Kto ma prawo do nagrody jubileuszowej?

Nie ma obecnie obowiązujących przepisów prawa, które nakazywałyby wypłacanie takiej nagrody każdemu. Po pierwsze wskazać należy, że nagroda jubileuszowa może być przewidziana przez.

• układ zbiorowy pracy, lub
• regulamin wynagradzania, lub
• przepisy szczególne.

Jeżeli pracownik nie jest objęty układem zbiorowym pracy ani regulaminem wynagradzania, które przyznawanie nagrody jubileuszowej by przewidywały, ani też nie należy do grupy pracowników dla których na mocy przepisów szczególnych taka nagroda jest przewidziana, niestety nagrody jubileuszowej nie otrzyma.

Układ zbiorowy pracy to szczególnego rodzaju umowa pomiędzy pracodawcą bądź kilkoma pracodawcami, a związkiem lub związkami zawodowymi. W Polsce, związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Jest on niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji, a organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. Może być powołany przez minimum 10 osób i jest rejestrowany przez Krajowy Rejestr Sądowy. Układ zbiorowy pracy to porozumienie, na mocy którego pracownicy (również nie należący do związków zawodowych) uzyskują od pracodawcy dodatkowe, czasem nieprzewidziane ustawami szczególnymi przywileje, takie jak nagroda jubileuszowa.

Zobacz: Czy przysługuje mi premia?

Zgodnie z art. 72² kodeksu pracy każdy pracodawca, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników nie objętych układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy, ma obowiązek ustalenia warunków wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania. Musi on regulować warunki wynagradzania za pracę tak, aby można było na jego podstawie określić wynagrodzenia poszczególnych pracowników. Może też przewidywać przyznawanie innych świadczeń związanych z pracą, takich jak nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne czy rentowe.

Wskazane wyżej sposoby nabycia prawa do nagrody jubileuszowej zależą wyłącznie od woli pracodawcy, który nie jest zobligowany żadnymi przepisami prawa do przyznawania takiej nagrody. Są jednak przepisy szczególne, na podstawie których pewne grupy osób nabywają prawo do gratyfikacji z mocy prawa. Są to:

• górnicy – na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1981 r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa – Karta górnika które w §10 przewiduje nagrody jubileuszowe dla górników w wysokości od 75% wynagrodzenia (15 lat pracy) do 400% wynagrodzenia (50 lat pracy), a także honorowe odznaki jubileuszowe;
• pracownicy zatrudnieni lub prowadzący działalność kulturalną w formie teatru, opery, operetki, filharmonii, orkiestry oraz estrady i zespołu pieśni i tańca – na podstawie rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 31 marca 1992 r. które w paragrafie 5 przewiduje wypłacanie tym pracownikom nagród jubileuszowych w okresach co 5 lat poczynając od 10 lat pracy artystycznej w balecie, 15 lat pracy w charakterze solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych oraz artysty chóru, 20 lat pracy dla pozostałych pracowników; wysokość tej nagrody to od 100% do 300% wynagrodzenia;
• pracownicy zatrudnieni w bibliotekach, domach kultury, ośrodkach i klubach kultury, świetlicach i ogniskach artystycznych, galeriach i centrach sztuki, ośrodkach badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury, domach pracy twórczej, muzeach, biurach wystaw artystycznych, jednostkach organizacyjnych mających na celu ochronę zabytków i Filmotece Narodowej – na podstawie rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23 kwietnia 1999 r., gdzie w paragrafie 11 jest dla tych osób przewidziana nagroda jubileuszowa w wysokości od 75% miesięcznego wynagrodzenia (20 lat pracy) do 300% miesięcznego wynagrodzenia (40 lat pracy);
• pracownicy jednostek badawczo – rozwojowych – na podstawie ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo – rozwojowych, która w art. 55 pkt 4 przewiduje przyznawanie nagrody jubileuszowej w wysokości od 75% miesięcznego wynagrodzenia (po 20 latach pracy), do 400% miesięcznego wynagrodzenia (po 45 latach pracy);
• urzędnicy państwowi – na podstawie ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, art. 23 przewiduje nagrodę jubileuszową w wysokości takiej samej jak dla pracowników jednostek badawczo – rozwojowych;
• pracownicy uczelni publicznych – na podstawie art. 156 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyższym, który przewiduje nagrody jubileuszowe z tytułu wieloletniej pracy w wysokości od 75% wynagrodzenia miesięcznego (20 lat pracy) do 400% wynagrodzenia miesięcznego (45 lat pracy);
• nauczyciele – na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, gdzie art. 47 przewiduje nagrodę jubileuszową w takiej samej wysokości jak dla pracowników uczelni publicznych;
• pracownicy izb wytrzeźwień – na podstawie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 lutego 1994 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w izbach wytrzeźwień paragraf 11 zarządzenia przewiduje nagrody jubileuszowe w wysokości od 75% miesięcznego wynagrodzenia (20 lat pracy) do 300% miesięcznego wynagrodzenia (40 lat pracy);
• pracownicy zatrudnieni w szkołach, przedszkolach itp. nie będący nauczycielami – na podstawie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 13 maja 1994 r. w sprawie zasad wynagradzania i innych świadczeń dla pracowników nie będących nauczycielami, zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i innych placówkach, gdzie paragraf 7.1 przewiduje nagrody jubileuszowe w wysokości takiej samej jak pracownikom uczelni publicznych i nauczycielom;
• pracownicy resortowi ośrodków szkolenia, dokształcania i doskonalenia kadr – na podstawie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 czerwca 1995 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników resortowych ośrodków szkolenia, dokształcania i doskonalenia kadr gdzie, paragraf 10 przewiduje nagrodę jubileuszową za wieloletnią pracę w wysokości od 75% do 300% miesięcznego wynagrodzenia.

Zobacz serwis: Dodatki

Szczegółowe zasady przyznawania nagród jubileuszowych, w szczególności ich częstotliwość i wysokość, a także okres zatrudnienia uprawniający do ich otrzymania określają zazwyczaj wskazane wyżej akty szczególne, bądź też układy zbiorowe pracy lub regulaminy wynagradzania. Jeżeli takich zasad nie ma, to można zastrzec, że w tych wypadkach stosuje się zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania.

Reasumując, nagroda jubileuszowa, jako szczególna forma nagrodzenia pracownika za solidną, uczciwą i długookresową pracę należy się tylko tym pracownikom, dla których takie uprawnienie jest przewidziane we wskazanych wyżej przepisach szczególnych. Poza tymi ściśle określonymi rodzajami zatrudnienia, nagroda jubileuszowa może być przyznana, ale jest to zależne tylko i wyłącznie od woli i zgody pracodawcy, który przewidzi taką możliwość w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania. W praktyce oznacza to, że jeżeli zatrudnia on mniej niż 10 osób (minimalna liczba osób wymagana do założenia związku zawodowego), to przyznanie pracownikowi nagrody jubileuszowej staje się niemożliwe.