REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracodawca może odpowiadać za mobbing na zasadach prawa cywilnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Czajkowska

REKLAMA

Pracodawca powinien pamiętać, że pracownik, który stał się ofiarą mobbingu, może dochodzić roszczeń majątkowych nie tylko na podstawie art. 943  k.p.

Jeśli przewidziane w tym przepisie zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia oraz odszkodowanie za skutki rozwiązania przez pracownika umowy o pracę z powodu mobbingu nie pozwala na pełne zrekompensowanie szkód, może on dochodzić naprawienia szkód nieobjętych art. 943 k.p. na zasadach prawa cywilnego.

REKLAMA

Autopromocja

Mobbing uznawany jest za czyn niedozwolony przez prawo pracy i dlatego w pierwszej kolejności powinien być osądzany przez pryzmat tego prawa. Zakres roszczeń dochodzonych na podstawie art. 943 k.p. jest dość ograniczony i gdyby przyjąć, że są to jedyne formy ochrony pracownika – ochrona ta byłaby w gruncie rzeczy iluzoryczna.

Metody przeciwdziałania mobbingowi >>

Analiza art. 943 § 3 k.p. pozwala na sformułowanie wniosku, że przepis ten ogranicza uprawnienia pracownika w związku z mobbingiem do żądania wypłaty zadośćuczynienia za wywołanie rozstroju zdrowia. Zdrowie jest tymczasem tylko jednym z dóbr osobistych, które mogą zostać naruszone w wyniku mobbingu. Poza regulacją pozostają takie dobra osobiste jak: godność, cześć czy prawo do prywatności. Naruszenia tych dóbr mogą wystąpić obok rozstroju zdrowia albo pojawić się samodzielnie. W tych sytuacjach należy skorzystać z ochrony przewidzianej w art. 23–24 oraz art. 415 i nast. k.c.

Zastrzeżone na rzecz pracownika zadośćuczynienie jest formą kompensaty szkody niemajątkowej (krzywdy). Należy jednak zauważyć, że rozstrój zdrowia mobbingowanego pracownika bardzo często ma także wymiar finansowy (koszty leczenia, wizyt lekarskich itp.). Tych szkód art. 943 § 3 k.p. nie obejmuje. Odszkodowanie może zostać przyznane dopiero po rozwiązaniu umowy o pracę przez pracownika z zachowaniem formy pisemnej i po przedstawieniu uzasadnienia (art. 943 § 4 i 5 k.p.). Takie rozwiązanie niejako wymusza na pracowniku rozwiązanie stosunku pracy, jeśli chce on uzyskać odszkodowanie. Jeśli mobbingowany pracownik porzuci pracę, podpisze porozumienie w sprawie rozwiązania stosunku pracy albo nie podejmie żadnych kroków, może uzyskać pełne odszkodowanie obejmujące zarówno szkody majątkowe, jak i niemajątkowe – bez konieczności rozwiązywania umowy o pracę – na podstawie Kodeksu cywilnego. Z takiego rozwiązania mogą także skorzystać osoby świadczące pracę na innej podstawie niż umowa o pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

O prawie wystąpienia przeciwko pracodawcy z roszczeniami opartymi bezpośrednio na przepisach prawa cywilnego pozytywnie wypowiedział się Sąd Najwyższy. W uzasadnieniu wyroku z 2 października 2009 r. (II PK 105/09, niepubl.) podkreślił on, że pracownik może skorzystać z następujących roszczeń:

  • o ustalenie, że ma (lub miał) miejsce mobbing jako zdarzenie prawotwórcze, powodujące odpowiedzialność odszkodowawczą po stronie prześladowcy (art. 189 k.p.c.);
  • o zaniechanie naruszania dóbr osobistych pracownika w związku z mobbingiem (art. 24 § 1 zd. 1 k.c.);
  • o dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, w szczególności przez złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (art. 24 § 1 zd. 2 k.c.);
  • o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę doznaną wskutek naruszenia dóbr osobistych lub o zapłatę odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 zd. 3 i art. 448 k.c.); pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 943 § 3 k.p. (przepis ten stanowi odpowiednik art. 445 k.c.);
  • o naprawienie szkody wyrządzonej naruszeniem dóbr osobistych (art. 24 § 2 k.c. oraz art. 415 i nast. k.c.);
  • o naprawienie szkody wyrządzonej rozstrojem zdrowia spowodowanego mobbingiem (art. 444 k.c.).

Z powyższymi roszczeniami wiąże się kilka zagadnień praktycznych. Pracownik, żądając zaniechania naruszeń oraz dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, może korzystać przed sądem z domniemania bezprawności działań pracodawcy. To pozwany o ochronę dóbr osobistych pracodawca ma obowiązek wykazania istnienia okoliczności wyłączających bezprawność.

Co można uznać za mobbing >>

Jeśli poza żądaniami o charakterze niemajątkowym pracownik występuje ponadto o naprawienie szkody majątkowej, zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę lub o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, musi on dowieść istnienia przesłanek odpowiedzialności deliktowej. Składają się na nie zawinione działania lub zaniechania pracodawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowo-skutkowy między postępowaniem pracodawcy a zaistniałą szkodą. Przedmiotowe okoliczności powinny być wykazane za pomocą odpowiednich środków dowodowych.


Dowodzenia wymaga także wysokość poniesionej szkody. Odszkodowanie za szkodę w sferze dóbr majątkowych poszkodowanego można stosunkowo łatwo wyliczyć. Gdyby jednak okazało się, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania nie jest w danym przypadku możliwe lub nader utrudnione, to sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według własnej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy (art. 322 k.p.c.). Z kolei dochodzone zadośćuczynienie za krzywdę podlega uznaniu i ocenie sądu, który każdorazowo decyduje o tym, czy zostanie ono zasądzone, a jeżeli tak – to w jakiej kwocie. Sądy powinny kierować się rodzajem naruszonego dobra, intensywnością naruszenia oraz jego skutkami dla poszkodowanego, a także zachowaniem się naruszającego dobro osobiste.

Mobbing ze strony współpracowników >>

REKLAMA

Na szczególną uwagę zasługują mieszczące się w dyspozycji art. 444 k.c. roszczenia związane z rozstrojem zdrowia poszerzające zakres ochrony ofiar mobbingu o naprawienie szkód majątkowych. Szkodami majątkowymi są konieczne i celowe wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją, a więc m.in. zakup leków, koszty zabiegów i wizyt lekarskich, a także koszty przygotowania do innego zawodu, jeśli poszkodowany stał się inwalidą. Ich naprawienie polega na wypłacie jednorazowego odszkodowania na pokrycie wszelkich powstałych kosztów.

Wyrównaniu szkód służy także renta, która jest przyznawana m.in. w razie całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej. Renta jest zasądzana w celu naprawienia szkody przyszłej. Szkoda ta spowodowana jest wydatkami na zwiększone potrzeby oraz brakiem zarobków, których poszkodowany nie będzie w stanie osiągnąć z powodu rozstroju zdrowia. Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia nowej wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przez GUS. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

REKLAMA

Ekspertka BCC: Jawność wynagrodzeń nie jest przykrym obowiązkiem, tylko nowym rozdziałem w celu likwidacji nierówności czy świadomego zarządzania swoją karierą zawodową

W piątek, 9 maja 2025 r. posłowie przegłosowali w Sejmie nowelę Kodeksu pracy wprowadzającą nowy obowiązek dla pracodawców. Zgodnie z przegłosowaną dziś w Sejmie nowelizacją Kodeksu pracy, każdy pracodawca publikujący ogłoszenie o naborze na określone stanowisko będzie zobowiązany do podania przedziału wynagrodzenia – z jasno określoną kwotą minimalną i maksymalną.

Nie możemy zgubić człowieczeństwa

Rozmowa z Katarzyną Oksińską, dyrektorką Departamentu HR w Centralnym Ośrodku Informatyki, o tym, jak budować motywację do pracy w firmie sektora publicznego.

Boże Ciało 2025 i inne dni wolne [Czerwiec]

Zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy w czerwcu 2025 roku występują 2 święta wolne od pracy. W całym roku jest ich 14. Kiedy wypada Boże Ciało? Ile jest dni wolnych od pracy w czerwcu?

Czy czterodniowy tydzień pracy jest realny?

Prawo do trzech wolnych dni w tygodniu to marzenie niejednego pracownika. Czy wkrótce ma szansę stać się realne? Czy czterodniowy tydzień pracy sprawdziłby się w polskich warunkach? Jak wygląda to w innych krajach?

REKLAMA

Wpłaty do PPK nalicza się od całego wynagrodzenia uczestnika PPK [Przykłady]

Jeśli uczestnikowi PPK przysługuje np. pakiet medyczny, finansowany w całości przez pracodawcę, również od wartości tego pakietu należy obliczyć i pobrać wpłaty do PPK. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy uczestnik PPK nie otrzymał w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia poza tym świadczeniem – w takim przypadku pracodawca nie ma z czego pobrać wpłat do PPK finansowanych przez uczestnika.

2 dni plus do urlopu wypoczynkowego za każde 5 lat pracy. Co się dzieje z propozycją… Nie słychać o niej w kampanii prezydenckiej 2025 r.

W kwietniu 2024 ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiedziało wprowadzenie urlopu zależnego od stażu pracy dla grupy pracowników. 13 stycznia 2025 r., do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt nowelizacji. Co dalej z projektem?

REKLAMA