Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia

W przepisach Kodeksu pracy nie ma podstawy prawnej umożliwiającej pracodawcy zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Poza tym art. 22 § 1 k.p. wskazuje, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się m.in. do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. A zatem możliwość zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy można ewentualnie wyprowadzić z ogólnej zasady, że zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą korzystniej niż przepisy prawa pracy regulować zasady wykonywania pracy. Kwestia zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy ponadto była niejednokrotnie tematem orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Zwolnienie – za zgodą czy bez zgody pracownika

Sąd Najwyższy w wyroku z 4 marca 2009 r. stwierdził, że pracodawca nie może według własnego jednostronnego i swobodnego uznania zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, czyli bez świadczenia pracy (II PK 202/08). Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy jest dopuszczalne tylko i wyłącznie na podstawie zgodnego porozumienia stron stosunku pracy.

Jednak w praktyce często zdarzają się sytuacje, gdy pracodawca jednostronnie zwalnia pracownia z obowiązku świadczenia pracy. Dokonuje tego albo w piśmie wypowiadającym umowę o pracę albo w osobnym dokumencie o odpowiedniej treści.

Wynagrodzenie za czas zwolnienia z obowiązku pracy >>

Jeśli zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy nastąpi na skutek jednostronnego oświadczenia woli pracodawcy, to niewątpliwie pracownik powinien zastosować się do takiej decyzji pracodawcy. Jednak nie jest to sytuacja bez wyjścia. Pracodawca, który dokonał tego w sposób bezpodstawny lub bezprawny, może liczyć się z tym, że pracownik ma możliwość dochodzenia przed sądem pracy roszczenia o dopuszczenie do świadczenia umówionej pracy.

W takich sprawach rozpatrywanych przed sądem niezwykle istotna jest również długość okresu wypowiedzenia. Maksymalnie wynosi ona 3 miesiące, co jest równoznaczne z tym, że sąd nie zdąży w tak krótkim czasie orzec w tym przedmiocie.

WAŻNE!

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia może odbyć się tylko i wyłącznie za zgodą pracownika. Tylko w takim przypadku można uniknąć nieporozumień i ewentualnych spraw sądowych.

Zanim jednak pracodawca podejmie omawianą decyzję, zobowiązuje pracownika w pierwszej kolejności do wykorzystania urlopu wypoczynkowego (art. 167¹ k.p.). Kolejność ma tu o tyle istotne znaczenie, gdyż zwalniając pracownika z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, nie można jednocześnie zobowiązać go do wykorzystania w tym samym okresie urlopu wypoczynkowego (zarówno bieżącego, jak i zaległego).