REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dobrowolne potrącenia z wynagrodzenia za pracę

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Znajomość zasad dotyczących potrącania z wynagrodzenia za pracę roszczeń pieniężnych jest potrzebna zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. Pracodawca musi wiedzieć, o jaką kwotę może zmniejszyć wypłacane pracownikowi wynagrodzenie, a pracownik na pewno jest zainteresowany, ile z należnego wynagrodzenia po dokonanych potrąceniach zostanie mu wypłacone. Ponadto wiedza o potrąceniach zabezpiecza pracodawcę przed koniecznością zwrotu nienależnie pobranych kwot wraz z zaliczkami oraz grzywną inspektora PIP.

Dokonywanie przez pracodawcę potrąceń z wynagrodzenia za pracę oznacza, że pracodawca zatrzymuje część należnego pracownikowi wynagrodzenia na pokrycie własnej wierzytelności przysługującej mu wobec pracownika albo przeznacza tę część na pokrycie innych należności pracownika dochodzonych w sądowym albo administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie i w związku z tym możliwość dokonywania potrąceń jest ograniczona.

Są trzy aspekty ochrony: wynagrodzenie pracownika można pomniejszyć tylko o należności określone w kodeksie pracy, potrącenie jest możliwe w ściśle określonych w tym kodeksie granicach i wreszcie, dokonanie potrącenia może się odbyć tylko według reguł określonych w kodeksie pracy. Z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Wyżej wymienione należności pracodawca potrąca bez zgody pracownika (tzw. potrącenia ustawowe). Poza potrąceniami ustawowymi, w kodeksie pracy przewidziano możliwość stosowania tzw. potrąceń dobrowolnych. Należy pamiętać, ze w przypadku zbiegu prawa do potrąceń dobrowolnych z potrąceniami ustawowymi pierwszeństwo przysługuje potrąceniom ustawowym.

Tryb potrąceń dobrowolnych jest wykorzystywany przy: wpłatach pracownika do kasy zapomogowo-pożyczkowej, spłatach pożyczki z tej kasy, spłatach pożyczki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, składkach na rzecz związku zawodowego.

Warunkiem legalności dobrowolnych potrąceń jest pisemna zgoda pracownika.

Na piśmie pracownik powinien także wskazać wysokość kwot, które mogą być potrącane (procentowo lub kwotowo). W praktyce oświadczenie pracownik składa razem ze zgodą na potrącenie. Zgoda pracownika jest skuteczna tylko do wysokości kwot wolnych od potrąceń. Jeżeli pracownik zgodzi się na potrącanie, w efekcie którego pozostanie mu mniej niż określono w art. 91 § 2 k.p., pracodawca może dokonać potrącenia tylko w granicach wskazanych w art. 91 § 2 k.p.

Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. jest nieważne (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 91 i 300 k.p., wyrok SN z 1 października 1998 r., I PKN 366/98, OSNAPiUS 1999/21/684).

Ponadto należy pamiętać, że potrącenie dobrowolne bez zgody pracownika powoduje, że pracodawca nie wypłaca należnego wynagrodzenia i dokonuje bezpodstawnego potrącenia, co jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 1 k.p.). Zatem w sytuacji potrącenia dobrowolnego bez zgody pracownika, pracodawca powinien liczyć się z:
- obowiązkiem zwrotu pracownikowi potrąconych kwot wraz z odsetkami,
- karą grzywny nałożoną przez inspektora PIP.

W związku z powyższym wiele banków zabezpiecza się w ten sposób, że w umowie poręczenia zapisana jest klauzula, że poręczyciel wyraża zgodę na potrącenia z wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji pracodawca może dokonywać potrąceń bez uzyskania zgody pracownika.

Pracownik ma prawo nie wyrazić zgody na dobrowolne potrącenia i nie może z tego powodu ponieść żadnych konsekwencji, tzn. nie można go ukarać karą porządkową, obniżyć wynagrodzenie bądź nie przyznać pożyczki, zwolnić z pracy.

Pracownik może skutecznie cofnąć zgodę na potrącenia. Jeżeli dotyczy to wierzytelności pracodawcy, wówczas pracownik może odwołać zgodę, która już doszła do pracodawcy, jedynie za jego zgodą. Natomiast zgodę na potrącenia należności innych wierzycieli pracownik może odwołać w każdym czasie, a jej cofnięcie wiąże pracodawcę (czyli po odwołaniu zgody pracodawca nie może potrącać należności). Cofnięcie zgody powinno mieć formę pisemną.

W art. 91 k.p. wprowadzono granicę, do której można dokonywać potrąceń. Wolna od potrąceń jest kwota w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% kwoty - przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy.

Przykład:
PORĘCZENIE KREDYTU
Zatrudniona na podstawie umowy o pracę pracownica poręczyła swojemu bratu kredyt. Brat zaprzestał spłaty kredytu i bank wysłał pismo do zatrudniającego pracownicę o dokonywanie potrąceń z jej wynagrodzenia za pracę. Gdy pracodawca otrzymał pismo z banku, poinformował o tym pracownicę i potrącił z jej wynagrodzenia 500 zł. Pracownica początkowo nie protestowała, ale gdy dowiedziała się, że pracodawca nie powinien dokonywać potrąceń z jej wynagrodzenia bez jej zgody, wystąpiła o zwrot bezpodstawnie pobranych kwot.
Pracodawca odmówił, uzasadniając swoje stanowisko tym, że wezwał pracownicę na rozmowę, w której nie zaprzeczyła, że jest poręczycielem, nie protestowała przed dokonaniem potrąceń, a przez to w sposób dorozumiany wyraziła zgodę. Zdaniem sądu, pracodawca nie mógł dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownicy kwoty na poczet spłaty kredytu, który poręczyła, i wobec tego pracownica może żądać zwrotu bezpodstawnie pobranych kwot wraz z odsetkami. Warunkiem niezbędnym do dokonania potrącenia jest bowiem zgoda pracownika wyrażona na piśmie.

Przykład:
SPŁATA POŻYCZKI
Pracownik otrzymał z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pożyczkę, na cele mieszkaniowe. W umowie pożyczki wyraził zgodę na dokonywanie z jego wynagrodzenia potrąceń na spłatę tej pożyczki. Pracodawca może potrącić tylko taką kwotę pożyczki, aby kwota wypłacana pracownikowi po dokonaniu potrącenia nie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.


Podstawa prawna:- art. 87 § 1 i 7, art. 91, art. 282 § 1, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

REKLAMA

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

2,5 tys. euro za pracę na magazynie w Szwecji i Norwegii. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego?

Szwecja, Norwegia, Niemcy i Czechy to opłacalne kierunki na podjęcie pracy w wakacje. W państwach skandynawskich na magazynie można zarobić 2,5 tys. euro miesięcznie. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego? Bardzo dobre zarobki są też w Niemczech i Czechach.

Zmieniasz adres podczas zwolnienia lekarskiego (tzw. L4)? Masz tylko 3 dni na zgłoszenie. Sprawdź, co grozi za spóźnienie

Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.

REKLAMA

Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kogo dodatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

REKLAMA