Ochrona wynagrodzeń przy upadłości pracodawcy

W sytuacji gdy pracodawca jest zmuszony do ogłoszenia upadłości, następuje zawieszenie wypłat wynagrodzenia lub jego zmniejszenie. Pracownicy nie powinni się jednak obawiać całkowitego zamrożenia i utraty wypłaty należnych płac. Ich ochronie służy specjalnie utworzony w tym celu fundusz, tzw. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP), którego zasady działania reguluje ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (dalej - ustawa). Jest to państwowy fundusz celowy, posiadający osobowość prawną. Jego dochodami są m.in. składki opłacane przez pracodawców, których poboru dokonuje ZUS w okresach miesięcznych, łącznie ze składkami na ubezpieczenia społeczne.

Kto i kiedy może liczyć na ochronę FGŚP

Aby dany pracownik mógł zaspokoić swoje roszczenia należne od pracodawcy, musi dojść do jego upadłości. Przepisy ustawy bardzo szczegółowo odnoszą się do tej kwestii, wskazując przypadki uznania danego podmiotu za upadły w odniesieniu do przepisów prawa upadłościowego.

Przykładowo muszą wystąpić następujące przesłanki:

• pracodawca jest przedsiębiorcą, położonym na terytorium Polski oddziałem banku zagranicznego, albo przedsiębiorcą zagranicznym pochodzącym z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), który utworzył w Polsce oddział lub przedstawicielstwo,
• sąd upadłościowy wydał odpowiednie postanowienie, np. o:

- ogłoszeniu upadłości pracodawcy obejmującej likwidację majątku dłużnika;

- ogłoszeniu upadłości pracodawcy z możliwością zawarcia układu;

- zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika;

- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeżeli jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;

- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Ustawa przewiduje także inne niż określone w prawie upadłościowym przypadki występowania niewypłacalności pracodawcy lub zakończenia jego bytu prawnego, np. gdy sąd orzeknie rozwiązanie spółki handlowej (art. 8 ust. 1 ustawy).

WAŻNE!

Niewypłacalność pracodawcy nie zachodzi w odniesieniu do osób prawnych podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, wpisanych do rejestru przedsiębiorców z tytułu wykonywania działalności gospodarczej, jednostek zaliczanych na podstawie odrębnych przepisów do sektora finansów publicznych, a także osób fizycznych prowadzących gospodarstwo domowe zatrudniających osoby wykonujące pracę zarobkową w tym gospodarstwie.

Ponadto ustawa szczegółowo definiuje pojęcie pracownika.