REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy - najważniejsze informacje, przykłady

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Stolarska
Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy - najważniejsze informacje, przykłady/Fot. Shutterstock
Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy - najważniejsze informacje, przykłady/Fot. Shutterstock
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Ubezpieczenie chorobowe może zapewnić zleceniobiorcy - po spełnieniu ustawowych warunków - prawo do świadczeń na wypadek choroby, macierzyństwa lub konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Czy składka chorobowa za zleceniobiorcę zawsze jest dobrowolna?

Chociaż generalną zasadą jest objęcie zleceniobiorcy ubezpieczeniem chorobowym na zasadzie dobrowolności, ustawa systemowa przewiduje w tym zakresie przypadki szczególne, gdy to ubezpieczenie będzie miało inny charakter. Składki na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy mogą być w niektórych sytuacjach odprowadzane obowiązkowo. Występują również sytuacje, gdy zleceniobiorca w ogóle nie może zostać objęty tym ubezpieczeniem - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

REKLAMA

Autopromocja

Zasadniczo zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a ubezpieczenie chorobowe ma dla niego charakter dobrowolny (zostaje nim objęty na własny wniosek). Dzięki tak ukształtowanemu obowiązkowi ubezpieczeniowemu zleceniobiorca ma zapewnioną ochronę niemal taką samą jak pracownik. Najistotniejszą różnicą w przypadku zleceniobiorców jest zasada podlegania ubezpieczeniu chorobowemu na zasadzie dobrowolności - w przeciwieństwie do pracowników, dla których wszystkie ubezpieczenia, w tym chorobowe, mają charakter obowiązkowy.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Samoistna umowa zlecenia

Przedstawione powyżej zasady obowiązują w pierwszej kolejności w odniesieniu do tzw. samoistnych umów zlecenia, czyli takich, którym nie towarzyszy inny obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Spółka z o.o. od 1 listopada 2018 r. zatrudnia 29-letnią osobę na podstawie umowy zlecenia. Umowa zlecenia jest samoistnym tytułem do ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy - nie prowadzi on żadnej innej działalności zarobkowej, która skutkowałaby obowiązkiem ubezpieczeniowym. Zleceniobiorca, podpisując umowę 30 października 2018 r., zawnioskował o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Płatnik jest zobowiązany uwzględnić wniosek zleceniobiorcy i zgłosić go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z datą 1 listopada 2018 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe jest ograniczona w skali miesiąca do kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2018 r. 11 107,50 zł; w 2019 r. 11 912,50 zł, zgodnie z projektem ustawy budżetowej na 2019 r.). Wywołuje to ważne skutki dla zleceniobiorcy uzyskującego z tytułu zawartej umowy zlecenia przychody w kwocie wyższej niż wskazane ograniczenie.

Anna Z. jest zatrudniona na podstawie samoistnej umowy zlecenia - kontraktu menedżerskiego w spółce z o.o. Z tytułu tego zatrudnienia uzyskuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 36 000 zł. Anna Z. zawnioskowała o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne płatnik będzie opłacał co do zasady od pełnej kwoty wynagrodzenia (na ubezpieczenia emerytalno-rentowe z uwzględnieniem rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek, tzw. 30-krotności). Natomiast składka na ubezpieczenie chorobowe będzie opłacana każdego miesiąca od kwoty nieprzekraczającej 11 107,50 zł (w 2018 r.). Stosownie do tego ograniczenia obliczana będzie wysokość świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek (chorobowy, macierzyński, opiekuńczy) Anny Z. nie będzie ustalony od kwoty jej przychodu z tytułu umowy zlecenia, lecz z uwzględnieniem kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Będzie zatem ponad 3-krotnie niższy niż otrzymywane wynagrodzenie z kontraktu menedżerskiego.

Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na rzecz pracodawcy

Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy może mieć także inny charakter. Umowa zlecenia będzie obowiązkowo oskładkowana na wszystkie ubezpieczenia, w tym ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli zleceniobiorca:

  • zawarł umowę zlecenia z własnym pracodawcą (i realizuje ją równolegle ze stosunkiem pracy),
  • wykonuje umowę zlecenia na rzecz własnego pracodawcy.

W takiej sytuacji umowa zlecenia nie stanowi odrębnego tytułu ubezpieczeniowego. Przychód z tej umowy płatnik sumuje z przychodem uzyskanym w tym samym miesiącu z tytułu stosunku pracy i oskładkowuje łącznie, na zasadach przewidzianych dla pracowników. Ubezpieczenie chorobowe, mimo że obejmuje przychody z umowy zlecenia, ma wówczas charakter obowiązkowy.

Spółka z o.o. od 1 stycznia 2018 . zatrudnia na podstawie umowy o pracę Kamila B. Umowa o pracę została zawarta na czas określony, do 31 grudnia 2018 r., i nie będzie przedłużona. Od 1 listopada 2018 r. do 31 marca 2019 r. spółka zawarła z Kamilem B. dodatkowo także umowę zlecenia. W tej sytuacji w okresie od 1 listopada do 31 grudnia 2018 r. przychody z tytułu umowy zlecenia zawartej przez Kamila B. z własnym pracodawcą są traktowane pod względem składkowym jak przychody ze stosunku pracy. Płatnik ma obowiązek uwzględnić przychody ze zlecenia w podstawie wymiaru składek z tytułu umowy o pracę i łącznie oskładkować na zasadach przewidzianych dla pracowników (a zatem odprowadzić składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i zdrowotne). W okresie od 1 stycznia 2019 r., od kiedy umowie zlecenia nie towarzyszy już zatrudnienie pracownicze, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne będą obowiązkowe, a składka na ubezpieczenie chorobowe będzie miała charakter dobrowolny (będzie opłacana, jeżeli zawnioskuje o to zleceniobiorca).

Ze względu na fakt, że w przypadku umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą lub wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy składka na ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowa, przy ustalaniu jej podstawy nie stosuje się ograniczenia do 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (dotyczy ono tylko dobrowolnej składki chorobowej). Przy ustalaniu wysokości ewentualnego zasiłku ZUS dla zleceniobiorcy zasadniczo będzie zatem można uwzględnić przychód ze zlecenia. Trzeba jednak pamiętać, że zasiłek z uwzględnieniem tego składnika będzie należny tylko w okresie, na który umowa została zawarta. Po zakończeniu umowy dodatkowe przychody ze zlecenia nie będą już uwzględniane w podstawie świadczeń, niezależnie od tego, jak wysokie składki były od nich odprowadzone.

Barbara D. jest zatrudniona w przedsiębiorstwie na 1/2 etatu, z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 3700 zł. Ponadto w okresie od 1 marca do 31 października 2018 r. wykonywała na rzecz swojego pracodawcy umowę zlecenia, z tytułu której otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 8800 zł miesięcznie (wynagrodzenie to było w pełnym zakresie oskładkowane przez jej pracodawcę). 5 listopada Barbara D. uległa wypadkowi i przez długi czas będzie niezdolna do pracy. Wypłata świadczeń z ubezpieczenia chorobowego przypada na okres, kiedy umowie o pracę nie towarzyszy już umowa zlecenia. W podstawie wymiaru świadczeń nie zostanie zatem uwzględniony przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej, mimo że były od niego opłacone składki na obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe.


Umowa zlecenia w zbiegu z innym tytułem do ubezpieczeń

Jeśli umowie zlecenia towarzyszy inny obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń, wówczas - w zależności od okoliczności:

  • ubezpieczenie chorobowe z tytułu umowy zlecenia będzie miało charakter dobrowolny albo
  • zleceniobiorca w ogóle nie będzie miał możliwości podlegania temu ubezpieczeniu.

Zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie m.in. w przypadku, gdy umowie cywilnoprawnej towarzyszy inny tytuł ubezpieczenia, ale nie wyłącza on obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu zlecenia.

Dagmara B. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 stycznia 2018 r. Działalność jest oskładkowana na zasadach preferencyjnych (składki obliczane od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia), przewidzianych w art. 18a ustawy systemowej. Od 1 listopada 2018 r. przedsiębiorczyni ta dodatkowo wykonuje umowę zlecenia na rzecz spółki z o.o. Zlecenie nie jest realizowane w ramach działalności gospodarczej Dagmary B. W związku z tym, że Dagmara B. z tytułu działalności gospodarczej opłaca składki od najniższej dopuszczalnej podstawy (30% minimalnego wynagrodzenia), obowiązek ubezpieczeń z tytułu umowy zlecenia nie został wyłączony (stałoby się tak dopiero wtedy, gdyby podstawa wymiaru składek z działalności wynosiła nie mniej niż pełną kwotę minimalnego wynagrodzenia). A zatem również umowa zlecenia stanowi dla niej tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. W tej sytuacji Dagmarze B. przysługuje także prawo do przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia, niezależnie od tego, czy wnioskowała o objęcie tym ubezpieczeniem również z działalności gospodarczej.

Z kolei jeśli inny tytuł ubezpieczenia wyłącza obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ze zlecenia, wówczas zleceniobiorca nie może w ogóle podlegać ubezpieczeniu chorobowemu - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Załóżmy, że Dagmara B. z poprzedniego przykładu korzysta z preferencyjnych zasad oskładkowania działalności, ale podstawę wymiaru, od której opłaca składki społeczne, ustaliła na poziomie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W tej sytuacji umowa zlecenia stanowi dla niej tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Dagmara B. może ze zlecenia przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (wówczas obowiązkowa będzie za nią także składka wypadkowa). Nie ma jednak możliwości przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ponieważ podlegają mu tylko osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi.

Należy także wspomnieć o sytuacji, gdy zleceniobiorca nie podlega żadnym ubezpieczeniom z tytułu zawartej umowy - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Objęcie zarówno ubezpieczeniami społecznymi, jak i ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu umowy zlecenia jest wykluczone w przypadku zleceniobiorców będących uczniami lub studentami do ukończenia 26 lat. Oprócz tego ubezpieczeniom ZUS ze zlecenia nie podlegają także uczniowie lub studenci do ukończenia 26 lat, którzy pobierają stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych. Dodatkowym warunkiem niepodlegania ubezpieczeniom przez te osoby jest to, aby stypendium było pobierane w związku z realizacją takiego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, których obowiązek odbycia wynika z programu nauczania. Regulacja ta obowiązuje od 31 sierpnia 2018 r.

Spółka akcyjna zatrudnia na podstawie umowy zlecenia 22-letniego studenta, dla którego jest to jedyny rodzaj aktywności zarobkowej. Nie podlega on z tytułu umowy zlecenia żadnym ubezpieczeniom w ZUS - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Nie może zatem zawnioskować o objęcie go m.in. dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Taki wniosek nie może zostać uwzględniony przez płatnika.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 4, ust. 4b, art. 9 ust. 2, ust. 2a, ust. 2c, art. 11 ust. 1-2, art. 12 ust. 1, art. 14, art. 18 ust. 1, ust. 3, art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2126

art. 3 pkt 4, art. 4, art. 48, art. 49-50, art. 52 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1925

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odprawy pracownicze w 2025 r.

Odprawy pracownicze w 2025 r. są bardzo różnorodne. Kwoty i zasady wypłaty świadczeń finansowych różnią się oczywiście od sytuacji, w jakiej znajdzie się pracownik, ale też od zawodu jaki wykonuje. Poniżej opis kilku przykładowych odpraw, jakie może uzyskać pracownik.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej: zasady, wynagrodzenie, wniosek. Czy pracodawca może odmówić?

Od 2023 r. Kodeks pracy daje pracownikom nowe uprawnienie – możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Kiedy można skorzystać ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej? Czy pracodawca może odmówić?

Wynagrodzenia wzrosną nawet do 12 tys. zł brutto. Sprawdzamy, kto może liczyć na taką podwyżkę w budżetówce

To już pewne — część pracowników budżetówki w 2025 r. może liczyć na wynagrodzenie zbliżające się do 12 tys. zł brutto. Choć brzmi to jak rewolucja płacowa, w rzeczywistości podwyżki obejmą tylko wybrane grupy zawodowe. Kto skorzysta najwięcej? Czy to zapowiedź wyrównywania wynagrodzeń w sektorze publicznym, czy jedynie korekta inflacyjna dla wybranych?

Wielka Sobota: do której sklepy są otwarte? Od 1 tys. zł do 100 tys. zł kary dla pracodawcy [Ostrzeżenie PIP]

Wielka Sobota - do której sklepy są otwarte? PIP ostrzega pracodawców zatrudniających pracowników w Wielką Sobotę. 19 kwietnia 2025 r. pracownicy handlu nie mogą pracować ponad wskazany w przepisach czas. Do której godziny można pracować w Wielką Sobotę?

REKLAMA

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku. Od umów zlecenia i działalności gospodarczej będą zależeć uprawnienia pracownicze

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy [WNIOSEK ERN]

Od 1 marca 2025 r. do 28lutego 2026 r. ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy. Jakie są 3 rodzaje renty? Jak złożyć wniosek ERN? Czy potrzebne są dodatkowe dokumenty dla ZUS? Zakład tłumaczy zasady wyliczania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy.

Skrócony tydzień pracy? Tak, ale z tym samym wynagrodzeniem

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o zakończeniu pierwszego etapu analiz skrócenia tygodnia pracy. Według szefowej MRPiPS krótszy tydzień pracy jest oczekiwany, ale przy zachowaniu wysokości wynagrodzenia.

Wielki Piątek. Dla niektórych to dzień wolny od pracy

Od wielu lat trwa batalia o ustanowienie Wielkiego Piątku dniem wolnym od pracy. Dla większości pracowników jest to normalny dzień pracy. Niektórym jednak przysługuje wolne w ten dzień.

REKLAMA

1636 zł albo i więcej odszkodowania za konkretne choroby zawodowe od ZUS

Choroby zawodowe są spowodowane szkodliwymi czynnikami występującymi w miejscu pracy lub sposobem wykonywania pracy. Wszystkie choroby zawodowe znajdują się w wykazie chorób zawodowych. Jednym ze świadczeń przysługujących z tytułu choroby zawodowej jest jednorazowe odszkodowanie. Od 1 kwietnia 2025 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 1636 zł.

ZUS przyznaje 312,71 zł do 28 lutego 2026 r. Sprawdź, czy się należy.

312,71 zł z ZUS nie należy się każdemu. Warto jednak sprawdzić, jakie są osoby uprawnione. Świadczenie to otrzymuje się bowiem na wniosek, a nie z urzędu. Sprawdź, czy nie przepadają pieniądze z ZUS.

REKLAMA