Prowadzenie pozarolniczej działalności bez składki zdrowotnej od stycznia 2016

Zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby współpracujące przy jej prowadzeniu, które równocześnie pobierają zasiłek macierzyński.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż z dniem 1 stycznia 2016 r. weszły w życie zmiany do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych[1], przewidujące zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące, które pobierają zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1000 zł.

Zwolnienie to przysługuje bez względu na to z jakiego tytułu prawo do zasiłku zostało nabyte. Oznacza to, iż dotyczy ono zarówno osób, którym prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy, jak i osób, które powyższe prawo nabyły z innego tytułu, np. zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jeśli prowadzą lub rozpoczynają prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, z tytułu której są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

Polecamy produkt: Jak przygotować się do zmian przepisów prawa pracy i ZUS w 2016 r. (PDF)

W przypadku, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub współpracująca przy jej prowadzeniu, nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego w trakcie miesiąca (bez względu z jakiego tytułu), zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego i  wygasa z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jedynie w przypadku nabycia prawa do zasiłku od pierwszego dnia miesiąca, zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca. Wynika to z tego, że zgodnie z art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, co oznacza, iż za część miesiąca poprzedzającą nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego, składka ta powinna być opłacona w pełnej wysokości.

Natomiast w sytuacji, gdy pozarolnicza działalność lub współpraca jest podejmowana w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo zostało nabyte z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000 zł), zwolnienie to przysługuje już od dnia, w którym nastąpiło objęcie obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności lub współpracy.

Osoby objęte już obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, które nabędą prawo do przedmiotowego zwolnienia w związku z nabyciem prawa do zasiłku macierzyńskiego, powinny zostać wyrejestrowane z ubezpieczeń z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia i ponownie zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia, od którego nabędą prawo do tego zwolnienia z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia:

• 05 80 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego,
• 05 81 - osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego.

Osoby obejmowane obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w związku z podjęciem prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego nabytego z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000 zł), powinny być zgłaszane do tego ubezpieczenia odpowiednio z jednym z wyżej wskazanych kodów tytułu ubezpieczenia od dnia powstania obowiązku tego ubezpieczenia.[2]

W przekazywanych dokumentach rozliczeniowych za miesiąc, za który przedmiotowe zwolnienie przysługuje, należy wykazać obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast w polu dotyczącym kwoty składki wpisać "0".