REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakaz dyskryminacji zleceniobiorców - nowe przepisy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Wrońska-Zblewska

REKLAMA

Od 1 stycznia 2011 r. osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych mogą dochodzić odszkodowania w zakresie nierównego traktowania w zatrudnieniu. Takie uprawnienie przyznaje im ustawa z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania.

Ustawa z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (dalej ustawa o równym traktowaniu) dostosowuje polskie ustawodawstwo do wymagań unijnych. Ustawę tę stosuje się do osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi posiadających zdolność prawną. Jednak przepisów jej rozdziałów 1 i 2 nie stosuje się do pracowników w zakresie, w jakim kwestie dyskryminacji i nierównego traktowania reguluje Kodeks pracy. Zatem w stosunku do pracowników nie stosujemy praktycznie przepisów zawartych w ustawie o równym traktowaniu, ponieważ wprowadzone przez tę ustawę regulacje antydyskryminacyjne zawiera już Kodeks pracy.

REKLAMA

Zakres stosowania ustawy o równym traktowaniu

Dla pracodawców największa zmiana w związku z wprowadzeniem ustawy o równym traktowaniu polega na tym, że oprócz postanowień antydyskryminacyjnych zawartych w Kodeksie pracy dotyczących pracowników, będą musieli przestrzegać zakazu dyskryminacji w zakresie określonym przez nową ustawę również w stosunku do m.in. zleceniobiorców, osób zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło, praktykantów itp. Zatrudniający nie muszą więc wpisywać postanowień antydyskryminacyjnych do treści zawieranych umów cywilnoprawnych, lecz muszą je stosować.

Kiedy zachowanie współpracowników lub pracodawcy nie ma cech mobbingu >>

WAŻNE!

Od 1 stycznia 2011 r. przedsiębiorcy muszą przestrzegać przepisów antydyskryminacyjnych w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawę o równym traktowaniu stosuje się do:

  • podejmowania kształcenia zawodowego,
  • podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w szczególności w ramach stosunku pracy albo pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej;
  • przystępowania i działania w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców oraz samorządach zawodowych,
  • dostępu i warunków korzystania z:
    – instrumentów i usług rynku pracy,
    – zabezpieczenia społecznego,
    – opieki zdrowotnej,
    – oświaty i szkolnictwa wyższego,
    – usług, w tym mieszkaniowych, rzeczy oraz nabywania praw i energii, jeżeli są oferowane publicznie.

Nie ma ona zastosowania do:

  • życia prywatnego i rodzinnego,
  • zakresu dotyczącego odmiennego traktowania ze względu na płeć:
    – treści prezentowanych publicznie (reklamy i promocje skierowane wyłącznie do jednej płci),
    – usług edukacyjnych (np. szkoły wyłącznie dla jednej płci),
    – publicznie oferowanych usług, rzeczy, praw i energii, jeżeli środki są właściwe i konieczne oraz jednocześnie jest to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione legalnym celem,
  • swobody wyboru strony umowy, jeśli nie jest on oparty na płci, rasie, pochodzeniu etnicznym lub narodowości,
  • nauczania oraz podejmowania i wykonywania działalności zawodowej, jeżeli rodzaj lub warunki wykonywania danej działalności powodują, że przyczyna odmiennego traktowania jest rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym osobie, proporcjonalnym do osiągnięcia legalnego celu (np. zakaz zatrudniania kobiet przy pracach im wzbronionych),
  • ograniczenia ze względu na religię, wyznanie lub światopogląd dostępu do działalności zawodowej w kościołach i innych związkach wyznaniowych oraz w organizacjach, których etyka opiera się na tych trzech przyczynach, jeżeli przyczyny te są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym danej osobie; przy czym dotyczy to również wymagania działania w dobrej wierze i lojalności wobec etyki kościoła, związku wyznaniowego oraz organizacji, których etyka opiera się na religii, wyznaniu, światopoglądzie (np. zatrudnienie w fundacji promującej wartości, zasady i światopogląd związku wyznaniowego i prowadzonej przez związek wyznaniowy osób, które wyznają te same wartości i zasady),
  • odmiennego traktowania osób ze względu na wiek, gdy jest to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione celem zgodnym z prawem, w szczególności celami kształcenia zawodowego, pod warunkiem że środki służące realizacji tego celu są właściwe i konieczne, lub w zakresie różnicowania zasad przyznawania lub nabywania praw do świadczeń z zabezpieczenia społecznego (np. emerytury dla pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze),
  • odmiennego traktowania ze względu na kryterium obywatelstwa, w szczególności w zakresie warunków wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz związanego ze statusem prawnym, obywateli spoza UE, EFTA i Szwajcarii.

Zakazy wprowadzone przez ustawę o równym traktowaniu

Ustawa o równym traktowaniu zakazuje nierównego traktowania wszystkich osób fizycznych m.in.:

  • ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne lub narodowość w zakresie dostępu i warunków korzystania z zabezpieczenia społecznego oraz oferowanych publicznie usług (w tym mieszkaniowych), rzeczy oraz nabywania praw lub energii,
  • ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w zakresie: kształcenia zawodowego (w tym dokształcania, doskonalenia, przekwalifikowania, praktyk), podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w szczególności w ramach stosunku pracy albo pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, podejmowania działalności związkowej (w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców, samorządach zawodowych), dostępu do instrumentów i usług rynku pracy.

PRZYKŁAD

Biuro rachunkowe zatrudnia 7 pracownic oraz 2 zleceniobiorców (kobietę i mężczyznę). Właściciel ma zamiar wysłać 3 osoby spośród zatrudnionych w firmie na szkolenie w zakresie obsługi nowego programu płacowego. Wybierając osoby do przeszkolenia nie może odmówić udziału w szkoleniu zleceniobiorcy mężczyźnie jedynie ze względu na płeć. Gdyby odmówił, naruszyłby przepisy ustawy i naraził się na wypłatę odszkodowania dla dyskryminowanego.

Skutki dla pracodawcy dyskryminującego pracownice >>

W porównaniu z dotychczasowym zakresem ochrony antydyskryminacyjnej nowością jest regulacja zakazująca nierównego traktowania osób prawnych i jednostek organizacyjnych posiadających zdolność prawną, jeżeli naruszenie zasady równego traktowania następuje ze względu na rasę, pochodzenie etniczne lub narodowość członków tych osób lub jednostek.

PRZYKŁAD

REKLAMA

Firma chce przystąpić do organizacji pracodawców. Statut organizacji pracodawców dopuszcza do udziału w tej organizacji jedynie tych pracodawców, którzy szanują prawa pracownicze. Dopuszczalna zatem będzie odmowa przyjęcia firmy do organizacji pracodawców ze względu na to, że dany zakład pracy narusza prawa pracownicze. Niedopuszczalna natomiast jest odmowa członkostwa w organizacji pracodawców jedynie ze względu na fakt, że prezes zarządu firmy zatrudniającej pracowników jest obcokrajowcem.

Nowa ustawa zawiera definicje dyskryminacji bezpośredniej, pośredniej, molestowania, molestowania seksualnego, nierównego traktowania oraz zasady równego traktowania. Definicje te są niemal analogiczne do zawartych w Kodeksie pracy. Do katalogu przyczyn dyskryminacyjnych nowa ustawa dodała jedynie światopogląd. Uznano także, że nierównym traktowaniem jest, oprócz dyskryminacji bezpośredniej, pośredniej, molestowania i molestowania seksualnego, mniej korzystne traktowanie osoby fizycznej wynikające z odrzucenia molestowania lub molestowania seksualnego lub podporządkowania się molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, oraz zachęcanie do takich zachowań i nakazywanie tych zachowań (art. 3 pkt 5 ustawy o równym traktowaniu).

Odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania

Ustawa o równym traktowaniu wdrażająca dyrektywy unijne nie zawiera żadnych sankcji karnych wobec podmiotu, który dopuszcza się łamania zasady równego traktowania. Mimo to przyznaje każdemu, kogo potraktowano z naruszeniem tej zasady (w tym również w związku z ciążą, urlopem macierzyńskim, dodatkowym urlopem macierzyńskim, urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowym urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopem ojcowskim lub urlopem wychowawczym) prawo do odszkodowania (art. 12 ustawy o równym traktowaniu). Prawo do odszkodowania przysługuje także osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niebędącym osobami prawnymi posiadającym zdolność prawną, jeżeli naruszenie tej zasady nastąpiło wobec nich (ich członków). W takich sprawach stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a postępowanie będzie toczyło się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Przy czym każdy, kto zarzuca naruszenie zasady równego traktowania, musi uprawdopodobnić ten fakt. Wówczas ciężar dowodu, że do naruszenia nie doszło, zostaje przerzucony na stronę posądzaną o nierówne traktowanie (art. 14 ust. 3 ustawy o równym traktowaniu). W przeciwieństwie do odszkodowania przewidzianego w Kodeksie pracy, nowa ustawa nie wprowadziła dolnej granicy wysokości odszkodowania.


Zagrożenie

Od 1 stycznia 2011 r. osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych mogą dochodzić odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania.

Ustawa o równym traktowaniu wprowadza także 3-letni termin przedawnienia roszczeń związanych z nierównym traktowaniem liczony od dnia powzięcia przez poszkodowanego wiadomości o tym naruszeniu. Jednak dochodzenie odszkodowania nie jest możliwe po upływie 5 lat od zaistnienia zdarzenia stanowiącego naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 15 ustawy o równym traktowaniu).

Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu oraz reguły polityki antydyskryminacyjnej >>

O odszkodowanie może ubiegać się również osoba, która została niekorzystnie potraktowana lub wobec której wyciągnięto negatywne konsekwencje z tego powodu, że skorzystała z uprawnień z tytułu naruszenia zasady równego traktowania, lub udzieliła jakiegokolwiek wsparcia takiej osobie.

Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania

Nowa ustawa powierza zadania dotyczące zasady równego traktowania Rzecznikowi Praw Obywatelskich (w zakresie określonym odrębną ustawą) oraz Pełnomocnikowi Rządu do spraw Równego Traktowania. Ponadto ustawa porządkuje status Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania określając jego podległość służbową, uprawnienia i obowiązki.

Zmiany w przepisach

Oprócz własnych regulacji, ustawa o równym traktowaniu wprowadza zmiany również do innych aktów prawnych, m.in. do Kodeksu pracy. W Kodeksie pracy ulega zmianie treść art. 183b § 4. W stosunku do dotychczasowej jego treści uprawnienia do ograniczenia zatrudnienia ze względu na religię i wyznanie poszerzono o światopogląd (którego poprzednia regulacja nie obejmowała).

Podstawa prawna:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

REKLAMA

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

REKLAMA