Kontrola płatników składek przez ZUS

Kontrole płatników zobowiązanych do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (z wyłączeniem płatników zobowiązanych do opłacania składek wyłącznie na własne ubezpieczenie) inspektorzy kontroli ZUS przeprowadzają z częstotliwością umożliwiającą dochodzenie należności z tytułu składek i wypłaconych świadczeń. W uzasadnionych przypadkach kontrole te mogą być przeprowadzone w krótszych odstępach czasu. Z kolei kontrole płatników składek zobowiązanych do opłacania składek wyłącznie na własne ubezpieczenie przeprowadzane są jedynie w uzasadnionych przypadkach.

Roczny limit składek emerytalno-rentowych >>

Czas trwania kontroli

Artykuł 83 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (zwana dalej ustawą) przewiduje górny limit czasowy trwania kontroli ZUS dla płatnika składek będącego przedsiębiorcą, różnicując go w zależności od rozmiaru prowadzonej działalności.

Czas trwania kontroli w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać u płatnika składek będącego:

• mikroprzedsiębiorcą – 12 dni roboczych,
• małym przedsiebiorcą – 18 dni roboczych,
• średnim przedsiębiorcą – 24 dni roboczych. U pozostałych przedsiebiorców kontrola nie może trwać dłużej niż 48 dni roboczych.

W art. 83 ust. 2 ustawy zostały wymienione przypadki, w których nie stosuje się ograniczenia czasu trwania kontroli płatnika składek będącego przedsiębiorcą. Ograniczeń czasu kontroli u przedsiębiorcy nie stosuje się m.in. w sytuacji, gdy przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia przez płatnika składek.

Rozpoczęcie kontroli

Inspektor kontroli ZUS wszczyna kontrolę u płatnika składek po okazaniu legitymacji służbowej i po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Datą wszczęcia kontroli ZUS jest dzień doręczenia kontrolowanemu płatnikowi składek upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.

W razie nieobecności płatnika składek kontrola może być wszczęta po okazaniu wyżej wymienionych dokumentów osobie upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia spraw płatnika składek. Z czynności tych sporządzany jest protokół, który doręcza się niezwłocznie płatnikowi składek.

Czy sąd jest związany prawomocną decyzją ZUS >>

Obecny w czasie kontroli płatnik składek, a także osoba przez niego wskazana mają prawo uczestniczyć w czynnościach kontrolnych.

Płatnik składek powinien być zawiadomiony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków lub oględzin w sposób umożliwiający mu udział w przeprowadzaniu tego dowodu, nie później niż bezpośrednio przed podjęciem tych czynności. Gdy okoliczności faktyczne uzasadniają natychmiastowe podjęcie czynności, a płatnik jest nieobecny, wówczas zawiadomienie płatnika o przeprowadzonym dowodzie nie jest konieczne. Nieobecność płatnika inspektor kontroli ZUS odnotowuje w protokole przeprowadzonej kontroli.