Radny pracownikiem firmy

Normy prawne wprowadzające różnego rodzaju zakazy dotyczące łączenia ze sobą pewnych funkcji mają nie tylko służyć wyeliminowaniu kolizji przy ich sprawowaniu, ale mają także znaczenie antykorupcyjne. Poza wymienionymi niżej ograniczeniami wykonywania funkcji i łączenia stanowisk nie ma innych ograniczeń dotyczących zatrudnienia radnego. Radny powinien jednak pamiętać, aby – pozostając w jakimkolwiek stosunku pracy – nie narazić się na zarzut nadużywania swojej funkcji.

Autopromocja

Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem>>

Zakaz łączenia funkcji

Podstawowe unormowania w kwestii łączenia różnych funkcji i stanowisk z mandatem radnego zawiera ustawa o samorządzie gminnym (zwana dalej ustawą), która wprowadza następujące ograniczenia:

• radny nie może pozostawać w stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskał mandat, ponadto nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy (art. 24a ustawy),

• wójt nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (art. 24d ustawy),

• radny nie może podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu (art. 24e ust 1 ustawy),

• radny nie może powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami (art. 24e ust. 2 ustawy),

• radny nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności (art. 24f ust. 1 ustawy),

• radni i ich małżonkowie nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby (art. 24f ust. 2 ustawy),

• radny nie może posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby (art. 24f ust. 5 ustawy),

• mandatu radnego gminy nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody, członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego (art. 25b ustawy).

---

Ochrona prawna stosunku pracy

Przepisy ustawy o samorządzie gminnym ograniczają nawiązywanie stosunków pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat (art. 24a ustawy). Konsekwencją złamania tego zakazu jest wygaśnięcie mandatu radnego (art. 190 ust. 1 pkt 2a ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw).

Natomiast inaczej jest w sytuacji, gdy osoba wybrana na radnego pozostaje już w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat lub gdy wykonuje już funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. W takiej sytuacji przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy (art. 24b ust. 1 ustawy). Otrzymuje ona wtedy urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz na 3 miesiące po jego wygaśnięciu, bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu.

WAŻNE!

Termin 7 dni do zgłoszenia wniosku o urlop bezpłatny, liczony od ogłoszenia wyników wyborów, jest terminem zawitym warunkującym zachowanie uprawnień, tj. mandatu radnego. Oznacza to, że w wypadku niezachowania terminu mandat radnego ulega wygaśnięciu.

Szczególna sytuacja może zaistnieć, gdy jednostka organizacyjna kierowana przez osobę będącą równocześnie radnym zostaje w trakcie jego kadencji przejęta przez gminę lub przez nią utworzona w trakcie kadencji radnego. W takim wypadku termin na zgłoszenie wniosku o urlop bezpłatny wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki (art. 24b ust. 4 ustawy).

Pracownicy chronieni>>

Po wygaśnięciu mandatu, bez względu na fakt, czy stało się to przed zakończeniem kadencji rady, czy też w związku z jej zakończeniem, pracodawca przywraca radnego do pracy (art. 24c ustawy). Radny wraca na to samo lub równorzędne stanowisko pracy z wynagrodzeniem odpowiadającym temu, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z przysługującego mu urlopu bezpłatnego. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu.

WAŻNE!

W przypadku niezgłoszenia przez radnego gotowości do pracy należy przyjąć, że jeszcze przez 3 miesiące pracownikowi przysługuje urlop bezpłatny (wyrok SN z 20 maja 1998 r., I PKN 130/98).

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Radny funkcjonariuszem publicznym

Funkcję ochronną spełnia także art. 25 ustawy, który przyznaje radnemu ochronę prawną w związku z wykonywaniem mandatu. Nadaje mu tym samym status funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że już samo rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy. Ponadto rada gminy odmawia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Sformułowanie „stosunek pracy” dotyczy nie tylko umowy o pracę, ale także mianowania, powołania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę.

Funkcjonariusz publiczny>>

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2007 r. (I PK 152/07) art. 25 ust. 2 ustawy nie określa żadnych warunków ani kryteriów, jakimi miałaby kierować się rada gminy przy podejmowaniu decyzji o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy radnego lub jej odmowie. Natomiast w wyroku z 17 września 2007 r. (III PK 36/07) Sąd Najwyższy stwierdza, że szczególna ochrona trwałości stosunku pracy radnego obejmuje także tych radnych, którym pracodawca zamierza wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Dzieje się tak, ponieważ wypowiedzenie zmieniające może zawsze prowadzić do definitywnego rozwiązania stosunku pracy.

Podstawa prawna:

• ustawa z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (DzU z 2003 r. nr 159, poz. 1547 ze. zm.),

• ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.),

• wyroki Sądu Najwyższego:

– z 20 maja 1998 r. (I PKN 130/98, OSNP 1999/11/360),

– z 11 grudnia 2007 r. (I PK 152/07, niepubl.),

– z 17 września 2007 r. (III PK 36/07, niepubl.).