Zasady finansowania wpłat do PPK

Problem

Jesteśmy płatnikiem zasiłków. Czy wpłaty do PPK będziemy obliczać tylko od wynagrodzeń czy również od zasiłków? Co w sytuacji, gdy za część miesiąca wypłacamy wynagrodzenie, a za resztę np. zasiłek macierzyński? Czy jest jakaś minimalna kwota, poniżej której nie nalicza się wpłat do PPK?

Rada

Wpłat do PPK nie należy obliczać i odprowadzać od kwot zasiłków z ubezpieczeń społecznych, w tym od zasiłku macierzyńskiego. Jeśli za część miesiąca uczestnikowi PPK będzie należny zasiłek, a za resztę wynagrodzenie, to wpłaty do PPK należy obliczyć, potrącić i odprowadzić tylko od kwoty wynagrodzenia. Nie ma ustalonej minimalnej kwoty wynagrodzenia, która uprawniałaby do nienaliczania wpłat do PPK - uczestnicy PPK zarabiający miesięcznie mniej niż 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia mają jedynie możliwość obniżenia wysokości wpłaty podstawowej do PPK. Szczegóły w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Zgodnie z ustawą z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (dalej ustawa o PPK) oszczędzanie w pracowniczym planie kapitałowym (PPK) umożliwia m.in. pracownikom, zleceniobiorcom, chałupnikom, członkom rad nadzorczych - podlegającym z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym - gromadzenie środków, które zasadniczo mają być wykorzystane po osiągnięciu 60 roku życia.

Ustawodawca określił:

• wysokość wpłat do PPK,
• podmioty je finansujące,
• podstawę naliczania wpłat.

Zasady finansowania wpłat do PPK

RODZAJ WPŁAT DO PPK	PODMIOT ZATRUDNIAJĄCY Autopromocja Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia Sprawdź	UCZESTNIK PPK
Wpłata podstawowa Autopromocja Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych Sprawdź	1,5% wynagrodzenia	2% wynagrodzenia; osoby z wynagrodzeniem nie wyższym od 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia: od 0,5% do 2%
Wpłata dodatkowa	do 2,5% wynagrodzenia	do 2% wynagrodzenia

Wpłaty do PPK stanowią wartość procentową wynagrodzenia uczestnika PPK. Definiując "wynagrodzenie" ustawodawca odniósł się do ustawy systemowej.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Wynagrodzenie - podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy, oraz z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających (ograniczenie do kwoty tzw. 30-krotności - przyp. red.) zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. (art. 2 ust. 1 pkt 40 ustawy o PPK)

Jak wynika z przywołanej definicji, wynagrodzenie w rozumieniu ustawy o PPK jest tożsame z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - zgodnie z ustawą systemową. Do ustalania kwoty wynagrodzenia dla celów PPK nie stosuje się jednak ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek do kwoty tzw. 30-krotności (w tym zakresie ustawa o PPK została znowelizowana od 25 czerwca 2019 r.).

Zasiłki z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego - m.in. zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne - nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Tym samym nie należy obliczać i odprowadzać od nich wpłat do PPK.

Podobnie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowi wynagrodzenie chorobowe wypłacane na podstawie art. 92 Kodeksu pracy. A zatem także od kwot wynagrodzenia chorobowego wpłaty do PPK nie będą naliczane.

Podmiot zatrudniający nie oblicza i nie odprowadza wpłat do PPK również osobom:

• przebywającym na urlopach wychowawczych,
• pobierającym zasiłek macierzyński,
• pobierającym zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Te grupy osób podlegają jednak ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (odpowiednio - z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym lub z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego). Dla osób pobierających zasiłek macierzyński podstawę wymiaru składek stanowi kwota tego zasiłku, natomiast dla osób przebywających na urlopach wychowawczych - określona kwota mieszcząca się w ustalonych granicach między 75% minimalnego wynagrodzenia a 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (1687,50 zł - 2859 zł w 2019 r.). Jednak w art. 2 ust. 1 pkt 40 ustawy o PPK podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób zostały wprost wyłączone. Oznacza to, że ww. kwot nie uwzględnia się przy obliczaniu wpłat do PPK.

Wpłaty podstawowe i dodatkowe do PPK nie są ustalane i opłacane od wynagrodzenia chorobowego, zasiłków z ubezpieczeń społecznych, a także od podstawy wymiaru składek osób przebywających na urlopach wychowawczych.

Załóżmy, że spółka utworzyła PPK w listopadzie 2019 r. Wynagrodzenia są wypłacane 26 dnia miesiąca. Jan Z., 35-letni pracownik tej spółki, został włączony do PPK automatycznie. Za listopad (w grudniu 2019 r.) pracodawca odprowadził wpłaty podstawowe w łącznej wysokości 3,5% wynagrodzenia. Od 1 grudnia 2019 r. do 15 stycznia 2020 r. Jan Z. był niezdolny do pracy z powodu choroby (za cały okres niezdolności do pracy należny był mu zasiłek chorobowy; nie otrzymał żadnych innych wypłat). Zatem za grudzień 2019 r. od wypłaconego zasiłku chorobowego pracodawca nie naliczy wpłat (tj. za grudzień na rachunek PPK tego pracownika nie wpłynie ze stosunku pracy żadna kwota). Za styczeń 2020 r. pracodawca obliczy wpłaty do PPK tylko od wynagrodzenia za pracę należnego za okres od 16 do 31 stycznia 2020 r.

Marian J. jest uczestnikiem PPK od listopada 2019 r. Załóżmy, że 1 kwietnia 2020 r. pracownik uległ wypadkowi przy pracy. Ma orzeczoną niezdolność do pracy, która trwa nieprzerwanie przez kilka tygodni. Pracodawca odprowadził wpłaty do PPK za listopad i grudzień 2019 r. oraz za styczeń, luty i marzec 2020 r. W kwietniu wypłacił zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego oraz premię za pierwszy kwartał 2020 r. O ile zatem od kwoty zasiłku chorobowego wpłaty do PPK nie będą naliczane, o tyle od wypłaconej premii już tak. Wprawdzie premia jest wypłacana w okresie trwającej niezdolności pracownika do pracy, ale obejmuje okres przepracowany (styczeń-marzec), zatem stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a tym samym - podstawę naliczenia wpłat do PPK.

Ustawodawca nie określił minimalnej kwoty wynagrodzenia, która uprawniałaby do nienaliczania wpłat do PPK. Zatem nawet gdyby w danym miesiącu podmiot zatrudniający naliczał uczestnikowi PPK wynagrodzenie za 1 dzień (a np. za resztę miesiąca zasiłek chorobowy lub macierzyński), to jest zobligowany obliczyć, potrącić i odprowadzić od tego wynagrodzenia wpłaty do PPK.

Pracownica Ewa K. otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 4500 zł. W PPK oszczędza od listopada 2019 r. Pracodawca za każdy miesiąc przekazuje na jej rachunek PPK wpłaty podstawowe (tj. łącznie 3,5% wynagrodzenia). Od 5 lutego 2020 r. Ewa K. przebywała na zwolnieniu lekarskim. 15 lutego 2020 r. urodziła dziecko. Zatem za luty podstawą wpłat do PPK będzie tylko wynagrodzenie za 1-4 lutego. Skoro nie została ustalona minimalna kwota wynagrodzenia, od której nie nalicza się wpłat do PPK - wpłaty za luty od wynagrodzenia należnego za 4 dni trzeba obliczyć i przekazać do instytucji finansowej. Ze względu na fakt przybywania Ewy K. od 15 lutego 2020 r. przez kolejne miesiące na urlopie macierzyńskim, pracodawca nie będzie dokonywał żadnych wpłat. Zatem począwszy od należności za marzec 2020 r. pracodawca nie finansuje Ewie K. wpłat do PPK i nie dokonuje w tym zakresie potrąceń z zasiłku macierzyńskiego.

Reasumując, wpłaty do PPK będą naliczane wyłącznie od zdefiniowanego w ustawie o PPK wynagrodzenia. Opisane zasady dotyczą zarówno wpłat podstawowych (które są wpłatami obligatoryjnymi), jak i wpłat dodatkowych (fakultatywnych).

Warto przy tym dodać, że co prawda podmiot zatrudniający nie oblicza wpłat do PPK dla uczestników PPK przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, jednak osoby te uwzględnia się w ogólnej liczbie osób zatrudnionych decydujących o terminie, od którego stosowana jest ustawa o PPK (art. 134 ustawy o PPK). Wątpliwości, które w tym zakresie mogły się pojawiać, zostały ostatecznie rozstrzygnięte w nowelizacji ustawy o PPK z 16 maja 2019 r. Osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, mające jednocześnie status np. pracownika, zleceniobiorcy, chałupnika - zostały wprost wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 18 lit. f) ustawy o PPK - jako jedna z kategorii "osób zatrudnionych" w rozumieniu tej ustawy. Należy je zatem uwzględnić przy ustalaniu liczby osób zatrudnionych w danym podmiocie zatrudniającym.

PRZYKŁAD

Zatrudnienie w "Premium" Sp. z o.o. od lat waha się w przedziale 40-60 osób. Zatem zgodnie z przepisami ustawy o PPK spółka sprawdziła stan zatrudnienia na 30 czerwca 2019 r. W tym dniu zatrudnia:

- 36 pracowników - w tym 3 pracownice przebywające na urlopach macierzyńskich,

- 18 zleceniobiorców - w tym 15 osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz 3 studentów w wieku 21-23 lata,

- 4 osoby wykonujące prace w ramach umów o dzieło.

Spółka ustaliła, że nie przekroczyła liczby 50 osób zatrudnionych, a zatem nie ma obowiązku stosowania ustawy o PPK od 1 stycznia 2020 r. Uwzględniła wyłącznie 33 pracowników oraz 15 zleceniobiorców (łącznie - 48 osób).

Takie ustalenie jest błędne. W stanie zatrudnienia na 30 czerwca 2019 r. należało uwzględnić 36 pracowników (w tym pracownice korzystające z urlopu macierzyńskiego) i 15 zleceniobiorców (podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym), co daje łącznie 51 osób. W przedstawionych okolicznościach spółka zostanie objęta ustawą o PPK od 1 stycznia 2020 r.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 2 ust. 1 pkt 40, art. 25 ust. 3, art. 134 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych - Dz.U. z 2018 r. poz. 2215; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1074

• art. 1 pkt 1 lit. a i lit. b ustawy z 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy - Prawo bankowe - Dz.U. z 2019 r. poz. 1074

• art. 4 pkt 4, pkt 9, pkt 10, art. 18 ust. 1-3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 730