Specustawa Ukraina - zatrudnienie Ukraińca 2022

Zatrudnienie Ukraińca 2022

Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy a dokładniej projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ułatwia legalizację pobytu Ukraińców w Polsce, co umożliwia uchodźcom szybsze podjęcie pracy w Polsce. Tak więc zatrudnienie Ukraińca w 2022 r. będzie odbywało się na uproszczonych zasadach w związku z sytuacją wojenną w Ukrainie. Polska wypracowuje nowe przepisy dotyczące legalizacji pobytu i pracy Ukraińców w naszym kraju. Jak projekt specustawy legalizuje pobyt Ukraińców w Polsce? Na jakich zasadach Ukraińcy mogą pracować?

Autopromocja

Zatrudnianie Ukraińców - nowe zasady do 24 lutego 2022

Z tego powodu, że Ukraina nie jest członkiem UE ani EOG, stosuje się do jej obywateli przepisy o zatrudnianiu obcokrajowców czyli osób z państw trzecich. Muszą więc posiadać legalny pobyt i zezwolenie na pracę w Polsce. Co istotne, nawet w przypadku zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych np. zlecenia wymagane jest uzyskanie zezwolenia na pracę. Na zasadach ogólnych (obowiązujących przed 24 lutego 2022 r.) Ukrainiec, aby mógł podjąć legalną pracę w Polsce, musi:

1. Posiadać legalny pobyt (wiza krajowa – wydawana w polskim konsulacie w Ukrainie na maksymalnie rok, wiza schengen, zezwolenie na pobyt – czasowy lub stały – uprawnia do karty pobytu, ruch bezwizowy na podstawie paszportu biometrycznego czyli 90 dni w Polsce w ciągu 180 dni)
2. Zezwolenie na pracę (zezwolenie na pracę, oświadczenie, zezwolenie na pracę sezonową, zezwolenie jednolite czyli zezwolenie na pobyt i pracę)

UWAGA!

Wiza turystyczna nie uprawnia do legalnej pracy na terytorium Polski.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Formą legalizującą pobyt jest również status uchodźcy. Należy jednak wiedzieć, że nadanie takiego statusu może potrwać około roku. W obecnej sytuacji nie należy czekać na ten moment z zatrudnianiem Ukraińców. Zasadą jest również, że osoba ze statusem uchodźcy nie musi ubiegać się o zezwolenie na pracę.

Pobyt Ukraińca w Polsce – specustawa 2022

Na gruncie nowych przepisów specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, nad którą trwają prace, wjazd Ukraińców do Polski od dnia 24 lutego 2022 r. uprawnia do legalnego pobytu w okresie 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r. (wystarczy pieczątka Straży Granicznej). Jeśli jednak obywatel Ukrainy wyjedzie z Polski na okres dłuższy niż 1 miesiąc, uprawnienie to mu przepada.

Natomiast jeśli wjazd Ukraińca do Polski nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy w Polsce na jego wniosek złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu do RP. Gdy osoba z Ukrainy nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, wniosek składa za nią przedstawiciel ustawowy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.

Autopromocja

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników

Sprawdź

Przepisu art. 2 ust. 1 specustawy, który mówi o 18 miesiącach legalnego pobytu obywateli Ukrainy w Polsce, nie stosuje się w przypadkach Ukraińców posiadających: 

• zezwolenie na pobyt stały, 
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, 
• zezwolenie na pobyt czasowy,
• status uchodźcy, 
• ochronę uzupełniającą, 
• zgodę na pobyt tolerowany; 

18 miesięcy legalnego pobytu od 24 lutego 2022 r. nie stosuje się również do obywateli Ukrainy, którzy:

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź

• złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone, 
• zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 i 1918 oraz z 2022 r. poz. …) lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą.

Ważne!

Rada Ministrów ma określić w drodze rozporządzenia datę, która będzie stanowiła koniec okresu liczonego od 24 lutego 2022 r., w którym wjazd do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy obywatela Ukrainy deklarującego zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej skutkuje uznaniem jego pobytu za legalny. Data ta będzie wyznaczona w oparciu o liczbę cudzoziemców napływających do Polski, sytuację ludności cywilnej i perspektywy zakończenia działań wojennych w Ukrainie, a także względy obronności, bezpieczeństwa państwa oraz względy ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Wniosek o pobyt czasowy Ukraińca w Polsce

Obywatel Ukrainy, który przebywa w Polsce legalnie przez 18 miesięcy na podstawie wjazdu po 24 lutego 2022 r., może wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pobyt czasowy (art. 35 ust. 1 specustawy). Takie zezwolenie udzielane jest jednorazowo na 3 lata, licząc od daty wydania decyzji.

Odmowa wydania takiego zezwolenia jest dozwolona w następujących przypadkach:

1. wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa, lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2. obowiązuje wpis danych obywatela Ukrainy do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany; 
3. obywatel Ukrainy złożył wniosek o udzielenie tego zezwolenia z uchybieniem terminu maksymalnego, o którym mowa w ust. 7.

Zgodnie ze wspomnianym ust. 7 wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy obywatel Ukrainy składa nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu, a nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r. Wniosek złożony przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu wojewoda pozostawia bez rozpoznania.

Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy - gdzie?

Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy Ukrainiec składa do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w dniu złożenia wniosku. Zmiana miejsca pobytu obywatela Ukrainy nie wpływa na właściwość miejscową wojewody. Decyzja wojewody jest ostateczna.

Praca Ukraińca bez zezwolenia na pracę

Zgodnie z art. 36 specustawy Ukrainiec, który zgodnie z powyższą procedurą otrzymał zezwolenie na pobyt czasowy, jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę. Ukraińców przybyłych do Polski po 24 lutego 2022 r. z uzyskanym zezwoleniem na pobyt czasowy zwalnia się z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę.

Praca przy zbiorach Ukraińca w 2022 r.

Zgodnie z art. 37 specustawy w przypadku Ukraińca przebywającego w Polsce legalnie na podstawie art. 2 ust. 1 łączny czas świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich na podstawie umów o pomocy przy zbiorach, o którym mowa w art. 91c ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2021 r. poz. 266, 1535 i 1621), ulega przedłużeniu z mocy prawa na okres tego pobytu.

Zatrudnienie Ukraińca od 24 lutego 2022 r.

Specustawa w swoim art. 19 reguluje pracę Ukraińców w Polsce. Obywatel Ukrainy ma prawo do wykonywania pracy w Polsce w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami czyli jeśli: 

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

1. jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub 
2. jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie w Polsce

– jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Powiadomienie to następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl.

Pracodawca powierzający wykonywanie pracy Ukraińcowi przekazuje następujące dane: 

1) informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy: 

• nazwę albo imię (imiona) i nazwisko, 
• adres siedziby albo miejsca zamieszkania, 
• numer telefonu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym, 
• numer identyfikacyjny NIP i REGON – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, albo numer PESEL – w przypadku osoby fizycznej, 
• numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia – w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy, który prowadzi agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej,
• symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z pracą obywateli Ukrainy; 

2) dane osobowe obywatela Ukrainy: 

• imię (imiona) i nazwisko, 
• datę urodzenia, 
• płeć, 
• obywatelstwo, 
• rodzaj, numer i serię dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo, w którym wydano ten dokument, 
• numer PESEL – o ile został nadany; 
• rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy; 
• stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.

Dane te są przez ministra właściwego do spraw pracy przesyłane:

1. Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, 
2. Państwowej Inspekcji Pracy, 
3. Straży Granicznej, 
4. Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych 

– tylko w takim zakresie jaki jest niezbędny do realizacji ich zadań ustawowych.

Rejestracja Ukraińca w urzędzie pracy

Ukraińcy mogą również zarejestrować się w polskim urzędzie pracy jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy (art. 2 ust. 1 pkt 2 albo pkt 22 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Nie muszą oni spełniać warunku z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Ochotnicze Hufce Pracy – Ukraińcy od 15 do 25 roku życia

W świetle art. 21 specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy Ochotnicze Hufce Pracy mogą realizować zadania wynikające z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy także na rzecz obywateli Ukrainy uprawnionych do wykonywania pracy w Polsce, którzy ukończyli 15 lat i nie ukończyli 25 lat.

Jak zatrudnić Ukraińca?

Przede wszystkim, potencjalny pracodawca przed zatrudnieniem Ukraińca musi sprawdzić legalność jego pobytu w Polsce. Należy poprosić w tym celu cudzoziemca o dokumenty legalizujące jego pobyt w Polsce. Następnie musi zalegalizować jego pracę w zależności od wybranego sposobu (pracodawca występuje do PUP o rejestrację oświadczenia bądź z wnioskiem do Urzędu Wojewódzkiego o wydanie zezwolenia na pracę). Jeśli do niezbędne, musi dopełnić dodatkowych formalności, np. obowiązek informacyjny o podjęciu bądź niepodjęciu pracy przez cudzoziemca. Przy podpisywaniu umowy z Ukraińcem postępuje się tak jak w przypadku pracownika z Polski. Ważne jednak jest, aby pracownik z Ukrainy rozumiał treść umowy. Jeśli mówi po polsku, warto dla celów dowodowych zamieścić wzmiankę o tym, że dana osoba posiada taką umiejętność i powinna się pod tym podpisać. Drugą możliwością jest sporządzenie umów w dwóch językach.

Jak najprościej zatrudnić Ukraińca?

Najprostszym sposobem na zatrudnienie Ukraińca jest oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, które rejestruje się w powiatowym urzędzie pracy. To procedura przewidziana tylko dla obywateli 6 państw trzecich: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i interesującej nas najbardziej Ukrainy. Dotychczas procedura oświadczeniowa pozwalała na zatrudnienie Ukraińców na okres 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych. Ostatnie zmiany w ustawie o cudzoziemcach wydłużyły ten okres i od 29 stycznia 2022 r. praca na podstawie oświadczenia może trwać aż 24 miesiące, a po upływie tego okresu można wnioskować o kolejne 24 miesiące. W oświadczeniu wskazuje się następujące dane:

• stawkę wynagrodzenia
• formę zatrudnienia – jaka umowa?
• miejsce wykonywania pracy
• wymiar czasu pracy
• okres pracy

Przy tej procedurze już po rejestracji oświadczenia w PUP pracodawca ma obowiązek poinformowania PUP o podjęciu pracy przez obcokrajowca w dniu rozpoczęcia pracy albo do 7 dni poinformować o niepodjęciu pracy przez tę osobę.

Oświadczenie powinno zostać rozpatrzone w ciągu 7 dni roboczych od dnia złożenia oświadczenia. Jeśli jednak sprawa będzie wymagać przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, PUP ma na to 30 dni od dnia złożenia oświadczenia, a w sprawach szczególnie skomplikowanych nawet 2 miesiące.

Więcej informacji o oświadczeniu: Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi [PORADNIK]

Wzór oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi: Pobierz >>>