Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

• Lekki stopień niepełnosprawności
• Umiarkowany stopień niepełnosprawności
• Znaczny stopień niepełnosprawności
• Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Niepełnosprawność (zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) definiowana jest jako trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszania sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy. Stopień niepełnosprawności orzekany jest na czas określony lub na stałe.

Lekki stopień niepełnosprawności

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zaliczane się osoby o naruszonej sprawności organizmu:

• która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną
• mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Wystarczy, że będzie spełniona jedna z powyższych przesłanek, by uzyskać lekki stopień niepełnosprawności.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby z:

• naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub
• naruszoną sprawnością organizmu, wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Wystarczy, że będzie spełniona jedna z powyższych przesłanek, by uzyskać umiarkowany stopień niepełnosprawności. Zaliczenie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie oznacza wykluczenia możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

1. przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
2. wykonywania pracy zdalnej.

Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Znaczny stopień niepełnosprawności

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby, które mają naruszoną sprawność organizmu, są niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Osoby te, w celu pełnienia ról społecznych, wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności nie oznacza wykluczenia możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

1. przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
2. wykonywania pracy zdalnej.

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Ustalenie któregokolwiek z powyższych stopni niepełnosprawności jest podstawą do przyznania różnych ulg, dofinansowań, czy uprawnień. W ramach programu "Aktywny samorząd" w 2025 r. osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą liczyć na:

• pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania samochodu
  Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu, a także do do osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu słuchu
• pomoc w uzyskaniu prawa jazdy
  Pomoc jest adresowana do osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu lub z dysfunkcją narządu słuchu, w stopniu wymagającym korzystania z usług tłumacza języka migowego.
• pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania
  Do 10 500 zł z PFRON na zakup laptopa w 2025 r.
• pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego sprzętu elektronicznego
  Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
• pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym
  Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i dysfunkcją uniemożliwiającą samodzielne poruszanie się za pomocą wózka inwalidzkiego o napędzie ręcznym
• pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym
  Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
• pomoc w zakupie i w utrzymaniu sprawności technicznej protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, tj. protezy co najmniej na III poziomie jakości
  Pomoc adresowana jest do osób ze stopniem niepełnosprawności,
• pomoc w zakupie skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka ręcznego
  Pomoc adresowana jest do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu powodującą problemy w samodzielnym przemieszczaniu się i posiadających zgodę lekarza specjalisty na użytkowanie przedmiotu dofinansowania (w przypadku osób, które nie są zatrudnione lub się nie uczą, muszą dostarczyć wraz z wnioskiem zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne na wózek potwierdzone przez NFZ,
• pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej
  Pomoc adresowana jest do osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, którzy są przedstawicielem ustawowym lub opiekunem prawnym dziecka. Więcej na ten temat można przeczytać: Prawie 350 zł na dziecko z PFRON od 1 marca 2025 r.
• pomoc w kontynuowaniu rehabilitacji w formie wentylacji domowej
  Pomoc adresowana jest do osób ze stopniem niepełnosprawności lub z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia), które korzystają z koncentratora tlenu lub respiratora w ramach świadczenia udzielanego przez ośrodek domowego leczenia tlenem lub ośrodek wentylacji domowej, tj. pod opieką zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie lub pod opieką poradni/ośrodka/zespołu domowego leczenia tlenem,
• pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym.

Wnioski w ramach dofinansowań z programu „Aktywny samorząd” można składać od 1 marca 2025 r. Budżet programu wynosi 275,8 mln zł. Osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w przypadku posiadania prawa do zasiłku rodzinnego, mogą wystąpić także o dodatki do zasiłku rodzinnego związane z niepełnosprawnością. Więcej o dodatkach do zasiłku rodzinnego można znaleźć w poniższym artykule.

Przysługuje im także szereg uprawnień w przypadku zarejestrowania się jako osoba poszukująca pracy w powiatowym urzędzie pracy (PUP). Chodzi m.in o szkolenia, staże, prace interwencyjne, bon na zasiedlenie, bon szkoleniowy, czy też bon stażowy.

Warto także sprawdzić, czy osoba posiadająca umiarkowany stopień niepełnosprawności posiada uprawnienia do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego lub dodatku pielęgnacyjnego. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobom, które są uprawnione do emerytury lub renty, w przypadku, gdy dana osoba została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Przysługuje także wszystkim osobom, które ukończyły 75 lat. Obecnie dodatek pielęgnacyjny wynosi 330,07 zł. Od 1 marca 2025 r. dodatek pielęgnacyjny wzrośnie i będzie wynosił 348,22 zł.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

• seniorom powyżej 75 roku życia,
• niepełnosprawnym dzieciom,
• osobom niepełnosprawnym, które mają powyżej 16 r.ż., w przypadku gdy legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• osobom niepełnosprawnym, mającym powyżej 16 lat, legitymującym się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w przypadku, gdy niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 r.ż.

Od 1 listopada 2024 r. wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Ponadto, osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą wystąpić o zasiłek okresowy. Należy jednak pamiętać, że jest on przyznawany po spełnieniu kryterium dochodowego, które w 2025 r. wynosi 1010 zł dla osoby samotnej lub 823 zł na osobę w rodzinie.

W przypadku niezdolności do pracy, mogą także ubiegać się o przyznanie renty. Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 marca 2025 r. wynosi 1 878,91 zł , a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 1 409,18 zł.

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą także liczyć na dofinansowania do zatrudniania w wysokości od 1550 zł do 2 585 zł z PFRON. Więcej na ten temat można przeczytać w art. 1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P.

Jak już jesteśmy przy uprawnieniach osób niepełnosprawnych, Warto także pamiętać o tym, że czas pracy osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Przysługuje jej także prawo do dodatkowej 15 minutowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Osoby legitymujące się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają także prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu nabywa się po przepracowaniu jednego roku po uzyskaniu orzeczenia o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. To nie jedyne uprawnienia związane z posiadanym stopniem niepełnosprawności. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Umiarkowany stopień niepełnosprawności - co się należy? [LISTA 2025]. Czas pracy osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin w tygodniu. W przypadku osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Osoby niepełnosprawne mogą także ubiegać się o dofinansowania ze środków PFRON do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, w przypadku, gdy przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:

1. 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym;
2. 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

Turnus rehabilitacyjny

Osoby wybierające się na turnus rehabilitacyjny, mają prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze 21 dni roboczych właśnie w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku. Mają także prawo do zwolnienia w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Ulgi podatkowe

Przy składaniu rocznego zeznania podatkowego, warto także pamiętać o możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Osoby niepełnosprawne, a także osoby mające na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, w przypadku poniesienia wydatków na rehabilitację lub poniesienia wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.

Roczne dochody osoby niepełnosprawnej nie mogły przekroczyć w 2024 r. 21 371,52 zł. Limit dochodu dotyczy osoby niepełnosprawnej, która pozostaje na utrzymaniu podatnika. Do powyższego limitu nie wlicza się: zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia uzupełniającego, tzw. 13. i 14., alimentów na rzecz dzieci, dodatku energetycznego, dodatku osłonowego, dodatku węglowego, dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła i dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, dodatku elektrycznego, refundacji kwoty odpowiadającej podatkowi VAT, o której mowa w art. 18 ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2024 r. w związku z sytuacją na runku gazu, a także bonu energetycznego. Do dochodów zaliczają się inne dochody zwolnione z opodatkowania, jak na przykład zapomoga, czy przychody osób do ukończenia 26 roku życia.

W ramach wydatków do odliczenia można wyróżnić wydatki nielimitowane oraz wydatki limitowane. Wśród wydatków nielimitowanych (można odliczyć całą kwotę wydatku) wyróżnić można np. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności, odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, czy opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Wśród wydatków limitowanych (są limity kwotowe) można odliczyć m.in. zakup leków (100 zł), zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów, wkładów anatomicznych (2 280 zł), opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa (2 280 zł), utrzymanie psa asystującego (2 280 zł) oraz używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia (2 280 zł). Można także odliczyć wydatki poniesione za granicą. W takim przypadku, do przeliczenia poniesionych wydatków w walucie obcej na polskie złote stosuj się średni kurs Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Należy pamiętać, że katalog wydatków, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej ma charakter zamknięty. Można odliczyć tylko te wydatki, które zostały wymienione wprost w przepisach ustawy PIT.

Karta parkingowa

Osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności mogą otrzymać także kartę parkingową. Osoby zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mogą ja otrzymać w przypadku, gdy mają zarówno ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się oraz przyczynę niepełnosprawności oznaczoną symbolem:

• 04-O (choroby narządu wzroku)
• 05-R (upośledzenie narządu ruchu)
• 10-N (choroba neurologiczna)
• 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia). Wniosek o wydanie karty parkingowej należy złożyć do przewodniczącego Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Wniosek o wydanie karty parkingowej można złożyć w dowolnym powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności. Karta wydawana jest na taki sam czas, na który przyznane jest orzeczenie o niepełnosprawności, jednakże nie może być wydana na czas dłuższy niż 5 lat.

Osoby niepełnosprawne mogą także liczyć na ulgi na przejazdy środkami transportu publicznego. W niektórych miejscowościach nawet mogą mieć bezpłatne przejazdy. Kwestię ulgowych przejazdów reguluje Ustawa z 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Osoby uprawnione do ulgowych przejazdów są m.in. wymienione w art. 4 powyższej ustawy. Warto także pamiętać o tym, że osoby niepełnosprawne, które mają sprawę w sądzie, mogą otrzymać zwolnienie z kosztów sądowych. Z tego zwolnienia mogą korzystać jedynie osoby zaliczone do grupy osób o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności. Należy jednak pamiętać o tym, by złożyć wniosek do sądu. Więcej informacji na ten temat naleźć można w Ustawie z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.