Sposoby rozwiązania sporu zbiorowego

Nie może być prowadzony w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, które mogą i powinny być dochodzone przed sądem pracy. Spór zbiorowy powstaje od dnia wystąpienia przez podmiot reprezentujący prawa pracownicze do pra­codawcy z żądaniami we wskazanych sprawach, jeżeli pracodawca nie uwzględni wszystkich żądań w terminie wskazanym w wystąpieniu, nie krótszym jednak niż 3 dni. W zgłoszeniu powinny być określo­ne żądania. O powstaniu sporu pracodawca musi powiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy.

W imieniu pracodawcy jego interesy może repre­zentować organizacja pracodawców, a w imieniu pracowników związek zawodowy (każdy lub wspól­nie wybrany przez te organizacje, jeżeli jest ich wię­cej niż jeden). Obie strony sporu powinny dążyć do jego zakończenia.

Strony sporu zbiorowego w celu jego rozwiązania mogą prowadzić rokowania lub mediacje i arbitraż.

Rekomendowany produkt: 100 pytań o wynagrodzenia w 2015 r. (książka)

Rokowania i mediacja

Po wszczęciu sporu zbiorowego pracodawca nie­zwłocznie powinien podjąć rokowania mające na celu zawarcie porozumienia. Rokowania mogą się zakończyć podpisaniem porozumienia lub, w razie jego niezawarcia, sporządzeniem protokołu roz­bieżności ze wskazaniem stanowisk stron. Jeżeli strona, która rozpoczęła spór, dalej podtrzy­muje żądania, może on być prowadzony z udzia­łem mediatora (osoby bezstronnej). Mediator może żądać od stron dodatkowych wyjaśnień lub zlecać przeprowadzenie ekspertyz. Postępowanie media­cyjne powinno zakończyć się podpisaniem porozu­mienia, a w razie niedojścia do konsensusu - spo­rządzeniem protokołu rozbieżności ze wskazaniem spornych kwestii.

Arbitraż

Prowadzący spór zbiorowy może w dalszej kolej­ności poddać spór pod rozstrzygnięcie kolegium arbitrażu społecznego działającego przy sądach okręgowych (dla spraw prawa pracy i ubezpieczeń społecznych). Orzeczenie wydane przez kolegium (większością głosów) wiąże strony, jeżeli żadna z nich przed poddaniem sporu pod rozstrzygnię­cie tej instytucji nie postanowi inaczej. Jeżeli mediacje nie zakończyły się rozwiązaniem sporu, strona, która wszczęła spór, może ogłosić strajk, nie poddając sporu dalszemu rozstrzyg­nięciu pod obrady kolegium. Jest to jednak śro­dek ostateczny, gdy strony nie mogą dojść do zakończenia sporu. Nie może być on ogłoszony bez wcześniejszego wyczerpania przewidzianych procedur mediacyjnych. Jedynie gdy bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło zachowanie trybu prowadzenia mediacji lub rokowań, bądź pracodawca rozwiązał z pracownikiem-działaczem związkowym prowadzącym spór umowę o pracę, strajk może być prowadzony bez zacho­wania tych procedur.