REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracodawca może odpowiadać za mobbing na zasadach prawa cywilnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Czajkowska

REKLAMA

Pracodawca powinien pamiętać, że pracownik, który stał się ofiarą mobbingu, może dochodzić roszczeń majątkowych nie tylko na podstawie art. 943  k.p.

Jeśli przewidziane w tym przepisie zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia oraz odszkodowanie za skutki rozwiązania przez pracownika umowy o pracę z powodu mobbingu nie pozwala na pełne zrekompensowanie szkód, może on dochodzić naprawienia szkód nieobjętych art. 943 k.p. na zasadach prawa cywilnego.

REKLAMA

Mobbing uznawany jest za czyn niedozwolony przez prawo pracy i dlatego w pierwszej kolejności powinien być osądzany przez pryzmat tego prawa. Zakres roszczeń dochodzonych na podstawie art. 943 k.p. jest dość ograniczony i gdyby przyjąć, że są to jedyne formy ochrony pracownika – ochrona ta byłaby w gruncie rzeczy iluzoryczna.

Metody przeciwdziałania mobbingowi >>

REKLAMA

Analiza art. 943 § 3 k.p. pozwala na sformułowanie wniosku, że przepis ten ogranicza uprawnienia pracownika w związku z mobbingiem do żądania wypłaty zadośćuczynienia za wywołanie rozstroju zdrowia. Zdrowie jest tymczasem tylko jednym z dóbr osobistych, które mogą zostać naruszone w wyniku mobbingu. Poza regulacją pozostają takie dobra osobiste jak: godność, cześć czy prawo do prywatności. Naruszenia tych dóbr mogą wystąpić obok rozstroju zdrowia albo pojawić się samodzielnie. W tych sytuacjach należy skorzystać z ochrony przewidzianej w art. 23–24 oraz art. 415 i nast. k.c.

Zastrzeżone na rzecz pracownika zadośćuczynienie jest formą kompensaty szkody niemajątkowej (krzywdy). Należy jednak zauważyć, że rozstrój zdrowia mobbingowanego pracownika bardzo często ma także wymiar finansowy (koszty leczenia, wizyt lekarskich itp.). Tych szkód art. 943 § 3 k.p. nie obejmuje. Odszkodowanie może zostać przyznane dopiero po rozwiązaniu umowy o pracę przez pracownika z zachowaniem formy pisemnej i po przedstawieniu uzasadnienia (art. 943 § 4 i 5 k.p.). Takie rozwiązanie niejako wymusza na pracowniku rozwiązanie stosunku pracy, jeśli chce on uzyskać odszkodowanie. Jeśli mobbingowany pracownik porzuci pracę, podpisze porozumienie w sprawie rozwiązania stosunku pracy albo nie podejmie żadnych kroków, może uzyskać pełne odszkodowanie obejmujące zarówno szkody majątkowe, jak i niemajątkowe – bez konieczności rozwiązywania umowy o pracę – na podstawie Kodeksu cywilnego. Z takiego rozwiązania mogą także skorzystać osoby świadczące pracę na innej podstawie niż umowa o pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

O prawie wystąpienia przeciwko pracodawcy z roszczeniami opartymi bezpośrednio na przepisach prawa cywilnego pozytywnie wypowiedział się Sąd Najwyższy. W uzasadnieniu wyroku z 2 października 2009 r. (II PK 105/09, niepubl.) podkreślił on, że pracownik może skorzystać z następujących roszczeń:

  • o ustalenie, że ma (lub miał) miejsce mobbing jako zdarzenie prawotwórcze, powodujące odpowiedzialność odszkodowawczą po stronie prześladowcy (art. 189 k.p.c.);
  • o zaniechanie naruszania dóbr osobistych pracownika w związku z mobbingiem (art. 24 § 1 zd. 1 k.c.);
  • o dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, w szczególności przez złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (art. 24 § 1 zd. 2 k.c.);
  • o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę doznaną wskutek naruszenia dóbr osobistych lub o zapłatę odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 zd. 3 i art. 448 k.c.); pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 943 § 3 k.p. (przepis ten stanowi odpowiednik art. 445 k.c.);
  • o naprawienie szkody wyrządzonej naruszeniem dóbr osobistych (art. 24 § 2 k.c. oraz art. 415 i nast. k.c.);
  • o naprawienie szkody wyrządzonej rozstrojem zdrowia spowodowanego mobbingiem (art. 444 k.c.).

Z powyższymi roszczeniami wiąże się kilka zagadnień praktycznych. Pracownik, żądając zaniechania naruszeń oraz dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, może korzystać przed sądem z domniemania bezprawności działań pracodawcy. To pozwany o ochronę dóbr osobistych pracodawca ma obowiązek wykazania istnienia okoliczności wyłączających bezprawność.

Co można uznać za mobbing >>

Jeśli poza żądaniami o charakterze niemajątkowym pracownik występuje ponadto o naprawienie szkody majątkowej, zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę lub o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, musi on dowieść istnienia przesłanek odpowiedzialności deliktowej. Składają się na nie zawinione działania lub zaniechania pracodawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowo-skutkowy między postępowaniem pracodawcy a zaistniałą szkodą. Przedmiotowe okoliczności powinny być wykazane za pomocą odpowiednich środków dowodowych.


Dowodzenia wymaga także wysokość poniesionej szkody. Odszkodowanie za szkodę w sferze dóbr majątkowych poszkodowanego można stosunkowo łatwo wyliczyć. Gdyby jednak okazało się, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania nie jest w danym przypadku możliwe lub nader utrudnione, to sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według własnej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy (art. 322 k.p.c.). Z kolei dochodzone zadośćuczynienie za krzywdę podlega uznaniu i ocenie sądu, który każdorazowo decyduje o tym, czy zostanie ono zasądzone, a jeżeli tak – to w jakiej kwocie. Sądy powinny kierować się rodzajem naruszonego dobra, intensywnością naruszenia oraz jego skutkami dla poszkodowanego, a także zachowaniem się naruszającego dobro osobiste.

Mobbing ze strony współpracowników >>

REKLAMA

Na szczególną uwagę zasługują mieszczące się w dyspozycji art. 444 k.c. roszczenia związane z rozstrojem zdrowia poszerzające zakres ochrony ofiar mobbingu o naprawienie szkód majątkowych. Szkodami majątkowymi są konieczne i celowe wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją, a więc m.in. zakup leków, koszty zabiegów i wizyt lekarskich, a także koszty przygotowania do innego zawodu, jeśli poszkodowany stał się inwalidą. Ich naprawienie polega na wypłacie jednorazowego odszkodowania na pokrycie wszelkich powstałych kosztów.

Wyrównaniu szkód służy także renta, która jest przyznawana m.in. w razie całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej. Renta jest zasądzana w celu naprawienia szkody przyszłej. Szkoda ta spowodowana jest wydatkami na zwiększone potrzeby oraz brakiem zarobków, których poszkodowany nie będzie w stanie osiągnąć z powodu rozstroju zdrowia. Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

REKLAMA

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA