Centralny rejestr umów od 1 stycznia 2026 a nie jak zapowiadano od 1 stycznia 2024

• Zmiany w ustawach - zmieniający termin wejścia w życie CRU
• Gdzie jest uregulowany Centralny Rejestr Umów?
• Kto prowadzi Centralny Rejestr Umów?
• Co to jest Centralny Rejestr Umów?
• Jednostki sektora finansów publicznych
• Co obejmuje Centralny Rejestr Umów?
• Kiedy umieszcza się informacje w Centralnym Rejestrze Umów?
• Kara za nie przestrzeganie przepisów dot. CRU
• Ochrona informacji niejawnych i danych osobowych a dostęp do informacji publicznej
•  Ograniczenia prawa do informacji publicznej

Zmiany w ustawach - zmieniający termin wejścia w życie CRU

Ustawa z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. 2023 poz. 1723), wskazuje w art. 36, że w ustawie z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054 oraz z 2022 r. poz. 1265) w art. 15 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) art. 6 i art. 14a, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.”. Co to oznacza? Chodzi o zmianę daty wejścia w życie przepisów dotyczących Centralnego Rejestru Umów (CRU). Nowe regulacje będą obowiązywały dopiero od 1 stycznia 2026 r., a nie 1 stycznia 2024 r. tak, jak pierwotnie zapowiadano. Co ciekawe, pierwotnie Centralny Rejestr Umów miał być wprowadzony już 1 lipca 2022 r.

Autopromocja

Gdzie jest uregulowany Centralny Rejestr Umów?

Centralny Rejestr Umów jest uregulowany przez ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1270).

Kto prowadzi Centralny Rejestr Umów?

Minister Finansów prowadzi rejestr umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. Generalnie dane w rejestrze umów są powszechnie dostępne.

Co to jest Centralny Rejestr Umów?

Rejestr umów jest systemem teleinformatycznym w rozumieniu przepisów o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. W Centralnym Rejestrze umów zamieszczone są informacje dot. umów, które mogą podlegać udostępnieniu na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 902). 5. W rejestrze umów zamieszcza się informacje o umowach zawartych w formie:

• pisemnej
• dokumentowej
• elektronicznej
• innej formie szczególnej

których wartość przedmiotu przekracza 500 zł.

Generalnie, umowy pracowników zatrudnionych w wyżej wymienionych podmiotach będą ulegały upublicznieniu. Prace są jednak w toku i wiele może się zmienić.

Co obejmuje Centralny Rejestr Umów?

Rejestr umów obejmuje:
1) numer umowy - o ile taki nadano;
2) datę i miejsce zawarcia umowy;
3) okres obowiązywania umowy;
4) oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
5) określenie przedmiotu umowy;
6) wartość przedmiotu umowy;
7) informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.

Autopromocja

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników

Sprawdź

W rejestrze umów zamieszcza się informacje o:

• uzupełnieniu lub zmianie umowy;
• rozwiązaniu za zgodą stron umowy;
• informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu.

Kiedy umieszcza się informacje w Centralnym Rejestrze Umów?

Informacje w rejestrze umów zamieszcza się bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy lub zaistnienia okoliczności o wyłączeniu.

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź

Kara za nie przestrzeganie przepisów dot. CRU

Kto nie wykonuje lub nie dopuszcza do wykonania obowiązku prowadzenia, aktualizacji, udostępnienia lub wprowadzania danych do rejestru umów albo podaje w nim nieprawdziwe dane, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Ochrona informacji niejawnych i danych osobowych a dostęp do informacji publicznej

Prawo do informacji publicznej, które przysługuje obywatelom, powinno być realizowane z poszanowaniem prawa do ochrony prywatności oraz danych osobowych  pracowników jednostki sektora finansów publicznych. W konsekwencji wielu zastanawia się czy takie rozwiązanie jest zgodne z prawem, w szczególności z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Ponadto wątpliwie jest czy taka jawność indywidualnych warunków zatrudnienia, nie narusza podstawowych praw pracowniczych, w tym prawa do prywatności i poszanowania godności pracowników. 

Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich, podniósł, że:

1. Konstytucyjnie chronionych wartości człowieka, w tym pracownika - tj. prawa do prywatności wskazanego w art. 47 Konstytucji RP, zgodnie z którym: Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Umieszczanie umowy w rejestrze, w tym umowy o pracę wraz ze wskazaniem jej obligatoryjnych elementów czyli np. wynagrodzenia za pracę - niewątpliwie mogłoby naruszać podstawowe prawa pracownicze.

2. Z drugiej strony istnieje również konstytucyjnie zagwarantowane prawo dostępu do informacji publicznej. Zgodnie z art. 67 Konstytucji RP: Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

 Ograniczenia prawa do informacji publicznej

Pomimo wejścia w życie przepisów o Centralnym Rejestrze Umów w 2026 r. trzeba mieć na uwadze bardzo ważną instytucję chroniącą m.in. pracowników sektora jednostek publicznych, o co postulował RPO. Istnieją przepisy, które wskazują, że prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Można by więc zadać pytanie to w takim razie jaki sens ma CRU? Jednak ma, bo od powyższego istniej wyjątek, ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Powyższe dane wprowadzają do rejestru umów kierownicy jednostek sektora finansów publicznych.