REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dobrowolne potrącenia z wynagrodzenia za pracę

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Znajomość zasad dotyczących potrącania z wynagrodzenia za pracę roszczeń pieniężnych jest potrzebna zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. Pracodawca musi wiedzieć, o jaką kwotę może zmniejszyć wypłacane pracownikowi wynagrodzenie, a pracownik na pewno jest zainteresowany, ile z należnego wynagrodzenia po dokonanych potrąceniach zostanie mu wypłacone. Ponadto wiedza o potrąceniach zabezpiecza pracodawcę przed koniecznością zwrotu nienależnie pobranych kwot wraz z zaliczkami oraz grzywną inspektora PIP.

Dokonywanie przez pracodawcę potrąceń z wynagrodzenia za pracę oznacza, że pracodawca zatrzymuje część należnego pracownikowi wynagrodzenia na pokrycie własnej wierzytelności przysługującej mu wobec pracownika albo przeznacza tę część na pokrycie innych należności pracownika dochodzonych w sądowym albo administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie i w związku z tym możliwość dokonywania potrąceń jest ograniczona.

Są trzy aspekty ochrony: wynagrodzenie pracownika można pomniejszyć tylko o należności określone w kodeksie pracy, potrącenie jest możliwe w ściśle określonych w tym kodeksie granicach i wreszcie, dokonanie potrącenia może się odbyć tylko według reguł określonych w kodeksie pracy. Z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Wyżej wymienione należności pracodawca potrąca bez zgody pracownika (tzw. potrącenia ustawowe). Poza potrąceniami ustawowymi, w kodeksie pracy przewidziano możliwość stosowania tzw. potrąceń dobrowolnych. Należy pamiętać, ze w przypadku zbiegu prawa do potrąceń dobrowolnych z potrąceniami ustawowymi pierwszeństwo przysługuje potrąceniom ustawowym.

Tryb potrąceń dobrowolnych jest wykorzystywany przy: wpłatach pracownika do kasy zapomogowo-pożyczkowej, spłatach pożyczki z tej kasy, spłatach pożyczki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, składkach na rzecz związku zawodowego.

Warunkiem legalności dobrowolnych potrąceń jest pisemna zgoda pracownika.

Na piśmie pracownik powinien także wskazać wysokość kwot, które mogą być potrącane (procentowo lub kwotowo). W praktyce oświadczenie pracownik składa razem ze zgodą na potrącenie. Zgoda pracownika jest skuteczna tylko do wysokości kwot wolnych od potrąceń. Jeżeli pracownik zgodzi się na potrącanie, w efekcie którego pozostanie mu mniej niż określono w art. 91 § 2 k.p., pracodawca może dokonać potrącenia tylko w granicach wskazanych w art. 91 § 2 k.p.

Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. jest nieważne (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 91 i 300 k.p., wyrok SN z 1 października 1998 r., I PKN 366/98, OSNAPiUS 1999/21/684).

Ponadto należy pamiętać, że potrącenie dobrowolne bez zgody pracownika powoduje, że pracodawca nie wypłaca należnego wynagrodzenia i dokonuje bezpodstawnego potrącenia, co jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 1 k.p.). Zatem w sytuacji potrącenia dobrowolnego bez zgody pracownika, pracodawca powinien liczyć się z:
- obowiązkiem zwrotu pracownikowi potrąconych kwot wraz z odsetkami,
- karą grzywny nałożoną przez inspektora PIP.

W związku z powyższym wiele banków zabezpiecza się w ten sposób, że w umowie poręczenia zapisana jest klauzula, że poręczyciel wyraża zgodę na potrącenia z wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji pracodawca może dokonywać potrąceń bez uzyskania zgody pracownika.

Pracownik ma prawo nie wyrazić zgody na dobrowolne potrącenia i nie może z tego powodu ponieść żadnych konsekwencji, tzn. nie można go ukarać karą porządkową, obniżyć wynagrodzenie bądź nie przyznać pożyczki, zwolnić z pracy.

Pracownik może skutecznie cofnąć zgodę na potrącenia. Jeżeli dotyczy to wierzytelności pracodawcy, wówczas pracownik może odwołać zgodę, która już doszła do pracodawcy, jedynie za jego zgodą. Natomiast zgodę na potrącenia należności innych wierzycieli pracownik może odwołać w każdym czasie, a jej cofnięcie wiąże pracodawcę (czyli po odwołaniu zgody pracodawca nie może potrącać należności). Cofnięcie zgody powinno mieć formę pisemną.

W art. 91 k.p. wprowadzono granicę, do której można dokonywać potrąceń. Wolna od potrąceń jest kwota w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% kwoty - przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy.

Przykład:
PORĘCZENIE KREDYTU
Zatrudniona na podstawie umowy o pracę pracownica poręczyła swojemu bratu kredyt. Brat zaprzestał spłaty kredytu i bank wysłał pismo do zatrudniającego pracownicę o dokonywanie potrąceń z jej wynagrodzenia za pracę. Gdy pracodawca otrzymał pismo z banku, poinformował o tym pracownicę i potrącił z jej wynagrodzenia 500 zł. Pracownica początkowo nie protestowała, ale gdy dowiedziała się, że pracodawca nie powinien dokonywać potrąceń z jej wynagrodzenia bez jej zgody, wystąpiła o zwrot bezpodstawnie pobranych kwot.
Pracodawca odmówił, uzasadniając swoje stanowisko tym, że wezwał pracownicę na rozmowę, w której nie zaprzeczyła, że jest poręczycielem, nie protestowała przed dokonaniem potrąceń, a przez to w sposób dorozumiany wyraziła zgodę. Zdaniem sądu, pracodawca nie mógł dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownicy kwoty na poczet spłaty kredytu, który poręczyła, i wobec tego pracownica może żądać zwrotu bezpodstawnie pobranych kwot wraz z odsetkami. Warunkiem niezbędnym do dokonania potrącenia jest bowiem zgoda pracownika wyrażona na piśmie.

Przykład:
SPŁATA POŻYCZKI
Pracownik otrzymał z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pożyczkę, na cele mieszkaniowe. W umowie pożyczki wyraził zgodę na dokonywanie z jego wynagrodzenia potrąceń na spłatę tej pożyczki. Pracodawca może potrącić tylko taką kwotę pożyczki, aby kwota wypłacana pracownikowi po dokonaniu potrącenia nie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.


Podstawa prawna:- art. 87 § 1 i 7, art. 91, art. 282 § 1, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

REKLAMA

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

REKLAMA

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

REKLAMA