MEN i min. edukacji B. Nowacka: Nauczyciele największym przegranym 2025 r.? Co z negocjacjami 14 postulatów? [Podwyżki 15%, nagroda jubileuszowa, nadgodziny, wycieczki, dodatki, zastępstwa]

ZNP jako przedstawiciel nauczycieli skierował do rządu list z 14 postulatami. M.in.: 15% podwyżki, nagroda 350%, rewolucja w nadgodzinach, zmiany w dodatkach. Np. w grze był dodatek za trudne i uciążliwe warunki pracy dla każdego nauczyciela tak pracującego (bez względu na rodzaj placówki).

Negocjacje rządu i nauczycieli o ważnych zmianach dla nauczycieli okazały się za trudne. Dopiero 13 września ruszyły (po 8 miesiącach zwlekania) prace nad obywatelskim projektem nowelizacji Karty Nauczyciela „Godne płace i wysoki prestiż nauczycieli”. Projekt trafił do tej komisji po pierwszym czytaniu w Sejmie, które miało miejsce w ….. styczniu 2024 r. Prezes ZNP określił ten czas "8 zmarnowanymi miesiącami". Ustawa ma wprowadzić rewolucję - powiązać pensje nauczyciele ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce narodowej. "Na start" dałoby to nauczycielom podwyżkę o około 15%. 

15% podwyżki, nagroda 350%, rewolucja w nadgodzinach, nowy dodatek [Tak ZNP i rząd negocjowali]

Nauczyciele chcieli uzyskać od rządu:

1) podjęcia prac nad Inicjatywą Obywatelską ZNP „Godne płace i wysoki prestiż nauczyciela” (powiązanie wynagrodzeń nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce) - w efekcie tego postulatu pensja brutto nauczyciela dyplomowanego powinna w 100% odpowiadać przeciętnemu wynagrodzeniu w gospodarce według GUS. Na 2025 r. powinna ta wartość wynieść około 7400-7600 zł brutto);

2) podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli w 2025 r. co najmniej o 15 %;

3) wzrostu wynagrodzenia od września 2024 r. nauczycieli mianowanych;

4) uregulowania warunków pracy nauczycieli – dodatek za trudne i uciążliwe warunki pracy powinien być przyznawany nauczycielom pracującym w określonych warunkach, bez względu na rodzaj placówki;

5) uregulowania rozliczania godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub w dni ustawowo wolne od pracy oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia;

6) uregulowania realizacji godzin ponadwymiarowych;

7) uregulowania wyjazdów na szkolne wycieczki (zapłata za zaplanowane godziny ponadwymiarowe);

8) uregulowania w ustawie Karta Nauczyciela – delegowanie nauczyciela do pracy poza siedzibę szkoły;

9) wprowadzenia dodatku funkcyjnego dla nauczyciela kierownika wycieczki szkolnej;

10) podwyższenia dodatku za wychowawstwo do kwoty 500 zł ;

11) wprowadzenia nagrody jubileuszowej nauczycieli za 45 lat pracy w wysokości 350 % wynagrodzenia miesięcznego;

12) uregulowania w przedszkolach i szkołach problemu przydzielania tzw. doraźnych zastępstw, jako zajęć opiekuńczo – wychowawczych realizowanych bezpłatnie, w ramach swojego czasu pracy przez nauczycieli specjalistów psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, terapeutów, logopedów, doradców zawodowych, bibliotekarzy szkolnych oraz wychowawców świetlicy;

13) określenia maksymalnej liczebności oddziałów przedszkolnych i szkolnych na 20 osób;

14) ujednolicenia zasad dotyczących odprawy emerytalnej nauczycieli i pracowników samorządowych.

Poniżej szczegóły żądań nauczycieli:

Podwyżki dla nauczycieli

Postulat 1) Jak najszybsze podjęcie prac nad Inicjatywą Obywatelską ZNP „Godne płace i wysoki prestiż nauczyciela” dotyczącą powiązania wynagrodzeń nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce, co pozwoli na odpolitycznienie decyzji dotyczących wynagrodzeń nauczycieli;

Postulat 2) Podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli w 2025 roku co najmniej o 15 proc.

Postulat 3) Wzrost wynagrodzenia od września 2024 r. nauczycieli mianowanych z tytułem magistra z przygotowaniem pedagogicznym;

Postulat 4) Uregulowanie warunków pracy nauczycieli, które z roku na rok ulegają pogorszeniu. Do przedszkoli i szkół wkracza niż demograficzny, ale zwiększa się liczba dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego i liczba dzieci z opiniami PPP, z uwagi na uczniów z Ukrainy zwiększa się też limit uczniów w oddziałach. W tej chwili 71,6 % dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego uczęszcza do szkół masowych, bywa że w jednym liczącym 28 uczniów oddziale jest 9 dzieci z orzeczeniem, troje w trakcie diagnozy, kilkoro z opiniami PPP i nie ma nauczyciela współorganizującego kształcenie (braki kadrowe – wakaty). Praca w takim oddziale jest wyczerpująca, nie są to ani właściwe warunki pracy nauczycieli, ani właściwe warunki nauki uczniów, niemożliwa jest indywidualizacja nauczania, a tym bardziej praca wychowawcza. (…). Jest pilna potrzeba rozwiązania tego problemu. Dodatek za trudne i uciążliwe warunki pracy winien być przyznawany nauczycielom pracującym w określonych warunkach, bez względu na rodzaj placówki, w której są zatrudnieni (propozycja konkretnego zapisu w liście ZNP do MEN);

Postulat 5) Uregulowanie rozliczania godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub w dni ustawowo wolne od pracy oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia (…). W tym przypadku panuje pełna dowolność, nierówne traktowanie i dyskryminacja. Nauczyciele szkół resortowych i w części organów prowadzących mają właściwe rozliczenie godzin ponadwymiarowych, w innych nauczyciele są pozbawieni dni ustawowo wolnych od pracy.

Postulat 6) Uregulowanie realizacji godzin ponadwymiarowych w ustawie Karta Nauczyciela.

Tylko w przypadku nauczycieli godziny ponadwymiarowe są tańsze od godzin wypracowanych w ramach pensum. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe winny być wypłacane według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatków; za wysługę lat oraz trudne i uciążliwe warunki pracy lub jak w przypadku godzin nadliczbowych płatne ze zwyżką (propozycja zapisu w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN).

Wynagrodzenia za wycieczki dla nauczycieli

Postulat 7) Uregulowania wyjazdów na szkolne wycieczki. Wycieczki szkolne nie są uregulowane w przepisach prawa, sprawa ich organizacji wymaga pilnego uregulowania zwłaszcza w pragmatyce zawodowej nauczycieli. Odrębną sprawą natomiast są złe praktyki dyrektorów szkół w tym zakresie. W liście ZNP do MEN proponujemy zapis w ustawie Karta Nauczyciela, który uregulowałby częściowo kwestię zapłaty nauczycielowi za czas wycieczki, gwarantowałby przynajmniej zapłatę za zaplanowane godziny ponadwymiarowe.

Dodatkowo:

• nauczycielowi, który w ramach wykonywania swoich obowiązków pracowniczych ma wyjechać z uczniami na wycieczkę szkolną poza miejscowość będącą siedzibą szkoły, winno być wydane przez dyrektora szkoły polecenie wyjazdu służbowego (tzw. delegacja)
• koszt wyjazdu służbowego nauczyciela (w tym koszt jego udziału w wycieczce szkolnej) winien być pokryty przez pracodawcę (szkołę)
• czas pracy w trakcie wyjazdu służbowego (w tym na wycieczce szkolnej) winien być rozliczony i odpowiednio wynagrodzony
• w trakcie wycieczki nauczyciel winien mieć zagwarantowane odpowiednie okresy odpoczynku.

Praktyka na dziś:

• dyrektorzy odmawiają wydania nauczycielom tzw. delegacji
• koszty wyjazdu nauczyciela na wycieczkę nie są pokrywane przez szkołę, a przez uczniów albo ich rodziców, co często prowadzi do nieporozumień
• czas pracy nauczyciela na wycieczce nie jest rozliczany i odpowiednio wynagradzany
• ze względu na zbyt małą liczbę nauczycieli oddelegowanych do pracy na wycieczkach dochodzi do naruszenia norm prawa pracy gwarantujących minimalne okresy odpoczynku pracowniczego;

Delegacja nauczyciela

Postulat 8) Uregulowanie w ustawie  Karta Nauczyciela – delegowanie nauczyciela do pracy poza siedzibę szkoły;

Zmiany w dodatkach 

Postulat 9) Wprowadzenie dodatku funkcyjnego dla kierownika wycieczki, czyli dla nauczycieli, którym powierzono sprawowanie funkcji kierownika wycieczki;

Postulat 10) Podwyższenia dodatku za wychowawstwo do kwoty 500 zł (chodzi o zmianę w zakresie minimalnej wysokości dodatku funkcyjnego dla wychowawcy klasy w wysokości  500 zł).

Dodatek funkcyjny dla nauczyciela za sprawowanie funkcji wychowawcy dzisiaj jest bardzo niski – wynosi 300 zł i większość organów prowadzących wypłaca go w minimalnej wysokości, tymczasem w związku z pełnieniem tej funkcji nauczyciel ma wiele obowiązków, które ustawicznie są poszerzane. Nauczyciele nie chcą podejmować się pełnienia tej funkcji, która wiąże się z dużym nakładem pracy, zaangażowaniem i odpowiedzialnością.

Nagroda jubileuszowa

Postulat 11) Wprowadzenie nagrody jubileuszowej nauczycieli za 45 lat pracy w wysokości 350 % wynagrodzenia miesięcznego. Brak tego zapisu ma charakter dyskryminacyjny, pozostali pracownicy przedszkola, szkoły otrzymują nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy i to w wyższej wysokości.

Doraźne zastępstwa

Postulat 12) Uregulowanie w przedszkolach i szkołach problemu przydzielania tzw. doraźnych zastępstw, jako zajęć opiekuńczo – wychowawczych realizowanych bezpłatnie, w ramach swojego czasu pracy przez nauczycieli specjalistów psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, terapeutów, logopedów, doradców zawodowych, bibliotekarzy szkolnych oraz wychowawców świetlicy. To złe praktyki dyrektorów szkół oraz oszczędności, ale to tylko pozorne, ponieważ bywa, że nauczyciele specjaliści 60 proc. czasu pracy poświęcają na zastępstwa, kosztem uczniów którzy wymagają wsparcia.

Maksymalna liczebność oddziałów przedszkolnych i szkolnych na 20

Postulat 13) określenia w przepisach prawa maksymalnej liczebności oddziałów przedszkolnych i szkolnych na 20. Systematycznie spada liczba uczniów w przedszkolach i szkołach, do szkół wkracza niż demograficzny, tymczasem systematycznie też zwiększa się liczebność oddziałów spowodowana koniecznością przyjęcia przez system uczniów z Ukrainy, czy też tzw podwójnymi rocznikami w szkołach ponadpodstawowych. Równocześnie zwiększa się liczba uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, a 71,6 proc. z nich uczy się w szkołach ogólnodostępnych, wielu uczniów posiada też opinie z PPP. Wszystkie te czynniki powodują brak możliwości indywidualizacji nauczania, utrudniają pracę projektami oraz mają wpływ na pracę dydaktyczną i wychowawczą.

Odprawy, ochrona przedemerytalna

Postulat 14) Ujednolicenie zasad dotyczących odprawy emerytalnej nauczycieli i pracowników samorządowych. Dlaczego nauczyciele po przepracowaniu w szkole co najmniej 20 lat otrzymują odprawę emerytalną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, a pracownicy administracji i obsługi zatrudnieni w tej samej szkole otrzymują po przepracowaniu 20 lat odprawę emerytalną w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia? Proponujemy konkretne zapisy w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN).

Uregulowania wymaga również brak odszkodowania za okres pozostawania bez pracy w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, nie działa ochrona przedemerytalna;

Wprowadzenia obowiązku podejmowania zbiorowych układów pracy w szkołach prywatnych.