REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyskryminacja w rekrutacji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maciej Chakowski

REKLAMA

Zakaz dyskryminacji obejmuje ochroną nie tylko pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy, ale również kandydatów do pracy. Pracodawcy przeprowadzający procesy rekrutacyjne powinni szczególnie uważać na naruszenie zasady równych szans w zatrudnieniu.

Pracodawca jest zobowiązany do równego traktowania kandydatów do pracy i niedyskryminowania ich m.in. ze względu na płeć, wiek, wyznanie, niepełnosprawność (art. 183a k.p.). W przypadku naruszenia tego zakazu będzie on musiał wypłacić dyskryminowanej osobie odszkodowanie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Kodeks pracy nie określa w tym przypadku maksymalnej wysokości takiego odszkodowania. Jego wysokość zostanie ustalona stosownie do okoliczności całej sprawy przez sąd pracy.

REKLAMA

Zdecydowanie bardziej opłacalne dla pracodawcy będzie właściwe i zgodne z prawem przygotowanie procesu rekrutacyjnego tak, aby nie można było przypisać mu działań dyskryminacyjnych wobec kandydatów do pracy. Szczególnie ciekawy może się tutaj okazać wyrok z 24 marca 2000 r., w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że „kandydat do pracy zgłaszający się na ofertę pracodawcy dyskryminującą ze względu na płeć, który nie został zatrudniony, może dochodzić odszkodowania w granicach tzw. ujemnego interesu (culpa in contrahendo) na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych (art. 415 k.c.)”.

Sposoby sprawdzania wiarygodności kandydatów podczas rekrutacji >>

Niewłaściwe oferty zatrudnienia

Po stwierdzeniu zapotrzebowania na określone stanowisko pracodawca zwykle przystępuje do zamieszczenia w mediach (najczęściej prasie lub internecie) ogłoszenia o poszukiwaniu pracownika. Ważne z punktu widzenia zakazu dyskryminacji w rekrutacji jest właściwe sformułowanie takiego ogłoszenia. Nie jest dopuszczalne zawarcie w ofercie pracy elementów wskazujących na preferowaną płeć, wiek czy też pełnosprawność kandydata, chyba że pracodawca może w sposób obiektywny udowodnić, że na danym stanowisku może pracować np. tylko i wyłącznie kobieta.

Przykład

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Możliwe jest wprowadzenie wymogu zatrudnienia tylko i wyłącznie kobiet na stanowisku kelnerki, jeżeli takie rozwiązanie jest zgodne z ogólną strategią restauracji pragnącej wykreować wśród klientów jakiś konkretny wizerunek.

Należy podkreślić, że ciężarem udowodnienia, iż dyskryminacja w procesie rekrutacji nie miała miejsca, jest obciążony pracodawca, a kandydat musi jedynie uprawdopodobnić, że miała ona miejsce (art. 183b k.p.). Dlatego też pracodawca powinien zwracać szczególną uwagę na treść zamieszczanych w jego imieniu ogłoszeń o pracy, ponieważ udowodnienie, że obiektywne przesłanki uniemożliwiają zatrudnienie kandydata na danym stanowisku może okazać się niezwykle trudne lub niemożliwe.

Znajomość języka obcego jako warunek zatrudnienia >>


Szczególny problem może wystąpić w przypadku poszukiwania do pracy osób, których zawody nie mają męskiego lub żeńskiego odpowiednika w języku polskim.

Przykład

REKLAMA

Jeżeli firma poszukuje pracownika, który jest z zawodu inżynierem (brak jest żeńskiego odpowiednika nazwy tego zawodu), ogłoszenie powinno być sformułowane w następujący sposób: „Poszukuję pracownika na stanowisko inżyniera produkcji”. W tym przypadku nie może zajść podejrzenie przemycenia treści dyskryminującej kobiety inżynierów, ponieważ wskazujemy na nazwę stanowiska, a nie na płeć poszukiwanego pracownika.

Pracodawcy, tworząc oferty pracy, powinni również dbać, żeby nie było treści dyskryminujących, np. ze względu na wiek czy płeć, w zdjęciach ilustrujących ogłoszenie o pracy. Nie można przykładowo prezentować na takich zdjęciach środowiska pracy złożonego tylko i wyłącznie z młodych osób, podczas gdy w treści ogłoszenia nie jest wskazane żadne wiekowe ograniczenie.

WAŻNE!

Nie tylko treść, ale również wydźwięk całego ogłoszenia nie może mieć charakteru dyskryminującego.

Testy psychologiczne w rekrutacji

Odpowiednie stosowanie testów psychologicznych w procesie rekrutacji nie może stanowić przeszkody dla kandydatów jednej płci. Oczywiście mowa tutaj o sytuacji, w której pracodawca nie może w sposób obiektywny uzasadnić takiej, a nie innej konstrukcji wykorzystanego w rekrutacji testu. Testy nie mogą służyć „wychwyceniu” informacji, np. o sytuacji rodzinnej czy preferencjach seksualnych kandydata, których pracodawca nie mógł uzyskać, zadając pytania w rozmowie kwalifikacyjnej.

WAŻNE!

Pracodawca musi uzyskać pisemną zgodę kandydata do pracy na przeprowadzenie testów psychologicznych w celach rekrutacyjnych.

Przyszły pracownik musi być dokładnie poinformowany, jakie jego cechy i umiejętności mają zostać sprawdzone przez badanie psychologiczne. Należy podkreślić, że oświadczenie o zgodzie na przeprowadzenie takich testów kandydat musi własnoręcznie podpisać i opatrzyć datą dzienną.

Skuteczność oceny w procesie rekrutacji >>


Rozmowy kwalifikacyjne

REKLAMA

Na tym etapie rekrutacji pracodawca jest najbardziej narażony na oskarżenie o działania dyskryminujące. Rozmowa kwalifikacyjna ma być dla pracodawcy źródłem wielu ważnych informacji o kandydacie do pracy. Jednak pewnych pytań osoba rekrutująca nie może zadać.

Obecnie wielu pracodawców ma już świadomość, że pytania, takie jak: „czy ma Pani zamiar mieć dzieci w ciągu najbliższych 3 lat?”, są z punktu widzenia zakazu dyskryminowania ze względu na płeć niedopuszczalne. Jednak osoby rekrutujące podejmują próbę uzyskania tego typu informacji w sposób pośredni podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Bardzo często stosuje się, tzw. pytanie zaczepne, np. „co Pani sądzi o dzieciach?”. Pozornie mogłoby się wydawać, że taki sposób uzyskania zakazanej informacji jest zgodny z prawem, ponieważ nie pytamy o plany bądź sytuację rodzinną kandydatki, a jedynie jej ogólny stosunek do dzieci. Jednak poza szczególnymi przypadkami rekrutowania kobiet na stanowiska związane z opieką nad dziećmi (gdzie taka informacja jest z obiektywnych przyczyn potrzebna), takie pytania są próbą obejścia prawa.

Jeśli chodzi o zagadnienia natury dowodowej, należy podkreślić, że polskie sądy coraz częściej dopuszczają w procesie dowody z nagrań audio czy wideo. Dlatego też pracodawcy powinni zwrócić szczególną uwagę na to, jakie pytania zadają osoby rekrutujące potencjalnych pracowników. Ważne jest stworzenie dokładnego planu rozmowy kwalifikacyjnej na długo przed jej rozpoczęciem i właściwe jej udokumentowanie do celów dowodowych.

Należy podkreślić, że powyżej wymienione zasady uzyskiwania od kandydata informacji w procesie rekrutacji dotyczą również tworzenia kwestionariuszy osobowych.

W jaki sposób zrekrutować najlepszego pracownika >>

Zgodnie z prawem pracodawca, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, może żądać od kandydata:

  • wypełnionego kwestionariusza osobowego,
  • świadectwa pracy,
  • dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
  • orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,
  • innych dokumentów, jeżeli obowiązek ich przedłożenia wynika z odrębnych przepisów, np. zaświadczenia o niekaralności.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN z 24 marca 2000 r. (I PKN 314/99, OSNP 2001/15/480).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

REKLAMA

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

REKLAMA