REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadpłata wynagrodzenia - czy pracodawca może ją odzyskać?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Matys
Nadpłata wynagrodzenia. /Fot. Fotolia
Nadpłata wynagrodzenia. /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Nadpłata wynagrodzenia uprawnia pracodawcę do wystąpienia z roszczeniem o zwrot nadpłaconego wynagrodzenia. Roszczenie to przedawnia się z upływem 3 lat od dnia dokonania bezzasadnej wypłaty. Czy pracodawca może odzyskać nadpłacone wynagrodzenie, jeżeli pracownik je wydał?

Pracodawca może dochodzić od pracownika nadpłaconego wynagrodzenia, przy czym musi wykazać wszelkie okoliczności, z których będzie wynikać, że pracownik powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu nadpłaty. Roszczenie pracodawcy o zwrot nadpłaconego wynagrodzenia przedawnia się z upływem 3 lat od dnia dokonania bezzasadnej wypłaty.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Wypłata wynagrodzenia za pracę w prawidłowej wysokości jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy. Zdarza się jednak, że mimo zatrudniania wyspecjalizowanych służb oraz odpowiedniego oprogramowania pracodawca na skutek błędu wypłaci pracownikowi wynagrodzenie w wyższej wysokości niż należne lub wypłaci wynagrodzenie bez podstawy prawnej. Wypłata za wysokiego wynagrodzenia może wynikać np. z błędnie wyliczonych nadgodzin lub z nieprawidłowego ustalenia prowizji. Natomiast wypłata wynagrodzenia bez podstawy prawnej będzie miała miejsce wtedy, gdy np. pracodawca przez pomyłkę wypłaci pensję byłemu pracownikowi lub gdy z pracownikiem zawarto nieważną umowę o pracę.

Nadpłata wynagrodzenia za pracę stanowi świadczenie nienależne. Definicja świadczenia nienależnego oraz związana z nim problematyka nie zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Dlatego na podstawie odesłania zawartego w art. 300 Kodeksu pracy (dalej k.p.) w tym zakresie należy posiłkować się przepisami Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu.

REKLAMA

Zgodnie z art. 405 Kodeksu cywilnego (dalej k.c.) każdy, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, ma obowiązek wydania korzyści w naturze, a w przypadku gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa w sytuacji, gdy ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu (art. 409 k.c.). Sąd Najwyższy w wyroku z 3 grudnia 2009 r. (sygn. akt II PK 77/09) uznał, że:

Każde przejście wartości majątkowych z jednej osoby na drugą musi być prawnie uzasadnione. Jeżeli więc przesunięcie majątkowe nastąpi bez uzasadnionej podstawy, ten, kto daną wartość utracił, może żądać jej zwrotu od tego, na kogo ona bezpodstawnie przeszła. Brak podstawy prawnej należy przy tym rozumieć jako sytuacje, w których uzyskanie korzyści majątkowej nie znajduje usprawiedliwienia w przepisie ustawy, ważnej czynności prawnej, prawomocnym orzeczeniu sądowym albo akcie administracyjnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z powołanego orzeczenia wynika, że pracownik, co do zasady, nie ma obowiązku zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia, jeżeli nadpłatę zużył lub utracił.

Polecamy również serwis: Ochrona wynagrodzenia

Obowiązek zwrotu istnieje jednak mimo utraty (zużycia) nadpłaty w przypadku, gdy pracownik „powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu”. Sformułowanie to powoduje w praktyce wiele wątpliwości. Aby je wyjaśnić Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się w tej kwestii m.in. w wyroku z 9 stycznia 2007 r. (sygn. akt II PK 138/06, OSNP 2008/3–4/38), którym stwierdził, że:

Pracownik ma prawo uważać, że świadczenie wypłacane przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem, a więc jego obowiązek liczenia się ze zwrotem świadczenia ogranicza się zasadniczo do sytuacji, w których ma świadomość otrzymania nienależnego świadczenia. (...) Ciężar dowodu w tej kwestii spoczywa na pracodawcy.

Pracownik ma zatem prawo oczekiwać, że jeżeli pracodawca posiada specjalistów w zakresie naliczania płac, to wynagrodzenie, jakie otrzymuje zatrudniony, jest obliczone prawidłowo. Potwierdził to Główny Inspektorat Pracy w stanowisku wyrażonym w piśmie z 1 lipca 2009 r. (GPP-110–4560–43/09/PE/RP):

(...) Jeśli dochodzi do sytuacji, kiedy pracodawca omyłkowo wypłaca pracownikowi zawyżone wynagrodzenie, a pracownik nie wyraża dobrowolnie zgody na zwrot nadpłaconej kwoty, pracodawcy pozostaje jedynie wystąpienie na drogę sądową z roszczeniem o jej zwrot na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu. Pracodawca w takim wypadku ma prawo domagać się zwrotu nadpłaconej kwoty od pracownika, wykazując, że pracownik otrzymał świadczenie o wiele wyższe niż należne, i w związku z tym powinien liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu. (...)

W przypadku wypłaty za wysokiego wynagrodzenia, to pracodawca musi wykazać, że pracownik miał świadomość otrzymania nadpłaty. Zasadą jest zatem, że pracownik nie musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu nienależnego wynagrodzenia. Jeżeli pracodawca uważa, że w konkretnej sprawie pracownik powinien liczyć się z takim obowiązkiem, musi udowodnić to przed sądem.

Zobacz również: Konsekwencje nieprawidłowego obliczenia wynagrodzenia

Wyjątkiem od powyższej zasady jest sytuacja, gdy pracownik pobiera wynagrodzenie „z góry” czyli przed wykonaniem pracy. W ten sposób wynagradzani są m.in. nauczyciele i policjanci. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 8 grudnia 1994 r. (sygn. akt I PZP 49/94, OSNP 1995/16/202):

Pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia „z góry” powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu wynagrodzenia w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że za określony czas z mocy przepisu szczególnego zachowuje do niego prawo.

Prezentowane stanowisko wynika z jednej z podstawowych zasad prawa pracy, zgodnie z którą wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną. Przy wypłacie wynagrodzenia „z góry” pracodawcy łatwiej dochodzić nadpłaconego wynagrodzenia. Musi on jedynie wykazać, że pracownik nie wykonał powierzonej mu pracy.

Kolejnym problemem, jaki wiąże się z nadpłaconym wynagrodzeniem, jest możliwość potrącenia nadpłaty z następnego wynagrodzenia. Pracodawca nie może jednak bez zgody pracownika dokonywać potrąceń z wynagrodzenia za pracę nienależnie wypłaconych kwot. Zamknięty katalog należności, jakie mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody zawiera bowiem art. 87 § 1 k.p. i są to:

  1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
  2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
  3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
  4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Powyższy katalog nie zawiera odliczenia nadpłaconego wynagrodzenia. Aby zatem tego dokonać, pracodawca powinien zwrócić się do pracownika o zgodę. Może się również zdarzyć, że pracownik sam poinformuje pracodawcę o zbyt wysokim wynagrodzeniu, jakie otrzymał. W każdym jednak przypadku pracownik powinien wyrazić pisemną zgodę na potrącenie nadpłaty (art. 91 k.p.). Wyrażenie zgody w innej formie niż pisemna jest nieważne (wyrok SN z 1 października 1998 r. sygn. akt I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684).

Zobacz: Forum Kadry - ZUS i Płace

UWAGA!

Ochroną przed potrąceniami objęte są również nagrody jubileuszowe i odprawa emerytalna (wyrok Sądu Najwyższego z 19 lutego 2004 r.; sygn. akt I PK 217/2003).

Problem powoduje również charakter spraw związanych z dochodzeniem zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia. Dotyczą one bowiem sporów między pracownikiem a pracodawcą. W takich przypadkach zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego, a nie prawa pracy. Powstaje zatem pytanie, do jakiego sądu pracodawca musi skierować pozew o odzyskanie nadpłaconego wynagrodzenia. W uchwale z 27 marca 2007 r. (sygn. akt II PZP 2/07, OSNP 2007/15–16/210) Sąd Najwyższy uznał, że:

Sprawa o zwrot nienależnie pobranych świadczeń ze stosunku pracy dochodzonych od członka zarządu (byłego członka zarządu) spółki akcyjnej jednocześnie zatrudnionego w niej na podstawie umowy o pracę, jest sprawą ze stosunku pracy (art. 476 § 1 kpc).

Mimo że do spraw dotyczących zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, są to sprawy z zakresu prawa pracy. Dlatego pracodawca będzie musiał skierować powództwo do sądu pracy, a nie do sądu cywilnego. W tych sprawach będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy.

Zobacz pełną treść orzeczenia dostępną na www.inforfk.pl

W związku z tym pojawiło się pytanie, jaki okres przedawnienia należy stosować. W wyroku z 8 czerwca 2010 r. (sygn. akt I PK 31/10) Sąd Najwyższy wskazał, że okres przedawnienia, po którym nie będzie możliwe dochodzenie nadpłaconego wynagrodzenia, wynosi 3 lata. Termin ten zaczyna biec od momentu wypłaty zbyt wysokiego wynagrodzenia. Biegu terminu przedawnienia nie przerywa wezwanie pracownika do zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia. Przerwanie biegu terminu przedawnienia następuje na skutek wniesienia pozwu do sądu pracy lub przez wezwanie do próby ugodowej.

Podstawa prawna:

● art. 87 § 1, art. 91, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 2)

● art. 405, art. 409 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 230, poz. 1370)

● art. 476 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 403)

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Sposób na płace

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
O 339,50 zł więcej dorobi emeryt i rencista od czerwca 2025 roku

Rosną limity dorabiania dla rencistów i wcześniejszych emerytów. Chodzi o kwoty, po przekroczeniu których ZUS obniża lub zawiesza pobierane świadczenie emerytalne lub rentowe. To dobra wiadomość.

Zautomatyzuj HR z SyKOF HR i przygotuj organizację na erę AI

Automatyzacja to nie tylko wygoda – to fundament dla wdrażania sztucznej inteligencji w HR. System SyKOF HR wspiera organizacje w cyfrowej transformacji procesów kadrowo-płacowych, integrując się z ekosystemem ERP i tworząc fundament pod przyszłościowe zastosowania AI.

14 emerytura 2025 - kiedy wypłata? [Rozporządzenie]

14 emerytura będzie także w 2025 roku. Kiedy można spodziewać się wypłaty dodatkowego świadczenia dla emerytów i rencistów? Ile wynosi czternastka? Jst rozporządzenie Rady Ministrów. Oto najważniejsze informacje.

Jazda na rowerze: dla pracownika benefit z karty sportowej i korzyść dla zdrowia

Coraz cieplejsze dni zachęcają do aktywności fizycznej, takiej jak jazda rowerem. Z roku na rok przybywa osób, które decydują się na mniej lub bardziej regularne dojeżdżanie takim jednośladem do pracy.

REKLAMA

Jawność wynagrodzeń: większość jest za, ale pod warunkiem, że dotyczy ona wyłącznie cudzych płac a nie własnych zarobków

Najnowsze badanie przynosi wiedzę o aktualnych poglądach polskich pracowników. Polacy o jawności wynagrodzeń: chcemy znać zarobki innych, ale swoich nie chcemy ujawniać. Czy zmiana prawa, którą sprawi wdrożenie dyrektywy o jawności płac to zmieni?

Zatrudnianie cudzoziemców w 2025 roku [Przewodnik i zmiany krok po kroku]

W dobie globalizacji coraz więcej polskich firm sięga po talenty spoza kraju. Od 1 czerwca 2025 r. proces zatrudniania cudzoziemców zostanie zmodernizowany i w pełni zdigitalizowany dzięki nowej ustawie z 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Choć formalności nadal wymagają precyzji, są prostsze, szybsze i dostępne online.

Pracownicy teraz: praca bez poczucia sensu nie daje satysfakcji

Według 91 proc. polskich „zetek” i millenialsów praca bez poczucia sensu nie daje satysfakcji. Wśród priorytetów młodych pracowników są także niezależność finansowa i work-life balance. Jeśli te warunki nie są spełniane, potrafią oni zrezygnować z pracy i szukać nowego pracodawcy.

Dobre samopoczucie w miejscu pracy, to kluczowe oczekiwanie najmłodszych pracowników czyli Zetek

Dla Zetek pracowników w pracy ważna jest równowaga między życiem zawodowym i prywatnym. Otwarta komunikacja z przełożonym, równowaga między życiem zawodowym i prywatnym oraz stabilność zawodowa - to wartości, którymi najczęściej kierują się przedstawiciele pokolenia Z przy wyborze pracodawcy.

REKLAMA

Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

REKLAMA