeźwości pracowników z tych powodów będą np. pracodawcy sektora budowlanego, produkcyjnego, transportowego. Jednak nie każdy pracownik w firmie będzie mógł być poddany takiej kontroli (np. pracownik sprzątający biura, który nie ma w swoich obowiązkach mycia okien czy innej pracy na wysokościach, nie powinien być prewencyjnie kontrolowany).

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

Krok 3. Wprowadź ustalenia dotyczące kontroli trzeźwości do przepisów wewnątrzzakładowych

Jeżeli pracodawca ustali, że może przeprowadzać wobec zatrudnionych u siebie osób kontrolę badania trzeźwości i zdecyduje się ją wprowadzić, powinien uregulować zasady takich kontroli w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu o kontroli trzeźwości pracowników.

Zasady wprowadzania przepisów o kontroli trzeźwości do regulacji wewnątrzzakładowych

Układ zbiorowy pracy

Regulamin pracy

Obwieszczenie

Zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych.

Z inicjatywą zmiany zakładowego układu zbiorowego może wystąpić tylko pracodawca lub zakładowa organizacja związkowa. Bez zgody zakładowej organizacji związkowej nie można wprowadzić do układu żadnych zmian.

Warunkiem koniecznym obowiązywania zmian wprowadzonych do układu zbiorowego pracy w drodze protokołów dodatkowych jest ich zarejestrowanie. Protokoły podlegają wpisowi do rejestru prowadzonego dla układów ponadzakładowych przez ministra właściwego do spraw pracy, a dla układów zakładowych - przez właściwego okręgowego inspektora pracy.

Zmianę regulaminu pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.

Pracodawca samodzielnie ustala zmianę regulaminu pracy, jeżeli:

  • nie udało się uzgodnić zmiany regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie,
  • u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa.

 

Zasady wprowadzania kontroli trzeźwości pracodawca ustala w formie obwieszczenia jednostronnie i są one ogłaszane pracownikom w sposób przyjęty w danym zakładzie pracy.

 

Obowiązująca od 21 lutego 2023 r. nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza minimalny zakres informacji, jakie powinny się znaleźć w wewnątrzzakładowych dokumentach w zakresie kontroli trzeźwości pracowników.

Treść regulaminu pracy, układu zbiorowego lub obwieszczenia w zakresie kontroli trzeźwości powinna zawierać:

  • informację o wprowadzeniu kontroli trzeźwości,
  • określenie grupy lub grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
  • sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli,
  • określenie czasu i częstotliwości przeprowadzania kontroli.

W ramach przeprowadzanej kontroli trzeźwości pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania (sprawdzenie poprawności działania alkomatu przez porównanie jego wskazań ze wzorcem; wzorcowanie przeprowadza się tylko w laboratorium akredytowanym przez Polskie Centrum Akredytacji) lub kalibracji (czynność serwisowa polegająca przede wszystkim na regulacji urządzenia w celu uzyskania jak najlepszej dokładności pomiarowej; przeprowadzana w serwisie).

Krok 4. Ustal, kto będzie uprawniony do przeprowadzania badań trzeźwości zatrudnionych

Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Dlatego pracodawca powinien wybrać do kontroli osobę, która umie opanować swoje emocje nawet w trudnych sytuacjach, i zobowiązać ją do:

  • przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych w zakresie dotyczącym badań,
  • poszanowania dóbr osobistych badanych oraz
  • zachowania wyników kontroli w poufności i przekazania informacji o wynikach wskazujących na stan po użyciu alkoholu albo na stan nietrzeźwości jedynie upoważnionym pracownikom.

Takie zobowiązanie najlepiej odebrać od pracownika na piśmie dla celów dowodowych.

Krok 5. Poinformuj pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości

Pracownicy powinni zostać zapoznani z nowymi zasadami kontroli trzeźwości:

  • w sposób przyjęty u danego pracodawcy, np. poprzez przekazanie informacji w wewnętrznym intranecie, i
  • nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem kontroli trzeźwości.

Wszyscy nowo zatrudniani pracownicy również muszą zostać zapoznani z wdrożoną w zakładzie pracy procedurą badania trzeźwości. Trzeba tego dokonać jeszcze przed dopuszczeniem nowego pracownika do pracy. Takie zapoznanie może zostać przeprowadzone poprzez przekazanie procedury do przeczytania lub poprzez przesłanie jej pracownikowi w postaci elektronicznej.

Krok 6. Rozpocznij przeprowadzanie badań trzeźwości

Jeżeli pracodawca wdroży we wskazany powyżej sposób kontrolę badania trzeźwości pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy, będzie mógł rozpocząć kontrole pracowników w tym zakresie.

W przypadku gdy kontrola trzeźwości nie wykaże obecności alkoholu w organizmie pracownika - będzie on dopuszczony do pracy, a wynik badania nie będzie nigdzie przechowywany.

Definicje stanu nietrzeźwości i stanu po użyciu alkoholu

 

Stan po użyciu alkoholu - zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

 

Stan nietrzeźwości - zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

 

Jeżeli natomiast kontrola wykaże, że pracownik jest nietrzeźwy lub w stanie po użyciu alkoholu, pracodawca nie dopuszcza go do pracy. Należy mu wówczas przekazać do wiadomości informację dotyczącą podstawy niedopuszczenia do pracy.

Krok 7. Sporządź informację z badania trzeźwości pracownika

Pracodawca sporządza informację o dacie, godzinie i minucie badania trzeźwości pracownika oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości. Powinien ją przechowywać w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania. W przypadku gdy takie informacje mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa, a pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania, okres przechowywania tych dokumentów ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Informację o pozytywnym wyniku badania trzeźwości trzeba będzie przetrzymywać (po wejściu w życie projektowanej zmiany rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej) w nowo utworzonej części E akt osobowych pracownika.

Krok 8. Rozważ skierowanie pracownika na ponowne badanie trzeźwości

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, czyli np. policja. Przeprowadza ona badanie stanu trzeźwości pracownika przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Badanie krwi na obecność alkoholu w organizmie pracownika policja będzie mogła zlecić np., gdy:

  1. nie ma możliwości przeprowadzenia badania alkomatem,
  2. pracownik odmówi poddania się badaniu alkomatem,
  3. pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi,
  4. stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania alkomatem (np. z powodu nietrzeźwości nie będzie w stanie posłużyć się alkomatem albo uniemożliwi mu to choroba),
  5. nie ma możliwości wskazania stężenia alkoholu z powodu przekroczenia zakresu pomiarowego urządzenia wykorzystywanego do pomiaru.

Z badania trzeźwości policja sporządzi protokół, a następnie przekaże pracodawcy i pracownikowi pisemną informację zawierającą dane pracownika, datę, godzinę i minutę badania oraz jego wynik.

W przypadku gdy badanie przeprowadzone przez policję wykaże, że pracownik jest trzeźwy - okres niedopuszczenia pracownika do pracy będzie okresem usprawiedliwionej nieobecności, za który pracownik otrzyma wynagrodzenie.

Jeśli badanie przeprowadzone przez policję potwierdzi, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, decyzja o zakwalifikowaniu okresu niedopuszczenia go do pracy będzie należała do pracodawcy - będzie mógł uznać ją za nieobecność usprawiedliwioną (z wynagrodzeniem lub bez) albo za nieobecność nieusprawiedliwioną (bez wynagrodzenia).

Krok 9. Zamieść w aktach osobowych informację o wynikach badania trzeźwości pracownika otrzymaną od policji

Informację o stanie nietrzeźwości lub stanie po użyciu alkoholu pracownika otrzymaną od policji trzeba będzie przetrzymywać (po wejściu w życie projektowanej zmiany rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej) w nowo utworzonej części E akt osobowych pracownika.

Krok 10. Rozważ wyciągnięcie konsekwencji wobec nietrzeźwego pracownika

Pracodawca będzie mógł (ale nie będzie musiał) nałożyć na nietrzeźwego pracownika karę porządkową (karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną), ale także rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo za wypowiedzeniem. Pracodawca będzie mógł zastosować jedną z tych sankcji albo obydwie.

Marek Skałkowski

prawnik, ekspert z zakresu prawa pracy, redaktor naczelny MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, były pracownik Państwowej Inspekcji Pracy

Polecamy: INFORLEX Kodeks pracy 2023

INFORLEX Kodeks pracy 2023

Wszystko o zmianach w prawie pracy 2023

INFOR

W kolejnym artykule w ramach akcji „Zmiany w Kodeksie pracy” piszemy o obwieszczeniu o kontroli trzeźwości pracowników

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFORLEX

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja
QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może pracować w wakacje? [Przepisy prawne]

Prawo przewiduje do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może legalnie pracować w wakacje? Praca przy zbieraniu truskawek, innych owoców czy pomaganie w gastronomii to popularne sposoby na zarobek młodych Polek i Polaków. Czy zawsze przepisy prawne na to pozwalają?

Ważne zmiany na rynku pracy od 1 czerwca 2025 r. dla bezrobotnych i pracodawców. Nowości w zasiłku, stypendium stażowym, bonie na zasiedlenie

Zmiany na polskim rynku pracy, obowiązujące od 1 czerwca 2025 r., dotyczące działalności urzędów pracy wprowadza ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Jest to zupełnie nowy akt prawny, który zamienia obowiązującą dotychczas (przez ponad 20 lat) ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Co się zmienia? Jest wiele nowości, które zadowolą osoby korzystające z usług urzędów pracy. Przedstawiamy najważniejsze z nich.

Jawność wynagrodzeń w Polsce staje się faktem: opublikowana ustawa nakładana na pracodawców nowe obowiązki: jakie i od kiedy

23 czerwca opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę, która wprowadza m.in. obowiązek podawania osobie ubiegającej się o zatrudnienie, w czasie rekrutacji i z wyprzedzeniem, informacji o proponowanym wynagrodzeniu. 62,3% firm uważa potencjalne napięcia i konflikty w zespole za najważniejsze wyzwanie związane z ujawnianiem wysokości płac.

Pracownicy najczęściej zmieniają miejsce zatrudnienia z powodu niesatysfakcjonującego wynagrodzenia. Jakie oferty pracy przyciągają uwagę, a jakie poszukujący nowego miejsca pomijają

Pomimo wciąż niejednoznacznej sytuacji na rynku pracy, wielu profesjonalistów deklaruje otwartość na atrakcyjne propozycje zawodowe. Zarówno po stronie firm, jak i kandydatów dominuje jednak ostrożność. 36 proc. kandydatów zazwyczaj rezygnuje z aplikowania na ofertę pracy, jeśli brakuje w niej ważnych informacji.

Przeciętne wynagrodzenie [MAJ 2025]

GUS podał przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w maju 2025 roku. To kwota brutto. Ile wynosi przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w maju tego roku? Czy wzrosło w porównaniu z poprzednim rokiem? Komentarz ekonomisty.

Digitalizacja umów. Czyli inteligentna rewolucja w systemie teleinformatycznym

Projekt nowelizacji ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów to nie tylko krok w stronę cyfryzacji, ale wręcz skok technologiczny w obszarze relacji zatrudnienia. Na pierwszy plan wysuwa się otwarcie systemu dla wszystkich zainteresowanych podmiotów – bez względu na ich rozmiar czy status. Dlatego warto zapoznać się z planowanymi zmianami.

Niższy dodatek za pracę w nocy od 1 lipca 2025 r. Ile wyniesie i kogo dotyczy?

Od 1 lipca 2025 r. osoby pracujące w nocy otrzymają niższy dodatek za każdą godzinę pracy w tych godzinach. Z czego wynika ta zmiana? Ile wyniesie stawka? Kto może liczyć na dodatek i jak go obliczyć?

Wszystkie weekendy z wolnym piątkiem: ta grupa gotowa przejść na czterodniowy tydzień pracy natychmiast

90 proc. profesjonalistów chce pracować w modelu czterodniowego tygodnia pracy, o ile nie wpłynie to na ich zarobki. Jako największe korzyści skróconego tygodnia pracy specjaliści wskazują więcej czasu wolnego oraz poprawę ogólnej satysfakcji z życia Jako największe zagrożenia – obniżenie wynagrodzenia oraz pracę w nadgodzinach.

Najmłodsi pracownicy niechętnie idą na zwolnienie lekarskie, dlaczego

Pracownicy z pokolenia Z czyli do 29. roku życia) rzadziej korzystają ze zwolnień lekarskich niż ich starsi współpracownicy. Dane z audytów absencji chorobowej przeprowadzonych w przedsiębiorstwach na terenie całej Polski w okresie ostatnich kilkunastu miesięcy pokazują jasno, że najmłodsza grupa pracowników charakteryzuje się najniższym poziomem nieobecności z powodów zdrowotnych.

Zetki chcą pracować z sensem, w dobrej atmosferze i za dużą kasę

Dla pokolenia Z zaangażowanie w pracę naprawdę ma znaczenie. Z kolei 40 procent młodych mówi, że bardzo się stara w codziennych obowiązkach, a kolejne 42 procent twierdzi, że nie zawsze wszystko wychodzi im idealnie. 57 proc. młodych wskazuje pieniądze jako kluczowy czynnik wyboru pracodawcy i motywacji. Ale to nie wystarczy.