W jaki sposób przekazać informację o równym traktowaniu w zatrudnieniu

Kodeks pracy oprócz obowiązków nałożonych na pracodawcę wskazanych w art. 94 rozszerza ich zakres w art. 94¹ o obowiązek zapewnienia pracownikom możliwości zapoznania się z zasadami dotyczącymi równego traktowania w zatrudnieniu. Przepisy określające równe traktowanie w zatrudnieniu to w szczególności Rozdział IIa w Dziale I Kodeksu pracy, czyli artykuły 18^3a–18^3e.

Zakaz dyskryminacji zleceniobiorców - nowe przepisy >>

Ponadto pracodawca jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Dyskryminacja w stosunkach pracy, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopuszczalna (art. 113 k.p.).

Sposoby przekazywania informacji pracownikom

Realizacja obowiązku przekazywania pracownikom informacji dotyczącej równego traktowania w zatrudnieniu polega na rozpowszechnieniu jej w zakładzie pracy. Nie jest to jednak jedyna metoda. Ustawodawca dopuszcza bowiem możliwość, aby dostęp do przepisów o równym traktowaniu w zatrudnieniu został zagwarantowany pracownikom w inny sposób, zwyczajowo przyjęty w zakładzie pracy. Obowiązek ten powinien być realizowany tak, aby wszyscy pracownicy w firmie, także nowi, mogli bez problemów zapoznać się z przepisami Kodeksu pracy dotyczącymi równego traktowania w zatrudnieniu.

Przykłady

Pracodawca X zamieścił informacje na tablicy ogłoszeń, że możliwość zaznajomienia się z przepisami dotyczącymi równego traktowania w zatrudnieniu znajdują się w dziale kadr. Natomiast inny przedsiębiorca Y przy podpisywaniu umowy o pracę wręczył pracownikowi regulamin pracy, którego załącznik nr 1 jest informacją dotyczącą równego traktowania w zatrudnieniu.

W obu ww. przypadkach zachowanie pracodawców jest prawidłowe, ponieważ udzielili oni swoim pracownikom pisemnej informacji.

***

Pracodawca przez zakładowy radiowęzeł udzielił informacji dotyczącej równego traktowania w zatrudnieniu. Zachowanie tego pracodawcy należy uznać za nieprawidłowe, bowiem nie spełniło ono wymagań określonych w art. 94¹ k.p.

Należy zatem uznać, że ustawowe wymogi co do poinformowania pracowników są spełnione w przypadku:

• włączenia tekstu przepisów o równym traktowaniu w zatrudnieniu do regulaminu pracy,
• przekazania ich każdemu pracownikowi pocztą elektroniczną,
• wywieszenia ich na zakładowej tablicy ogłoszeń,
• zapewnienia pracownikom dostępu do przepisów przez nieskrępowaną możliwość zapoznania się z nimi w określonej komórce organizacyjnej zakładu.

Pracodawca nie musi więc doręczać na piśmie tego dokumentu każdemu pracownikowi. Informacja ta nie musi być dokładnym tekstem przepisów, lecz informacją o nich.

Sposób zapewnienia pracownikom dostępu do przepisów jest przyjęty u danego pracodawcy, gdy wynika z utrwalonych zwyczajów lub jest określony w aktach wewnętrznych, np. w regulaminie pracy (por. wyrok SN z 5 grudnia 2006 r., II PK 124/06).

WAŻNE!

Tekst przepisów w sprawie równego traktowania w zatrudnieniu musi być aktualny.

Kiedy należy udzielić pracownikowi informacji

Przepis art. 94¹ k.p. nie determinuje, kiedy pracodawca powinien poinformować pracownika o treści przepisów. Wydaje się jednak, że powinno to nastąpić w dniu podpisania umowy o pracę lub najpóźniej w terminie 7 dni od dnia jej podpisania, czyli w terminie wymaganym do poinformowania pracownika o warunkach zatrudnienia (art. 29 § 3 k.p.).

Odpowiedzialność pracodawcy za brak informacji

Przepisy prawa pracy nie przewidują żadnej sankcji za naruszenie obowiązku udostępniania pracownikom tekstu przepisów dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu. Omawiany obowiązek pracodawcy jest zawarty w odrębnym przepisie i nie uzupełnia – jako kolejny punkt – artykułu 94 k.p., zawierającego katalog podstawowych obowiązków pracodawcy.

Natomiast w przepisach Działu XIII Kodeksu pracy, dotyczącego odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, które są zagrożone karą grzywny, nie wymieniono niewypełnienia obowiązku określonego w art. 94¹ k.p.

Odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania >>

W doktrynie uważa się, że trudno przyjąć, iż w przypadku niewykonania tego obowiązku pracownik miałby prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 § 1¹ k.p.). Ponadto uważa się, że nieudostępnienie pracownikom informacji na temat równego traktowania w zatrudnieniu nie może stanowić samoistnej podstawy do żądania przez pracownika odszkodowania określonego w art. 18^3d k.p. Odszkodowanie to przysługuje bowiem za naruszenie przez pracodawcę zasady równego traktowania, samo zaś nieprzekazanie informacji o przepisach dotyczących równego traktowania nie może być traktowane jako tożsame z naruszeniem zasady równego traktowania.

WAŻNE!

Należy uznać, że niespełnienie przez pracodawcę obowiązku określonego w art. 94¹ k.p. może stanowić jedynie usprawiedliwioną przyczynę niezachowania przez pracownika terminów (warunków) dochodzenia roszczeń związanych z nierównym traktowaniem.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że art. 94¹ k.p. ma charakter instrukcyjny, rozszerzający obowiązki pracodawcy wobec pracowników o przekazanie im wiedzy o ich uprawnieniach w zakresie równego traktowania. Niewątpliwie jednak dopiero praktyka orzecznicza wykaże trafność poglądu co do tego, że samo niewypełnienie obowiązku poinformowania pracowników o treści przepisów dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu nie powinno stanowić podstawy odpowiedzialności pracodawcy za wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Należy jednak podkreślić, że mimo iż pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom dostępu do przepisów o równym traktowaniu, to pracownicy sami decydują o tym, czy i w jaki sposób wykorzystają możliwość zapoznania się z tymi przepisami. Nie są bowiem do tego zobowiązani.

Podstawa prawna:

• art. 11³, 29, 55 § 1¹, art. 94, 94¹, 18^3a–18^3e Kodeksu pracy.

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 5 grudnia 2006 r. (II PK 124/06, OSNP 2008/1–2/13).