Pracownicy mogą otrzymać zaliczkę w przypadku niewypłacalności pracodawcy

W obowiązującym od 20 lipca br. rozporządzeniu MPiPS w sprawie wniosków o wypłatę zaliczek (z FGŚP) zostały określone dwa wzory wniosków o wypłatę zaliczki na poczet należnych świadczeń z FGŚP z tytułu niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń pracowniczych (jeden dla pracowników, a drugi dla pracodawców). Rozporządzenie reguluje tryb składania wniosków oraz przekazywania pracownikowi środków z FGŚP po rozpatrzeniu wniosku.

Z wnioskiem o zaliczkę występuje pracownik

Kierownik biura terenowego FGŚP wypłaca na wniosek pracownika zaliczkę na poczet niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń pracowniczych w kwocie niezaspokojonych roszczeń, nie wyższej jednak niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Pracownik składa wniosek o wypłatę zaliczki kierownikowi biura terenowego FGŚP właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. We wniosku pracownik musi oświadczyć, że pozostaje w stosunku pracy z danym pracodawcą, wskazać rodzaj niezaspokojonych roszczeń pracowniczych i ich wysokość. Pracownik składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Wniosek dzieli się na dwie części. Pierwszą wypełnia i podpisuje pracownik, dołączając:

• informacje lub dokumenty uprawdopodobniające wystąpienie niewypłacalności pracodawcy lub dowód złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (np. protokół, pismo, oświadczenie),
• druk zgłoszenia do ubezpieczeń ZUS ZUA wypełniony w części dotyczącej danych ewidencyjnych i adresu oraz podpisany przez pracownika.

Ta część wniosku zawiera m.in. informacje o dacie, od której zaprzestano wypłacania wynagrodzeń. Pracownik musi również złożyć oświadczenie, że nie należy do kategorii osób wyłączonych z definicji pracownika (np. małżonek pracodawcy i jego dzieci własne). Kwotę niezaspokojonych roszczeń pracowniczych z tytułu zatrudnienia u pracodawcy podaje w wartościach brutto. Zwrot dotyczy tylko należności głównych (tzn. bez odsetek). Istnieje możliwość wybrania formy otrzymania zaliczki przekazem pocztowym lub przelewem na rachunek bankowy.

---

Druga część wniosku to zatwierdzenie kwoty do wypłaty. Zostanie wypełniona i podpisana przez główną księgową i kierownika biura terenowego FGŚP po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku pracownika. Ta część dokumentu zawiera informacje o potrąceniach od kwoty zatwierdzonej do wypłaty ze środków FGŚP. Kierownik biura terenowego FGŚP dokonuje potrąceń od kwoty obliczonych zaliczek, tj. dokonuje wpłat składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i ewentualnie przekazuje należności alimentacyjne.

Rozpatrując wniosek kierownik biura terenowego FGŚP występuje o kopię aktualnego odpisu z rejestru przedsiębiorców KRS lub o zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, dotyczące niewypłacalnego pracodawcy. Po zakończeniu całej procedury rozpatrywania wniosku kierownik biura terenowego FGŚP zawiadamia pracownika o terminie i wysokości zatwierdzonej do wypłaty zaliczki. O dokonaniu wypłaty zaliczki niezwłocznie zawiadamia pracodawcę, wskazując kwotę wypłaconego świadczenia oraz datę wypłaty.

Wniosek o wypłatę zaliczki może złożyć pracownik w odniesieniu do roszczeń z tytułu niewypłacalności pracodawcy powstałych od 1 października 2006 r. Działanie wstecz przepisów wynika z art. 2 ustawy nowelizującej z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Kontrola istnienia podstawy do złożenia wniosku

W przypadku zgłoszenia przez pracownika wniosku o wypłatę świadczeń z tytułu faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę, kierownik biura terenowego FGŚP ma prawo do uzyskania niezbędnych informacji w zakresie:

• składania deklaracji i opłacenia należnych podatków w urzędzie skarbowym,
• wyrejestrowania pracowników lub płatnika z ZUS,
• ustaleń dokonanych przez PiP w ramach przeprowadzonych u pracodawcy kontroli i inspekcji,
• ustaleń dokonanych przez komornika w trakcie prowadzonych przeciwko pracodawcy postępowań egzekucyjnych.

Kierownik biura terenowego FGŚP może także zażądać od pracodawcy dokumentów potwierdzających faktyczne zaprzestanie działalności. Ma również prawo wglądu do dokumentacji w miejscu działalności pracodawcy.

Z wnioskiem o zaliczkę dla pracowników występuje pracodawca

W okresie od dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy do dnia wydania przez sąd postanowienia w sprawie ogłoszenia upadłości pracodawca może złożyć do kierownika biura terenowego FGŚP wniosek o wypłatę zaliczek przeznaczonych na niezaspokojone świadczenia pracownicze. Zaliczki nie będą jednak wyższe niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 14a ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych). Wniosek obejmuje zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych oraz poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego w sądzie wraz z dołączonymi do niego dokumentami.

WAŻNE!

FGŚP wypłaca zaliczki bezpośrednio pracownikowi.

---

Wniosek o wypłatę zaliczek na poczet należnych świadczeń z FGŚP pracodawca składa kierownikowi biura terenowego FGŚP właściwemu ze względu na siedzibę niewypłacalnego pracodawcy. Do wniosku pracodawca musi dołączyć:

• zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych,
• poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o ogłoszenie upadłości, złożonego w sądzie wraz z dołączonymi do niego dokumentami,
• oświadczenia pracowników o sposobie dokonania wypłaty świadczenia,
• kopię aktualnego odpisu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego lub zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
• kopię zaświadczenia o numerze REGON i decyzji o nadaniu numeru NIP,
• oświadczenie pracodawcy o osiągnięciu albo nieosiągnięciu przez pracowników kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
• wypełniony w części dotyczącej danych ewidencyjnych i adresu oraz podpisany przez pracownika druk zgłoszenia do ubezpieczeń ZUS ZUA.

Kierownik biura terenowego FGŚP przekazuje pracodawcy składającemu wniosek jeden egzemplarz zaakceptowanego wykazu, a następnie niezwłocznie przekazuje środki finansowe przelewem na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym na adres wskazany w oświadczeniach pracowników o sposobie dokonania wypłaty świadczenia.

Na żądanie kierownika biura terenowego FGŚP, wnioskodawca musi uzupełnić w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego żądania braki formalne wniosku, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Dotyczy to zarówno wniosku złożonego przez pracownika, jak i przez pracodawcę.

Podstawa prawna

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 czerwca 2010 r. w sprawie wniosków o wypłatę zaliczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (Dz.U. Nr 119, poz. 805),
• art. 2 ustawy z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 18, poz. 100),
• art. 12–16 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121 ze zm.).