Wyjaśnienia ZUS do wyroku TK z 24 maja 2012 r.

W dniu 1 czerwca 2012 r. został ogłoszony wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt. P 12/10 (Dz. U. z dnia 1 czerwca  2012 r. poz. 622).

W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że „art. 48 ust. 2 i art. 52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) w zakresie, w jakim nie przewiduje odpowiedniego stosowania art. 37 ust. 1 tej ustawy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków chorobowego i macierzyńskiego należnych ubezpieczonemu dobrowolnie podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, którego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego z tego tytułu, w sytuacji gdy było ono poprzedzone ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu, są niezgodne z art. 32 ust. 1 w związku z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą sprawiedliwości społecznej.”

W związku z tym, Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż:

1. Wynikająca z postanowień wyroku Trybunału Konstytucyjnego zasada uzupełniania przychodu przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ma od 1 czerwca 2012 r. zastosowanie w stosunku do osób, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu ale wyłącznie w sytuacji, gdy:

a) objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym było bezpośrednio poprzedzone okresem podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z innego trwającego równolegle tytułu  do ubezpieczeń społecznych, który ustał
oraz

b) gdy osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu została objęta tym ubezpieczeniem w trakcie miesiąca, a niezdolność do pracy  powstała w miesiącu następnym.

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2013 rok

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2012 rok

2. Osoby ubezpieczone, do których wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma zastosowanie, którym przed dniem wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego ustalono podstawę wymiaru zasiłku, na podstawie art. 48 ust. 2 i art. 52 powołanej wyżej ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r., mogą wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku:

a) wnosząc, na podstawie art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. w terminie do dnia 2 lipca 2012 r. skargę o wznowienie postępowania – w sprawach zakończonych decyzją ostateczną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, od której nie zostało wniesione odwołanie do sądu, o ile od daty doręczenia decyzji nie upłynęło pięć lat,

b) wnosząc, na podstawie art. 4011, art. 405, art. 407 § 2 i art. 408 Kodeksu postępowania cywilnego, w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do dnia 1 września 2012 r. skargę o wznowienie postępowania – w sprawach, które zostały zakończone prawomocnym orzeczeniem sądu; skarga o wznowienie postępowania powinna być adresowana do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, do sądu wyższej instancji,

c) składając wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, tj. do dnia 1 grudnia 2012 r. – w sprawach, w których nie były wydawane decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o ile zasiłek przypada w okresie ostatnich 3 lat.

3. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie dotyczy przypadków, gdy:

a) bezpośrednio przed datą objęcia dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym ubezpieczony nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu (np. w dniu 16 lipca 2012 ubezpieczony rozpoczął prowadzenie działalności pozarolniczej i od tej daty podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu, do 15 lipca 2012 r. osoba ta była osobą bezrobotną),

b) tytuły do ubezpieczeń społecznych występowały bez dnia przerwy, ale nie trwały równolegle (np. osoba zatrudniona do 8 lipca 2012 r., rozpoczęła prowadzenie działalności pozarolniczej od 9 lipca 2012 i od tej daty podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu),

c) tytuły do ubezpieczeń społecznych trwały równolegle, ale dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym ubezpieczony został objęty po przerwie (np. osoba prowadząca działalność pozarolniczą była zatrudniona do 5 lipca 2012 r. i w okresie zatrudnienia nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu tej działalności, ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi oraz wypadkowym została objęta od 6 lipca 2012 r., natomiast ubezpieczeniem chorobowym od 20 lipca 2012 r.),

d) bezpośrednio przed datą objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu, ale ten tytuł ubezpieczenia nie ustał (np. osoba, która jest pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy, osiągającym wynagrodzenie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę, od 13 sierpnia 2012 r. rozpoczęła prowadzenie działalności pozarolniczej i od tej daty podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu),

e) niezdolność do pracy powstała w pierwszym kalendarzowym miesiącu ubezpieczenia, nawet jeżeli bezpośrednio przed objęciem dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego równoległego tytułu do ubezpieczeń, który ustał (np. osoba prowadząca działalność pozarolniczą była zatrudniona do 5 sierpnia 2012 r. i w okresie zatrudnienia nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu tej działalności, ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym została objęta od 6 sierpnia 2012 r., w dniu 20 sierpnia 2012 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby i ma prawo do zasiłku chorobowego).

Szczegółowych informacji w tym zakresie udzielą placówki ZUS.

---

Zatem  od 1 czerwca 2012 r., na podstawie ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w przypadku, gdy bezpośrednio po okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z innego trwającego równolegle tytułu, który ustał, osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu  zostanie objęta tym ubezpieczeniem w trakcie miesiąca, a niezdolność do pracy  powstanie w miesiącu następnym, to przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się  przychód ubezpieczonego za pierwszy miesiąc ubezpieczenia, po uzupełnieniu do kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez pełny miesiąc kalendarzowy.  

Osoba prowadząca działalność pozarolniczą była równocześnie zatrudniona w okresie od 1 lutego 2010 r. do 20 czerwca 2012 r. W okresie zatrudnienia nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej. Ubezpieczeniami społecznymi, w tym ubezpieczeniem chorobowym z tytułu prowadzenia tej działalności, została objęta od 21 czerwca 2012 r. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za czerwiec 2012 r. wyniosła 705,20 zł.

W okresie od 10 do 27 lipca 2012 r. była niezdolna do pracy z powodu choroby. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu stanowi przychód za czerwiec 2012 r., po uzupełnieniu do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez cały miesiąc oraz po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71%, tj. kwota 1825,55 zł.  

Kwota ta została obliczona następująco:
705,20 zł : 10 x 30 = 2115,60 zł,
2115,60 zł – 390,05 zł (13,71% z 2115,60 zł) = 1825,55 zł.

Źródło: ZUS