REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ustalić istnienie stosunku pracy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Jak ustalić stosunek pracy?
Jak ustalić stosunek pracy?
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Stosunek pracy - jak ustalić? Czym jest podporządkowanie pracownicze? Czy wola stron i nazwa umowy są istotne. Poniżej sprawa Katarzyny Z., która jest kasjerem mającym zawartą umowę zlecenia.
rozwiń >

Praca kasjera – jaka umowa?

REKLAMA

Pani Katarzyn Z. zastanawia się czy ma szanse wygrać w sądzie pracy sprawę przeciwko swojemu zleceniodawcy, z którym ma zawartą umowę zlecenia. Pani Katarzyna Z. zastanawia się czy wnieść powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. Pani Katarzyn Z. wykonuje pracę kasjera/sprzedawcy (sporadycznie zajmuje się wykładaniem towaru na półki i czynnościami porządkowymi) w jednym z sieciowych sklepów spożywczych w Gdańsku, na podstawie umowy zlecenie zawartej na okres 4 lat. Pani Katarzyn Z. pracę wykonuje swoją pracę w systemie dwuzmianowym odpowiednio w godzinach od 7:00 do 14:15 i od 13:45 do 22:00. Ma w tym 30-minutową przerwę w pracy. Taki system pracy narzucił zleceniodawca. Zgodnie z umową, pracę ma wykonywać osobiście, nie jest możliwe aby ktokolwiek ją zastępował. Katarzyna Z. ma zapewniony strój do pracy przez zleceniodawcę.

REKLAMA

Co więcej, Pani Katarzyna swoje czynności wykonuje pod kierownictwem osób zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach, którzy ją kontrolują. Przełożeni nadzorują jej pracę i wydają jej wiążące polecenia, np. co do sposobu obsługi klienta czy sposobu ułożenia towaru na półkach.

Ostatnio Pani Katarzyna Z. dowiedziała się, że koleżanki z pracy, również wykonujące czynności kasjera/ sprzedawcy mają zawartą umowę o pracę. Katarzyn Z. rozważa więc wniesienie sprawy do sądu albo zgłoszenia sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy? Chciałaby bowiem mieć stabilność zatrudnienia, wszelkie uprawnienia pracownicze i otrzymywać wynagrodzenie za nadgodziny.

Czy Katarzyna Z. ma szanse wygrać w sądzie? Tak, ma szanse. Poniżej szczegółowe objaśnienie.

Czym jest stosunek pracy?

Przez nawiązanie stosunku pracy, zgodnie z art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, dalej: k.p), pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W przypadku Pani Katarzyny Z. wszystkie te przesłanki zostały spełnione.

Czy nazwa umowy ma znaczenie?

REKLAMA

Nazwa umowy zwykle nie ma znaczenia, ważny jest bowiem charakter i sposób wykonywanych czynności (czasami również wola stron). Zatrudnienie w warunkach określonych wyżej w oparciu o art. 22 § 1 k.p. jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne przez prawo pracy zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu ww. warunków.

W tego typu sprawach sąd w pierwszej kolejności bada, czy dana praca jest zatrudnieniem w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. Istotnym sensem regulacji zawartej w § 11 i § 12 k.p. jest przeniesienie ciężaru badania charakteru stosunku prawnego, w ramach którego praca jest świadczona, z ustalania i wykładni treści umowy zawartej przez strony na ustalenie faktycznych warunków jej wykonywania. Gdy umowa faktycznie jest wykonywana w warunkach wskazujących na stosunek pracy, to takie ustalenie, a nie treść oświadczeń woli złożonych przy jej zawieraniu, decyduje o charakterze łączącego strony stosunku prawnego. Co więcej, sąd pracy może ustalić istnienie stosunku pracy nawet wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiada cechom stosunku pracy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2022 r., III PSK 199/21).

Kto może wnieść sprawę do sądu pracy w sprawie ustalenia stosunku pracy?

Sprawę do sądu pracy w zakresie ustalenia istnienia stosunku pracy może wnieść sam pracownik, jego pełnomocnik ale i inspektor pracy. Sądu bada wówczas czy zawarte umowy (np. cywilnoprawne) wykazywały wszystkie typowe i charakterystyczne cechy stosunku pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. i czy w związku z tym powinna być zawarta umowa o pracę w miejsce umowy cywilnoprawnej.

Co to jest pracownicze podporządkowanie?

Istnieje możliwość wiążącego ingerowania przez zleceniodawcę w sposób wykonania świadczenia przez zleceniobiorcę. Nie jest to jednak tożsame z istnieniem podporządkowania kierowniczego i organizacyjnego, o jakim mowa w art. 22 § 1 k.p. Jeżeli występuje stale, z odpowiednim nasileniem wraz z dodatkowymi elementami stosunku pracy, nie pozwoli samo w sobie przesądzić, że powinna być zawarta umowa zlecenie a nie umowa o pracę. Ponadto jeżeli wydawane polecenia są o charakterze wiążącym dotyczącym wykonywanych zadań na bieżąco osoba zatrudniona jest kontrolowana (tak jak miało to miejsce w przypadku Katarzyny Z.), będzie miało miejsce pracownicze podporządkowanie. Wydawanie bezpośrednich, wiążących poleceń dotyczących bieżącego wykonywania zadań jest cechą charakterystyczną dla kierownictwa typowego dla stosunku pracy. Tym bardziej, jeżeli pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy.

Czy decyduje wola stron?

Co więcej, z orzecznictwa wynika, że sąd pracy może ustalić istnienie stosunku pracy nawet wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiada cechom stosunku pracy (por. wyżej powołany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2008 r., I PK 311/07). Ugruntowany jest także pogląd, że wola stron nie może przełamać normatywnej formuły wyrażonej w art. 22 § 1, § 11 i § 12 k.p. Tak więc, woli stron można przypisać decydujące znaczenie dopiero wtedy, gdy zawarta umowa wykazuje cechy wspólne dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510)

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Niedoszacowane ryzyko w branży budowlanej. Blisko 3,5 tys. wypadków w 2024 r.

W branży budowlanej co roku dochodzi do tysięcy wypadków – w 2024 r. odnotowano 3442 zdarzenia, 78 osób zginęło, a 57 zostało ciężko rannych (dane GUS). Choć główną przyczyną jest błąd ludzki, finansową odpowiedzialność ponoszą pracodawcy. Dzięki rozszerzonej polisie OC możliwe jest przeniesienie roszczeń na ubezpieczyciela, jednak pośrednicy ubezpieczeniowi ostrzegają: firmy często zaniżają sumy gwarancyjne i bagatelizują ryzyko.

Wakacyjna praca nastolatków 2025 [Co mówią przepisy i na co muszą uważać rodzice oraz pracodawcy]

Sezon letni to czas, gdy młodzież chętnie podejmuje się pierwszych zawodowych wyzwań. Jednak zanim nastolatek trafi do pracy w gastronomii, biurze czy przy zbiorach owoców, warto upewnić się, że jego zatrudnienie jest zgodne z prawem. Eksperci Job Impulse przypominają, że przepisy jasno określają, kto, kiedy i w jakich warunkach może pracować w czasie wakacji.

Dodatkowa praca: co teraz motywuje do szukania drugiego etatu lub innej możliwości dorobienia

Powody podejmowania dodatkowej pracy nie zawsze mają wymiar dochodowy. Owszem, najwięcej osób szuka pracy na drugi etat, bo nie wystarcza im pieniędzy na utrzymanie. Jednak wśród motywów znajdują się zgoła inne, na przykład chęć zdobycia dodatkowych doświadczeń zawodowych.

Pracujesz na własnym laptopie? Co to oznacza dla ciebie i dla twojego pracodawcy

Jeszcze kilka lat temu strategia Bring Your Own Device - BYOD, polegająca na tym, że pracownik wykonuje swoje zadania na prywatnym komputerze, laptopie lub telefonie, była postrzegana jako nowoczesne podejście do organizacji pracy. Cyberzagrożenia w ostatnim czasie zasadniczo zmieniają tę optykę.

REKLAMA

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

REKLAMA

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

REKLAMA