REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia - jak obliczyć?

Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia - jak obliczyć?
Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia - jak obliczyć?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia - jakie są zasady jego przyznawania? Jak obliczyć wysokość dodatku wyrównawczego?

Dodatek wyrównawczy - czym jest?

Dodatek wyrównawczy jest świadczeniem rekompensującym pracownikom obniżenie wynagrodzenia. Sytuacje, w których przysługuje prawo do dodatku, określają przepisy Kodeksu pracy oraz ustawy o zwolnieniach grupowych. Najczęściej jest to przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy.

REKLAMA

Autopromocja

W praktyce zdarza się, że pracodawcy zmieniają pracownikom na niekorzyść warunki płacowe. Z tego tytułu przepisy w ściśle określonych przypadkach gwarantują zatrudnionym rekompensatę za obniżone zarobki. Przysługuje ona w postaci dodatku wyrównawczego.

Uprawnienia do ww. dodatku nie przewidziano natomiast z tytułu obniżenia pensji dokonywanej w ramach wprowadzonej w związku z epidemią koronawirusa ustawy o COVID-19.

Rekompensata obniżki pensji przewidziana w Kodeksie pracy

Regulacje Kodeksu pracy obejmują szczególną ochroną zatrudnienie określonych pracowników. Jeśli wskutek zmodyfikowania im warunków pracy ich wynagrodzenie ulegnie obniżeniu, zyskują oni przywilej otrzymywania dodatku wyrównawczego. Szczegóły w tym zakresie zawiera poniższa tabela.

Reguły dotyczące przyznawania i ustalania wysokości dodatków wyrównawczych

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Komu przysługuje dodatek wyrównawczy

Okres przysługiwania dodatku wyrównawczego i podstawa prawna jego przyznania

Zasady kalkulowania dodatku

Pracownica ciężarna lub karmiąca dziecko piersią zatrudniona przy pracy wymienionych w przepisach rozporządzeniu z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796), którą pracodawca musiał przesunąć na inne stanowisko ze względu na zakaz wykonywania pracy jej wzbronionej bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne

Przez czas delegowania na inne stanowisko

(art. 179 § 4 w związku z art. 179 § 1 Kodeksu pracy)

Dodatek wyrównawczy stanowi różnicę między dotychczas osiąganym wynagrodzeniem a pensją obniżoną.

Obliczając jego wysokość należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, mając na uwadze reguły opisane w przepisach od § 8 - § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927).

Dodatek wyrównawczy, według składników wynagrodzenia określonych w stawkach miesięcznych w stałej wysokości, stanowi różnicę między wynagrodzeniem przysługującym bezpośrednio po zaistnieniu okoliczności, wskutek których dodatek stał się należny, a wynagrodzeniem, które przysługiwało pracownikowi bezpośrednio przed nabyciem prawa do dodatku.

Wysokość dodatku wyrównawczego nie podlega zmianie do końca okresu, w którym pracownik jest objęty szczególną ochroną stosunku pracy (zob. uchwała SN z 20 marca 1992 r., I PZP 18/92, OSNC 1992/12/215).

Dodatek wyrównawczy wyliczany ze stałych składników pensji pomniejsza się za każdy dzień pracy, za który pracownikowi po powierzeniu innej pracy nie przysługuje wynagrodzenie za pracę. W tym celu kwotę dodatku:

  1. dzieli się przez:
  • 30 - jeśli w trakcie miesiąca, za który kalkulujemy omawiany dodatek, pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub
  • wartość współczynnika ekwiwalentowego - gdy wynagrodzenie za dany miesiąc nie przysługiwałoby z innych przyczyn niż wymienione wyżej;
  1. otrzymaną stawkę mnoży się przez liczbę dni, za które dodatek jest nienależny;
  2. uzyskany wynik odejmuje się od dodatku wyrównawczego przysługującego za cały miesiąc.

Przy składnikach wynagrodzenia:

  • określonych w stawkach godzinowych albo za inny okres krótszy niż jeden miesiąc oraz
  • zmiennych wypłacanych za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc,

podstawę obliczenia dodatku wyrównawczego stanowi wynagrodzenie za 1 dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie do innej pracy.

Skalkulowanie miesięcznego dodatku ze składników, o których mowa wyżej, wymaga:

  • podzielenia wynagrodzenia ustalonego według zasad obliczania należności za urlop wypoczynkowy przez liczbę dni kalendarzowych, za które pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie przed przeniesieniem,
  • przemnożenia uzyskanej stawki za 1 dzień przez liczbę dni, za które pracownikowi przysługiwała pensja po przeniesieniu do innej pracy,
  • odjęcia ustalonej kwoty od wynagrodzenia należnego pracownikowi po przeniesieniu.

W przypadku składników pensji wypłacanych za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, bazę obliczeniową dodatku wyrównawczego stanowi płaca za 1 dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie do innej pracy, określona zgodnie z zasadami obowiązującymi przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop, z 1 zastrzeżeniem. Otóż płacę tę dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych, za które zatrudnionemu przysługiwało wynagrodzenie.

A zatem wyliczenie dodatku wyrównawczego z elementów płacowych należnych za okresy dłuższe niż miesiąc sprowadzać się powinno do:

  • podzielenia sumy ww. składników zmiennych wypłaconych w okresie 12 poprzedzających miesięcy przez liczbę dni kalendarzowych (przypadających w ciągu tych 12 miesięcy), za które pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie,
  • pomnożenia otrzymanej stawki przez liczbę dni, za które pracownikowi należy się wynagrodzenie w danym miesiącu po przeniesieniu,
  • odjęcia od ww. wyniku wynagrodzenia należnego według nowej stawki w danym miesiącu, ale za dni po przeniesieniu.

Pracownica w ciąży lub karmiąca dziecko piersią zatrudniona przy pozostałych pracach wskazanych w regulacjach ww. rozporządzenia z 3 kwietnia 2017 r., której zmieniono warunki pracy, skrócono wymiar czasu pracy lub którą przeniesiono do innej pracy

Przez czas, odpowiednio, trwania zmiany warunków pracy, ograniczenia czasu pracy bądź przeniesienia na inne stanowisko

(art. 179 § 4 w związku z art. 179 § 2 Kodeksu pracy)

Pracownica w ciąży pracująca dotychczas w porze nocnej, której zmieniono rozkład czasu pracy lub którą przeniesiono do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w nocy

Przez czas, odpowiednio, trwania zmiany warunków pracy bądź przeniesienia na inne stanowisko

(art. 1781 Kodeksu pracy)

Pracownik z objawami choroby zawodowej, którego zakład pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przeniósł do innej pracy nienarażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy

Przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy

(art. 230 Kodeksu pracy)

Pracownik, którego pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego o niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przeniósł do odpowiedniej pracy po tym, jak zatrudniony nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy

(art. 231 Kodeksu pracy)

Pracownica zatrudniona na cały etat (praca po 8 godz. od poniedziałku do piątku), od 1 maja 2021 r. została przesunięta na inne stanowisko z powodu zagrożonej ciąży. Na czas przeniesienia przyznano jej dodatek wyrównawczy. Przed zmianą stanowiska otrzymywała ona wynagrodzenie według stawek akordowych oraz kwartalną premię regulaminową, która w okresie 12 miesięcy poprzedzających przeniesienie wyniosła łącznie 5500 zł za 240 dni faktycznie przepracowanych. Po zmianie stanowiska pracy przysługuje jej pensja według stawki godzinowej w wysokości 21 zł/godz., a w okresie 3 miesięcy poprzedzających przeniesienie wypłacono jej wynagrodzenie akordowe w łącznej kwocie 9320,60 zł za 55 dni pracy.

W tych okolicznościach wysokość dodatku wyrównawczego należy obliczyć w następujący sposób:

Krok 1. Ustalenie wynagrodzenia za 1 dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie ze składników wypłacanych za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc:

9320,60 zł : 55 dni = 169,47 zł.

Krok 2. Ustalenie wynagrodzenia za 1 dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie ze składników wypłacanych za okresy dłuższe niż 1 miesiąc:

5500 zł : 240 dni = 22,92 zł.

Krok 3. Ustalenie wysokości wynagrodzenia za maj według warunków obowiązujących przed przeniesieniem:

(169,47 zł + 22,92 zł) x 19 dni nominalnie do przepracowania w maju = 3655,41 zł.

Krok 4. Ustalenie wysokości wynagrodzenia za maj według warunków obowiązujących po przeniesieniu:

21 zł × 152 godz. nominalnie do przepracowania w maju = 3192 zł.

Krok 5. Ustalenie wysokości dodatku wyrównawczego należnego za maj:

3655,41 zł - 3192 zł = 463,41 zł.

Rekompensata należna na mocy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy

Niektóre grupy pracowników są bezwzględnie chronione przed zwolnieniem z pracy. Także w przypadku zwolnień dokonywanych na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych). Można im jednak wypowiadać warunki pracy i płacy (czyli dokonywać tzw. wypowiedzeń zmieniających). Jeśli takie wypowiedzenie będzie skutkowało obniżeniem wynagrodzenia za pracę, podmioty zatrudniające (zobowiązane do stosowania przywołanej ustawy) muszą wypłacać konkretnym grupom pracowników dodatek wyrównawczy (np. pracownikom będącym członkami zarządu zakładowej organizacji związkowej). Szersze omówienie poruszonego zagadnienia zawarto w poniższej tabeli.

Reguły dotyczące przyznawania i wypłacania dodatków wyrównawczych przy zmianach warunków zatrudnienia wyłącznie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy

Komu przysługuje dodatek wyrównawczy

Okres przysługiwania dodatku wyrównawczego i podstawa prawna jego przyznania

Zasady kalkulowania dodatku

Pracownik, w stosunku do którego zastosowano wypowiedzenie (wyłącznie z przyczyn jego niedotyczących) dotychczasowych warunków pracy i płacy (przez co obniżono mu wynagrodzenie):

  • któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pracownicy w ciąży, pracownikowi w okresie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego;
  • będący członkiem rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego lub zarządu zakładowej organizacji związkowej;
  • będący członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej;
  • będący członkiem zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;
  • będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej albo członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółce europejskiej;
  • będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółdzielni europejskiej;
  • będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek;
  • będący społecznym inspektorem pracy;
  • powołany do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego;
  • będący członkiem rady pracowników lub określonym w porozumieniu dotyczącym informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji (o którym mowa w art. 24 ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, przedstawicielem pracowników uprawnionym do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji - Dz.U. Nr 97, poz. 550; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 97, poz. 805).

Do końca okresu, w którym pracownik korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy

(art. 5 ust. 6 ustawy o zwolnieniach grupowych)

Obowiązują te same reguły wyliczania co w przypadku dodatków należnych na podstawie Kodeksu pracy (opisane w tabeli powyżej)

Pracownik, któremu w ramach zwolnień indywidualnych z przyczyn leżących wyłącznie po stronie zakładu pracy wręczono wypowiedzenia zmieniające zmniejszające płacę, a którego stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem. W tym przypadku prawa do dodatku wyrównawczego nie mają:

  • osoby przebywające na urlopach wypoczynkowych, a także nieobecne w pracy z innych usprawiedliwionych przyczyn, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania z nimi umowy o pracę w trybie bez wypowiedzenia;
  • osoby będące posłami, senatorami lub radnymi, w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem.

Przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy

(art. 10 ust. 4 ww. ustawy o zwolnieniach grupowych)

Przepisy tarcz antykryzysowych a dodatki wyrównawcze

Z powodu pandemii koronawirusa ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego ustawę o COVID-19, dającą pracodawcom m.in. możliwość obniżania w określonych okolicznościach wynagrodzenia. Takie rozwiązanie przewiduje np. art. 15g ustawy o COVID-19. Przepis ten stanowi, że podmiot zatrudniający ma prawo zastosować w stosunku do załogi (lub jej części) przestój ekonomiczny lub obniżony wymiar czasu pracy (na mocy porozumienia zawartego ze związkami zawodowymi lub - w razie ich braku - z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym w danym zakładzie pracy). W takim przypadku nie ma potrzeby wręczania zatrudnionym wypowiedzeń zmieniających ani przestrzegania przepisów chroniących przed takimi wypowiedzeniami. Co więcej, pracownikom znajdującym się pod szczególną ochroną, których objęła obniżka płacy wskutek wejścia w życie wspomnianego wyżej porozumienia, nie zagwarantowano dodatków wyrównawczych (ustawa o COVID-19 takiej gwarancji nie zawiera).

Podstawa prawna:

art. 1781, art. 179, art. 230-231 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320),

art. 5 ust. 6, art. 10 ust. 4 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969),

art. 15g ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 180),

§ 8 - § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
FPP: Zwiększenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – inicjatywa legislacyjna

Federacja Przedsiębiorców Polskich podjęła inicjatywę legislacyjną na forum Rady Dialogu Społecznego. Inicjatywa dotyczy zwiększenia kwoty dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami, wypłacanego przez PFRON.

Idą zmiany dla dawców krwi. Ile może być wolnego: jeden, dwa czy trzy dni?

Idą zmiany dla dawców krwi. Ile może być wolnego: jeden, dwa czy trzy dni? Petycja w sprawie nowelizacji ustawy o publicznej służbie krwi czeka na rozpatrzenie przez sejmową Komisję do Spraw Petycji. Zakłada ona dwie ważne dla krwiodawców i pracodawców zmiany.

Zmiany w składkach zdrowotnych przedsiębiorców od 2026 r.

Od 2026 r. rząd wprowadzi kolejne rozwiązania, które obniżą wysokość składki zdrowotnej dla większości przedsiębiorców. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Od 2025 r. będzie niższa składka zdrowotna od przedsiębiorców

Od 2025 r. część przedsiębiorców zapłaci niższą składkę, a przychody ze sprzedaży środków trwałych nie będą wchodziły do podstawy naliczania składki zdrowotnej. Takie rozwiązania zakłada autopoprawka do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

REKLAMA

Narzędzia cyfrowe pozwalają osiągnąć lepszy work-life balance

Wprowadzanie nowych rozwiązań technologicznych w zakresie HR umożliwia firmie  usprawnienie wielu procesów. Natomiast z punktu widzenia pracownika daje lepiej organizować swoją pracę, realizować zadania oraz umożliwia znalezienie czasu na rozwój osobisty – uważa Dorota Dublanka, dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR. 

Do 30 listopada trwa nabór wniosków o dodatek do energii elektrycznej. Dodatek wynosi 100 zł miesięcznie

Do 30 listopada 2024 r. trwa nabór wniosków o dodatek do energii elektrycznej dla osób korzystających z koncentratora tlenu lub respiratora. Można uzyskać dodatek w wysokości 100 zł miesięcznie.

Święty Mikołaj zarobi najwięcej. Jakiego wynagrodzenia może oczekiwać w Boże Narodzenie 2024 r.?

Przedświąteczne szaleństwo nabiera tempa. W tym okresie najwięcej zarobi Święty Mikołaj. Stawki dla Mikołajów są wyższe, gdy pracują na wigiliach firmowych i domowych zgromadzeniach, mniej zarobią w galeriach handlowych.

Staż pracy: W rządzie głos o ograniczeniach dla pracowników. Miała być korzystna nowelizacja Kodeksu pracy

Od 1 stycznia 2026 r. ma wejść w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która pozwoli na nowo przeliczyć pracownikom staż pracy. Już pojawiają się propozycje ograniczenia korzyści wynikających z przeliczenia stażu pracy. Autorem ograniczeń jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które występuje przeciwko zwiększeniu kosztów dla przedsiębiorców (i w dużym stopniu urzędów) np. co do wypłaty nagród jubileuszowych czy urlopów wypoczynkowych w wymiarze 26 dni.

REKLAMA

3 600 zł dofinansowania do pensji. Tyle może dostać pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną

3 600 zł dofinansowania do pensji. Tyle może dostać pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną. Jak uzyskać dofinansowanie? Od czego zależna jest wysokość dofinansowania? Czy każdy pracodawca otrzyma dofinansowanie?

Co konkretnie możemy zrobić, by zadbać o zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników? [Pobierz BEZPŁATNEGO E-BOOKA]

Pobierz bezpłatnego e-booka. Dbanie o dobrostan pracowników powinno stanowić priorytet dla zarządów i działów HR, zwłaszcza w kontekście współczesnych wyzwań, przed którymi staje zarówno biznes, jak i społeczeństwo. W obliczu prezydencji Polski w Unii Europejskiej, gdzie jednym z priorytetów staje się profilaktyka zdrowotna, warto podkreślić, jak fundamentalne znaczenie ma ona nie tylko dla jednostek, ale i dla całych organizacji.

REKLAMA