Ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński

Kto podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu

Zgodnie z art. 6 ust.1 pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński.

Zgodnie z art.9 ust.1c i 1d tejże ustawy osoby pobierające zasiłek macierzyński mające inny tytuł do ubezpieczeń emerytalno-rentowych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają także osoby pobierające zasiłek macierzyński, które mają ustalone prawo do emerytury lub renty.

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter

Jednocześnie art. 9 ust. 6 tejże ustawy stanowi, że osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko wówczas, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Przez inny tytuł nie należy rozumieć tytułu, z którego dana osoba nabyła prawo do urlopu wychowawczego.

Kto nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu

Sytuacje, w jakich wymienione osoby nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie przedstawia poniższa tabela.

Forum Kadry

Ubezpieczony	Tytuł ubezpieczenia	Charakter ubezpieczenia
Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym	Stosunek pracy (osoba podjęła dodatkowe zatrudnienie u własnego lub innego pracodawcy) Umowa o pracę nakładczą Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych Wykonywanie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia Prowadzenie pozarolniczej działalności Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej lub zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia Wykonywanie współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności Pobieranie uposażenia posła lub senatora Bycie posłem do Parlamentu Europejskiego wybranym w RP Pobieranie stypendium sportowego Pobieranie stypendium dla słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej Wykonywanie pracy na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania Posiadanie statusu duchownego Odbywanie ćwiczeń wojskowych Pozostawanie w stosunku służbowym funkcjonariusza Służby Celnej	N/O
	Ustalone prawo do emerytury lub renty	N

N - osoba z tego tytułu nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
O - ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tego tytułu mają charakter obowiązkowy.

Z zamieszczonej wyżej tabeli wynika na przykład, że:

• Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jeżeli ma ustalone prawo do emerytury lub renty.

Uwaga!
Pod pojęciem renta należy rozumieć świadczenie pieniężne z systemu ubezpieczenia społecznego (realizowanego w naszym kraju przez ZUS i KRUS) bądź zaopatrzenia emerytalnego (np. żołnierzy zawodowych czy funkcjonariuszy Policji). Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to renta z polskiego czy zagranicznego systemu ubezpieczenia, bądź zaopatrzenia społecznego. W rozumieniu powołanego art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest rentą m.in. renta wypłacana na podstawie przepisów prawa cywilnego (np. renta wyrównawcza) czy renta socjalna przyznawana na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 z późn. zm.).

Zasady przyznawania dodatku do świadczenia pielęgnacyjnego zgodne z konstytucją - wyrok TK

• Jeżeli w okresie przebywania na urlopie wychowawczym osoba pobiera równocześnie stypendium sportowe, nie może być objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym gdyż posiada inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.
• Jeżeli w okresie przebywania na urlopie wychowawczym osoba wykonuje umowę zlecenia (zawartą z własnym pracodawcą lub innym podmiotem), to w okresie wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, nie podlega natomiast ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
• Jeżeli w okresie przebywania na urlopie wychowawczym osoba podejmuje dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, zawartej z własnym lub innym pracodawcą, wówczas od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
• Jeżeli w okresie przebywania na urlopie wychowawczym osoba podejmuje prowadzenie pozarolniczej działalności, to z dniem rozpoczęcia prowadzenia tej działalności nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
• Jeżeli osoba przebywająca na urlopie wychowawczym zawarła umowę o dzieło z własnym pracodawcą, w okresie wykonywania tej umowy nadal podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
• W stanie prawnym obowiązującym do 31.12.2011 r. - jeżeli osoba zatrudniona równolegle u dwóch pracodawców albo posiadająca dwie umowy o pracę u tego samego pracodawcy z obydwu tych tytułów przebywa na urlopie wychowawczym powinna wskazać, który z pracodawców będzie płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne w okresie przebywania na urlopie wychowawczym. Od 1.01.2012 r. – w odniesieniu do tych osób – składki powinny być rozliczane przez każdego z płatników składek z uwzględnienie ograniczenia określonego w art. 18 ust. 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2012 r., wynikającego z wynagrodzenia osiągniętego u tego płatnika, a następnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaci składki w wysokości łącznej nie wyższej niż wskazana w art. 18 ust. 5b ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2012 r. Za okres do 30 kwietnia 2004 r. gdy wymieniona osoba miała prawo do zasiłku wychowawczego, płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne powinien być ten pracodawca, który wypłacał jej zasiłek wychowawczy.
• Jeżeli osoba przebywająca na urlopie wychowawczym urodzi kolejne dziecko w trakcie trwania tego urlopu i nabywa tym samym prawo do zasiłku macierzyńskiego, podlega ubezpieczeniom z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
• Jeżeli osoba mająca dwie umowy o pracę rodzi dziecko i pobiera w związku z tym dwa zasiłki macierzyńskie, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania obu zasiłków.
• Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym lub pobierająca zasiłek macierzyński, posiadająca gospodarstwo rolne, podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym lub pobierania zasiłku macierzyńskiego.
• Osoba pobierająca zasiłek macierzyński z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, kontynuująca wykonywanie pozarolniczej działalności, z której nabyła prawo do zasiłku, podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
• Osoba pobierająca zasiłek macierzyński mająca ustalone prawo do emerytury lub renty albo mająca inny tytuł rodzący obowiązek ubezpieczeń podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego

Emerytura mundurowa a emerytura z ZUS

Obowiązki  osoby przebywającej na urlopie wychowawczym wobec płatnika

Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym zobowiązana jest poinformować płatnika składek o ustaleniu prawa do emerytury lub renty albo o posiadaniu innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Dopóki płatnik nie uzyska wymienionego oświadczenia osoby przebywającej na urlopie wychowawczym - nie powinien sporządzać raportów składkowych dla tej osoby. Osoby przebywające na urlopie wychowawczym lub pobierające zasiłek macierzyński nie podlegają z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu (art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 12 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Forum Kadry